خوارج و قاریان کوفه

قرائت و تلاوت آیات قرآن، یکی از دغدغههای مهم مسلمانان از ابتدای نزول وحی بوده است. از همان آغاز، عدهای پیوسته به این امر همت گماشته و عهده دار قرائت قرآن و آموزش آن در جامعه اسلامی شدند. در طول تاریخ اسلام آموزش قرآن از نسلی به نسل بعد ادامه داشت. این امر توسط افرادی تحقق یافت، که قراء یا قاریان نامیده می شدند. آنان گروهی بودند، که با ظهور اسلام و آغاز وحی، در جامعه اسلامی شکل گرفتند و مشهور شدند. ایشان از بزرگان و خواص جامعه اسلامی به شمار میآمدند. در جامعه اسلامی و از جمله شهر کوفه از جایگاه ویژه ایی برخوردار بودند، شناخت قاریان و بررسی نقش آنان در تحولات فرهنگی، سیاسی کوفه و ارتباط آنان با خوارج محور اصلی و هدف در نوشتار پیش رو است. اهمیت این موضوع زمانی بر ما آشکارتر می شود، که بدانیم قاریان، رهبران اندیشه و کارگزاران تولید و نشر علوم مختلف، از جمله: قرآن، تفسیر، فقه، حدیث، تاریخ و ادبیات عرب، در تمدن اسلامی بودند. آنان با حضور خود درمناطق تازه فتح شده، در جامعهپذیری آن نواحی نقش مهمی ایفا می کردند. این نوشتار بصورت مطالعات کتابخانه ایی گردآوری گردیده، که در آن در یافتیم قاریان قرآن در تعامل با حکومتها، گاهی با ایفای نقشهای مشروعیت بخشی و حمایتی به استحکام آنها کمک میکردند و گاهی با ایفای نقش انتقادی و اعتراضی، به رویارویی با آنان میپرداختند و در این مسیر مشقتهایی را متحمل شدند؛ گروهی مورد ضرب و شتم قرار گرفتند و عدهای از آنان تبعید یا کشته شدند. و بعضا" هم در دوره های مختلف حکومتها به پستها و مناصب حکومتی دست یافتند.