Ajas-beg

Ajas-beg (? - Visoko, 10. januar 1486.) bio je bosanski i hercegovački sandžak-beg koji se smatra osnivačem Visokog kakvo je nastalo nakon Osmanlijskog osvajanja. Ajas-beg je uvakufio veliki broj objekata u Visokom i Sarajevu. Iako se ne zna pouzdano iz kojeg je kraja, smatra se da je porijeklom iz Visokog, prvenstveno zbog velikog broja vakufa koje je ostavio Visokom. Prvi put se pominje 26. aprila 1470^[1]. kao sandžak-beg Bosanskog sandžaka, kasnije se opet pojavljuje 1477. kada na sarajevskom sudu legalizuje svoje vakufname za vakufe podignute u Visokom i Sarajevu. Od oktobra 1478. do ljeta 1480. biva hercegovački sandžak-beg, a potom sandžak-beg u Ćustendilu, da bi se opet vratio na mjesto bosanskog sandžak-bega.

1472. sa svojom vojskom od 30000 ljudi ulazi u Hrvatsku, primorje, Istru i Furlaniju što je bio prvi značajniji vojni pohod Osmanlija nakon zauzimanja Bosne. U januaru 1482. zauzima Herceg Novi, a za taj podvig dobija titulu paše. Sljedeće godine, Ajas-paša je po drugi put postavljen za bosanskog sandžak-bega, i tu dužnost vrši do 1484. godine. S obzirom na to da je već 1472. važio za vrhunskog vojskovođu smatra se da je svoje znanje i iskustvo stekao u srednjovjekovnoj bosanskoj vojsci, jer je bio i bosanskog i vjerovatno plemićkog porijekla. U Sarajevu je podigao džamiju, mekteb, hamam i vodovod, dok je u Visokom podigao hamam, mekteb, vodovod, most na rijeci Bosni i tekiju nakšibendijskog reda. Preminuo je 10. januara 1486. godine.

Prema jednom turskom defteru^[2] iz 1485-1489. godine Ajas-beg je kao vakif podigao tekiju u Visokom u navedenom periodu, te se ona kao takva smatra prvom tekijom u Visokom.

• http://www.rijaset.ba/ NASTANAK VAKUFA U BOSNI I HERCEGOVINI^{[mrtav link]}