Rajko Bosnić

Rajko Bosnić (Vrtoče, kod Drvara, 19. august 1919 — Jošavka Gornja, kod Čelinca, 31. mart 1942), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.^[1]

Rođen je 19. augusta 1919. godine u selu Vrtoče, kod Drvara. Poticao je iz mnogočlane porodice, njegov otac Jovo imao je devetoro sinova i dvije kćerke. Osnovnu školu je završio u Drvaru, a kao odličan đak, dobio je stipendiju od opštine Drvar i završio Nižu poljoprivrednu školu u Banja Luci, 1935. godine. Potom je završio i Srednju poljoprivrednu školu u Negotinu, 1939. godine. Još kao učesnik srednje škole, najprije u Banjoj Luci, a potom i u Negotinu, povezao se sa omladinskim revolucionarnim pokretom. Kao veoma aktivan omladinac, početkom 1939. godine je bio primljen u članstvo Saveza komunističke omladine Jugoslavije (SKOJ). Po povratku u rodni kraj, 1940. godine, aktivno se uključio u rad skojevskih organizacija, a sam je rukovodio skojevskim aktivima u selima — Podovi, Vrtoče i Šipovljani. Iz Banja Luke je donosio razne brošure, letke i drugu literaturu.

Aprilski rat 1941. godine, zatekao ga je na odsluženju vojnog roka. Nakon kapitulacije Jugoslovenske vojske, izbjegao je zarobljavanje i vratio se u rodni kraj. Odmah se povezao sa partijskom organizacijom i ubrzo potom bio primljen u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). U toku priprema oružanog ustanka, bio je postavljen za sekretara Sreskog komiteta KPJ za područje Drvara i Bosanskog Grahova. Tada je obilazio aktive SKOJ-a u gotovo svim selima drvarske opštine.

Kao istaknuti omladinski rukovodilac, juna 1941. godine, postavljen je za vojnog povjerenika u selu Podovi. Radio je na pripremama za podizanje ustanaka i neposredno učestvovao u formiranju Crljivičko-zaglavičkog partizanskog odreda. U početku ustanka, 27. jula 1941. godine, u borbi za oslobođenje Drvara, a nešto kasnije u augustu i u borbama oko Bosanskog Petrovca, istakao se kao borac i rukovodilac — jurišao je na čelu svojih boraca.

Rukovodstvo ustanka ga je ubrzo uputilo na teren Prekraje i Glamoča, sa zadatkom da pomogne tamošnjim kadrovima u organizovanju ustanka. Tamošnji Prekajski partizanski odred je s puškomitraljezom u rukama, predvodio u borbama sa ustaško-domobranskim snagama kod Bravske, Srnetice i Mliništa. Uporedo sa učešćem u borbama, radio je na organizacionom učvršćivanju odreda i omasovljavanju partijskih ćelija KPJ i aktiva SKOJ-a na oslobođenoj teritoriji.

U jesen 1941. godine, poslie prodora Italijana na slobodnu teritoriju Drvara, kao sekretar Okružnog komiteta SKOJ-a za Drvar radio je na konsolidaciji vojno-političkih prilika u novonastaloj situaciji. Organizovao je politički rad na terenu i aktivno vršio propagandu protiv saradnje sa italijanskim okupatorom, koja je dovodila do razbijanja ustaničkih redova. Tada je radio na formiranju Druge čete Drvarskog partizanskog bataljona i Prekajske čete Partizanskog bataljona „Budućnost” — koje su u to vrieme bile jedne od najjačih partizanskih jedinica u drvarskom kraju.

Januara 1942. godine na partijskoj konferenciji u Krnjeuši, kod Bosanskog Petrovca, odato mu je priznanje za uspešan rad s omladinom. Krajem januara 1942. godine, Oblasno partijsko rukovodstvo uputilo ga je kao iskusnog omladinskog i partijskog rukovodioca, na rad na područje Četvrtog krajiškog partizanskog odreda, gdje se već u to vrieme osjećao jak uticaj neprijatelja usresređen na jačanje i pomaganje četničkog pokreta. Odmah po dolasku, Rajko je postao svijestan situacije na terenu i odmah je počeo sa političkim radom. Održavao je sastanke, ubjeđivao mase i tumačio im liniju KPJ. Na Oblasnoj partijskoj konferenciji, održanoj u februaru 1942. godine u Skender Vakufu, kao član Oblasnog komiteta SKOJ-a podneo je Referat „O radu s omladinom”. Nakon Konferencije, bio je postavljen za sekretara Okružnog komiteta KPJ i nastavio rad na sprovođenju zaključaka Konferencije. Krajem marta, Rajko se nalazio u selu Jošavka Gornja, kod Čelinca, gde se nalazio Štab Četvrtog krajiškog partizanskog odreda. Jedan od članova Štaba ovog odreda — Rade Radić, pripremio je i sa šezdesetak svojih istomišljenika, u noći između 31. marta i 1. aprila izveo četnički puč. On je za puč iskoristio pogodan trenutak, jer su 30. marta komandant i politički komesar Odreda — Danko Mitrov i Vojo Stupar, sa glavninom Odreda otišli u pravcu Teslića. Zajedno sa još 25 partizana, Rajko je bio ubijen od bivših saboraca. U toku iste noći četnici su zarobili teško ranjenog Mladena Stojanovića, koji se nalazio na liječenju u Donjoj Jošavci, a u toku iduće noći su ga ubili.[2][3]

Rajko Bosnić je još za života bio stekao veliki ugled među narodom, a posebno omladinom Bosanske krajine. Kada je u jesen 1942. godine, na oslobođenoj teritoriji u okolini Ključa, formirana prva omladinska radna brigada ona je ponijela njegovo ime. Također, Rajkovo ime je u toku Narondooslobodilačkog rata nosio i Drvarski bataljon Petog krajiškog odreda.

Danas ime Rajka Bosnića nosi Poljoprivredna škola sa domom učenika u Negotinu, čiji je nekada bio đak. Takođe njegovo ime nosi i nekoliko ulica u Negotinu, Banja Luci i Krajišniku.^[2]

Ukazom predjsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 24. jula 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.[2][5]

Čitava porodica Rajka Bosnića učestvovala je u Narodnooslobodilačkom pokretu (NOP), a šestoro članova su bili partizanski borci. Jedan od njegove braće bio je Ljubo Bosnić (1924—1944), član Okružnog komiteta SKOJ-a za Drvar, koji je stradao tokom njemačkog desanta na Drvar, maja 1944. godine.