ارائه الگوی توسعه مشارکت ورزشی در اوقات فراغت جانبازان و معلولین دارای نقص حسی (معلولین شنوایی و بینایی) و نقص جسمی و حرکتی (داشتن مشکل در حرکت و وضعیت جسمی) با رویکرد نظریه زمینه ای

مقدمه: جانبازان و معلولان از جمله افرادی هستند که می توانند با انجام فعالیت های ورزشی از اوقات فراغت خود به شکل بهتری بهره ببرند. هدف از پژوهش حاضر، ارائه الگوی توسعه مشارکت ورزشی در اوقات فراغت جانبازان و معلولین دارای نقص حسی (معلولین شنوایی و بینایی) و نقص جسمی و حرکتی (داشتن مشکل در حرکت و وضعیت جسمی) با رویکرد نظریه زمینه ای ایران بود. روش کار: پژوهش کیفی حاضر، با  رویکرد نظریه زمینه ی انجام شد. جامعه پژوهش، شامل از روانشناسان، کارشناسان ورزشی، افراد دارای سمت سازمانی  در سازمان های ورزشی در سراسر کشور، مربیان ورزشی در باشگاه های ورزشی سراسر کشور و مدرسین دانشگاه در رشته مدیریت ورزشی از سراسر کشور در سال ۱۴۰۱ بودند. تعداد نمونه با استفاده از اصل اشباع نظری ۱۸ تن بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند به روش گلوله برفی انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام گرفت. برای سنجش روایی یافته ها از ۴ معیار، شامل اعتبارپذیری، تعمیم پذیری، اطمینان پذیری و تاییدپذیری و برای سنجش پایایی مصاحبه ها از روش بازآزمون و روش توافق درون موضوعی استفاده شد. در نهایت، تجزیه و تحلیل داده ها، با روش کدگذاری و با استفاده از نرم افزار مکس کیو دی ای نسخه۱۲ انجام شد.   یافته ها: شرایط علی شامل (عوامل فرهنگی- اجتماعی، عوامل اقتصادی، عوامل سیاسی، عوامل فناوری- محیطی)، زمینه (توسعه منابع اقتصادی، توسعه زیرساخت های سخت افزاری، تولید برنامه های ورزشی)، پدیده (ارتقا روند توسعه ورزش)، شرایط مداخله گر (ارتقا سرمایه های اجتماعی، ارتقا سرمایه های روانشناختی)، راهبردها (استعدادپروری، توانمندسازی ذهن و روان، توانمندسازی جسمی) و پیامدها (همبستگی اجتماعی، مشارکت اجتماعی، کارکردهای ملی و بین المللی، بهبود کیفیت زندگی) می باشد. نتیجه گیری: وجود ۶ کد انتخابی مولفه های شرایط علی، زمینه، پدیده، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها و ۱۷ کد محوری و ۴۹ کد باز شناسایی شد. به دست اندرکاران و برنامه ریزان ورزشی پیشنهاد می شود با نهادینه کردن ورزش مشارکتی در بین جانبازان و معلولان، سلامت آن ها را به عنوان عضوی از جامعه ارتقا، دهند.