Ripač
Ripač | |
|---|---|
Naseljeno mjesto | |
 | |
  Ripač | |
| Koordinate: 44°46′00″N 15°57′00″E / 44.766667°N 15.95°E | |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Kanton | Unsko-sanski |
| Grad | Bihać |
| Površina | |
| • Naseljeno mjesto | 6,36 km2 |
| Stanovništvo (2013) | |
| • Naseljeno mjesto | 1.316 |
| • Naseljeno mjesto (gustoća) | 206,92 /km2 |
| Vremenska zona | CET (UTC+1) |
| • Ljeti (DST) | CEST (UTC+2) |
| Poštanski broj | 77215 |
| Pozivni broj | (+387) 37 |
| Matični broj | 101206[1] |
| Matični broj grada | 10049 |
Ripač je naseljeno mjesto u gradu Bihaću, Bosna i Hercegovina.
Geografija
[uredi | uredi izvor]
Ripač se nalazi u jugoistočnom dijelu Bihaćkog polja, na izlazu Une iz kanjona, oko 9 km južno od Bihaća. Današnje naselje se prostire na obje obale rijeke Une i na Velikoj i Maloj otoci, tj. rječnim adama.
Historija
[uredi | uredi izvor]Jedno od najveći bogatstava Nacionalnog parka Una je arheološko nalazište u Ripču.[2] Na udaljenosti od oko 250 m, neposredno iznad Velike i Male otoke, na desnoj obali Une, nalazi se lokalitet Gradina. Ovo mjesto postalo je u željeznom dobu centar razvoja kulture ilirskog plemena Japodi. Japodi su na ovom prostoru ostvarili različita kulturna dostignuća počevši od intenzivnijeg razvoja figuralike pa do pravljenja sojeničkih naselja koja su postala glavno obilježje Ripča. Takva naselja karakteristična su isključivo za željezno doba i predstavljaju rijetku pojavu ne samo na prostoru Balkana nego i cijele Evrope, jer je ovaj tip naselja uglavnom karatkterističan za prostor sjeverne Evrope.
Konstrukcija ovog tipa kuće je takva da su zidovi uglavnom podizani naizmjeničnim polaganjem greda uzdužnih i poprečnih zidova. Grede su spajane na karakterističan način tako što su uglavljivane pomoću sedlastih udubljenja pri kraju, a povezivane glinom. Krov je imao karakteritičan oblik i za njegovo pravljenje je pretežno upotrebljavana slama.
Riba je bila izvor hrane, ali su nađeni ostaci i raznih domaćih životinja.
Do sada su poznate figuralne predstave od pečene gline. Pored pojave figuralike, dolazi i do pojave rasporostranjenosti pojedinih kulturno - religijskih motiva. Među brojnim nalazima ističe se urezana Glava jelena sa razgranatim rogovljem. Sam prikaz ove glave je savršen jer je prikaz vrata i drugih dijelova glave predstavljen na idealan način. Također tu je i predstava zmije sa Gradine u Ripču koja se nalazi na ulomku posude s valovitim tijelom, a ovo je ujedno i jedini prikaz na keramici, dok su ovakvi tipovi predstava sa zmijama mnogo brojnije na metalnim i kamenim objektima. Pored ovih prikaza posebna pažnja se pridaje izučavanju terakoti - bogovi od gline. U sojeničkom naselju Ripač nađeno ih je sedam.
Većina ovih nalaza smještena je u Zemaljskom muzeju u Sarajevu dok se drugi nalazi u muzeju Pounja u Bihaću.
Ovo naselje nalazi se danas u lošem stanju i gotovo da više nema nikakvu funkciju, a ostaci sojenica polagahno počinju propadati zbog izloženosti vremenskim uvjetima kao i nemaru ljudi.
Antički pokretni materijal, među kojim i šest rimskih novčića od 2. do 4. stoljeća, razasut po Velikoj otoci, kao i dio antičkog zida, dokazuju da je na otoku postojala barem jedna zgrada iz doba Rimljana. Na Velikoj otoci postoji kvadratna zgrada "Kula", vjerovatno ostaci srednjovjekovnog grada Ripč poznatog iz historijskih izvora 15. stoljeća. U pisanim izvorima ovaj grad se spominje od 1408. godine nadalje.
1408. godine - Povelja kralja Sigismunda Tomi Tompi u kojoj se ističu njegove zasluge za odbranu Ripča od Bosanaca i Osmanlija. U to doba bio je Ripač i glavno mjesto Humske župe.
1592. godine - sa osvajanjem Bihaća pada i Ripač pod osmanlijsku vlast. Grad i naselje su slabo branjeni i održavani sve do Bečkog rata i opsade Bihaća.
1697. godine - grad Ripač se posljednji put spominje u historijskim dokumentima.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]| Sastav stanovništva – naseljeno mjesto Ripač | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[3] | 1991.[4] | 1981.[5] | 1971.[6] | ||||
| Osoba | 1 316 (100,0%) | 1 724 (100,0%) | 1 712 (100,0%) | 1 456 (100,0%) | |||
| Bošnjaci | 1 279 (97,19%) | 1 297 (75,23%)1 | 1 110 (64,84%)1 | 1 045 (71,77%)1 | |||
| Hrvati | 13 (0,988%) | 12 (0,696%) | 14 (0,818%) | 74 (5,082%) | |||
| Muslimani | 12 (0,912%) | – | – | – | |||
| Nisu se izjasnili | 7 (0,532%) | – | – | – | |||
| Srbi | 5 (0,380%) | 339 (19,66%) | 341 (19,92%) | 263 (18,06%) | |||
| Jugoslaveni | – | 70 (4,060%) | 237 (13,84%) | 57 (3,915%) | |||
| Ostali | – | 6 (0,348%) | 5 (0,292%) | 8 (0,549%) | |||
| Makedonci | – | – | 4 (0,234%) | 1 (0,069%) | |||
| Mađari | – | – | 1 (0,058%) | 1 (0,069%) | |||
| Albanci | – | – | – | 7 (0,481%) | |||
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "Sistematski spisak općina i naselja" (PDF). fzs.ba. Arhivirano s originala (PDF), 9. 5. 2016. Pristupljeno 29. 8. 2015.
- ^ Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika "Službeni glasnik BiH", broj 32/03. -Arheološko područje Ripač u selu Ripač kod Bihaća
- ^ "Popis 2013 BiH - Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik". www.popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Pristupljeno 28. 4. 2020.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991. (str. 18)" (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 17. 1. 2016.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 29. 8. 2015.
- ^ "Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971" (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 29. 8. 2015.
