پیرۆزە

پیرۆزە
ڕەوشی پاراستن
نزیک ھەڕەشە لەسەربوون  (IUCN 3.1)[١]
Scientific classification
Kingdom:	گیانلەبەران
Phylum:	لق: مازەداران
Class:	پۆل: پەلەوەران
Order:	تۆرەمە: ھەڵۆیان
Family:	تیرە: داڵاشەکان
Subfamily:	ژێرتیرە: داڵاشەکانی جیھانی کۆن
Genus:	خێزان: پیرۆزە Storr, 1784
Species:	جۆرە: پیرۆزە
Binomial name
Gypaetus barbatus (Linnaeus, 1758)

پیرۆزە، سوورەداڵ (بە ئینگلیزی: Bearded Vulture، بە فارسی: ھما) خێزانە باڵندەیەکە لە تیرەی داڵاشەکان لە تۆرەمەی ھەڵۆیان، کە ھاوشێوەی سیسارگە و لە کوێستانە بەرزەکانی ئەفریقا، باشووری ئەورووپا و ئاسیا دەژی.

ناوی زانستی ئەم باڵندەیە: Gypaetus barbatus، واتە: سیسارگی ڕیشدار.

پیرۆزە لە درێژایی ساڵدا لە شوێنێک دەمێنێتەوە و ھەر وەرزێک دوو ھێلکە دەکا. ئەم باڵندە وەک دیکەی داڵاشەکان کەلاکخۆرە، بەڵام زۆرتر مۆخی ئێسک دەخوا. ئەم باڵندە ئێسکە گەورەکان لە ئاسمانەوە فڕ دەداتە خوارێ تا بشکێ و لەت و کوت بێ؛ ھەندێ جار کیسەڵیش بەم شێوەیە دەخوا.

پیرۆزە وەک لە ناوی دیارە، بەوە بەناوبانگە کە گوایە لەسەر ھەر کەس بنیشێتەوە، بەختەوەری ڕووی تێ دەکا.^[٢]

پیرۆزە ١٠٠ تا ١١٠ سم باڵایە، زۆرتر وەک ھەڵۆیەکی گەورە دەچێ تا وەک داڵاشێک. باڵی درێژ و تەسک و گۆشەدارە. کلکی درێژ و بۆری تۆخە، پشت و باڵی ڕەشی ئاماڵ بۆرە. سەری ئاماڵ زەردە. دەوری چاو و ئەستوورایی دەنووکی ڕەشە. چەن چڵەمووی ڕەش وەک ڕیش (ڕدێن) لەژێر چەنەی ھاتووە. بەرزگی نارنجی ئاماڵ زەردە و سینگی تەواو نارنجییە. بە باڕی سەر و ملی بۆرە. لە کێوی بەرز و دوورەدەست بە تەنیا دەژی. ھێلانە لە دەشکەوتی سەر ڕەوەزان ساز دەکا.^[٣]

بۆ ئەم باڵندە لە زمانی کوردیدا ئەم ناوانەش بەکار دێت:

• داڵەسوورە، سوورەداڵ، سوورەواڵە

• 
  Nestlings are covered in dark down feathers
• 
  The juvenile bird is mostly dark
• 
  The adult has a buff-yellow body and head
• 
  Adult in flight from below (note the tail shape)

• پەلەوەران
• ھەڵۆیان
• داڵاشەکان
• سیسارگ

• fa:ھما (پرندە)
• فەرھەنگی باڵندە
• en:Bearded Vulture
• فەرھەنگی فارسی-کوردیی زانستگای کوردستان

• دەروازەی گیانلەبەران
• دەروازەی ئەفریقا
• دەروازەی ژینناسی
• دەروازەی باڵندەکان
• دەروازەی چیاکان

کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پیرۆزە تێدایە.