اصل آزادی تحصیل ادله در نظام کیفری ایران و فقه امامیه

با عنایت به تصویب قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال ۱۳۹۲، با اصلاحات بعدی و در متن آن حسب تدوین ماده ۴ از این قانون، همواره اصل بر برائت افراد بوده و اثبات مجرمانه اعمال افراد نیازمند ارائه ادله محکمه پسند است؛ اما اینکه آیا «مقامات قضایی حسب عرف موجود در بدنه اجتماع، در جمع آوری ادله به هر نحوی اختیار دارند یا خیر؟»، سوال اصلی این پژوهش خواهد بود. بدون شک، مقام قضایی در کشف دلیل و انجام تحقیقات مرتبط با پرونده دارای استقلال کامل است اما آیا این استقلال را در جمع آوری ادله، آن هم به نحو مطلق خواهد داشت؟ در مباحث کیفری، اقناع وجدانی قاضی، تاثیری مستقیم در صدور حکم دارد. وجدان قاضی با توجه به ادله، قانع خواهد شد؛ بنابراین، قضات موظف هستند برای صدور حکمی عادلانه، آزادانه دست به تحصیل ادله بزنند اما این آزادی تا بدان جا نیست که بتواند کرامت انسانی را پایمال نماید. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-کتابخانه ای و رجوع به کتب مقدس و منابع غالبا درجه اول و با مراجعه به منابع کتابخانه ای، مقالات، پایان نامه ها و فیش برداری به بررسی برخی سخنان پیامبران الهی و بشارت های گذشتگان در ادیان ابراهیمی پرداخته شده است. به نظر می رسد که اصل آزادی تحصیل دلیل در نظام کیفری ایران یک مفهوم نسبی است چراکه در برخی جرائم، تحصیل ادله با هیچ گونه محدودیتی روبه رو نیست؛ حال آنکه در برخی جرائم دیگر، تحصیل ادله، عملی نامشروع و غیرقانونی به شمار می رود؛ بنابراین، قضات هستند که باید با توجه به جرائم صورت گرفته، نسبت به ارزیابی ادله و مشروعیت و عدم مشروعیت آنان دقت نمایند و در صورت نامشروع بودن ادله به آن ترتیب اثر ندهند.