فراتحلیل درمان های موثر در کاهش اضطراب کودکان

زمینه و هدف: اضطراب از اختلالات شایع دوران کودکی است که علاوه بر درمان­های دارویی از مداخلات و درمان­های روان­شناختی جهت کاهش آن استفاده شده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی فراتحلیل درمان­ های موثر در کاهش اضطراب کودکان اجرا شد. روش: در این فرا­­تحلیل، جامعه آماری شامل پژوهش­ های در دسترس مرتبط با مداخلات درمانی غیر­دارویی اضطراب کودکان در داخل و خارج کشور ایران بوده است که در سال­های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ در پایگاه­ های علمی (Google scholar, pub Med, since Direct, NCBI, Taylor & Francis Online, SID Magiran, ensani) منتشر شده­اند و با کلیدواژه­ های اختلال اضطراب، اضطراب جدایی، اضطراب اجتماعی، فوبی خاص، اضطراب کودک، اضطراب فراگیر، درمان شناختی- رفتاری، بازی­ درمانی، رفتار­درمانی، قصه­ درمانی، هنر­درمانی، درمان پذیرش و تعهد، و درمان ذهن­ آگاهی جستجو شدند. نمونه آماری شامل پژوهش­ هایی از جامعه آماری بود که با توجه به چک ­لیست فرا­تحلیل، ملاک ­های ورود به پژوهش را داشته باشند که بر این اساس، ۶۵ پژوهش ملاک­ های ورود را داشتند و به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش تجزیه تحلیل داده ­ها، روش فراتحلیل بود که با استفاده از نرم افزار CMA۲ انجام شد. یافته­ ها: فراتحلیل بر روی پژوهش ­های اولیه در هشت گروه درمان انجام شد که نشان داد اندازه اثر ترکیبی به­ دست آمده از پژوهش ­های مرتبط با هر درمان، نشان دهنده اثربخشی همه مداخلات مذکور بر اضطراب کودکان بود. بر اساس میزان اندازه اثر ترکیبی اثربخشی درمان­ های پذیرش و تعهد (۷۵۵/۰)، قصه­ درمانی (۶۵۵/۰)، درمان مبتنی بر دلبستگی (۵۹۸/۰)، بازی­ درمانی (۵۷۵/۰)، شناختی رفتاری (۵۶۹/۰)، درمان تعامل والد کودک (۵۶۵/۰)، ذهن­ آگاهی (۵۳۹/۰) و هنر­درمانی (۴۹۶/۰) به ­ترتیب بیشترین تاثیر را بر کاهش اضطراب کودکان داشته است که نتایج آزمون تحلیل واریانس یک­راهه نشان داد که تفاوت بین آنها معنادار نیست (۳۵۵/۰P=، ۱۳۲/۱=۶۵,۷F). نتیجه­ گیری: اندازه اثر به ­دست آمده، اثربخش بودن مداخلات مذکور در کاهش اضطراب کودکان را نشان داد و با توجه به معنادار نبودن تفاوت میزان اثربخشی این درمان­ها، تمامی درمان­ های بیان شده می ­توانند در درمان اضطراب کودک به تنهایی یا به صورت تلفیقی مورد استفاده قرار گیرند.