Doare distagañ

Er yezhoniezh e vez implijet an termen doare distagañ (saoz.: manner of articulation) war dachenn ar fonetik hag ar fonologiezh evit komz eus an doareoù disheñvel zo da broduiñ ur gensonenn hervez fonetik an distagañ.

Setu roll ar an doareoù distagañ pennañ:

Dre fri:

Leusket vez da dremen an aer dre ar fri hepken, dre serriñ ar genoù, d.s. /m/, /n/

Dre serriñ:

Mont war gresk er genoù a ra gwask an aer o tont eus ar skevent pa vez stanket anezhañ penn-da-benn dre dostaat betek serriñ elfenn fonadur evel an dent hag ur weuz, an diweuz, kein an teod hag ar staon, d.s. /p/, /b/. Bez' e c'hellont bezañ tarzhus pe get, hervez an doare da leuskel nerzh ar gwask da vont kuit, pe d'un taol (kensonenn darzh) pe tamm-ha-tamm (kensonenn didarzh)

Dre daravat:

Tostaet e vez div elfenn fonadur an eil diouzh eben hep o serriñ penn-da-benn evit leuskel an aer da dremen etreze. Damharzet e vez memestra red an aer en ur dremen, setu ma ra trouz hag e sav ur sonenn diwarnañ, d.s. /f/, /s/.

Dre fic'hal:

Kregiñ a reont evel kensonennoù dre serriñ ha mont war-lerc'h evel kensonennoù dre c'hwezhañ, d.s. /tS/, /dZ/.

Dre dostaat

Damserret e vez an organoù fonadur met nebeutoc'h c'hoazh evit gant ar c'hensonennoù dre c'hwezh. N'eus tamm frotadur evbet neuze rak ne vez ket harzet red an aer, d.s. /w/, /r/. Dre ma n'eus tamm frotadur ebet gant red an aer e vez graet hantervogalennoù ha hantergensonennoù anezhe.

A-gostez:

Kensonennoù dre dostaat ispisial eo ar re-mañ. Graet e vezont dre tostaat kostezennoù an teod ouzh mogerioù ar genoù, d.s. /l/

Dre stlakat:

Skoet pe lopet e vez ur wezh dre serriñ ha digeriñ diouzhtu war-lerc'h red an aer o tont eus ar skevent.

Dre froumal':

N'eo ket ur wech met meur a wech e vez skoet buan-ha-buan, ds. er spagnoleg 'carro'.

Dre strakal:

Kensonennoù stokus ispisial eo ar re-mañ. Gante e vez produet kresk gwask and aer hag an tarzh kreñv a deu war-lerc'h e-barzh ar genoù dre serriñ an hogedenn ha n'eo ket gant al lien-kig evel boaz. Kavet e vez seurt sonennoù e yezhoù evel an amhareg.

Dre entarzhañ:

Kensonennoù stokus ispisial eo ar re-mañ ivez. Kaset e vez an aer da redek en tu gin dre lakaat an hogedenn da vont war izelaat. Kavet e vez seurt sonennoù e meur a yezh en Afrika.

Klikoù:

onennoù ispisial eo ar re-mañ kavet dreist-holl er yezhoù Khoi-San e Su Afrika. Kavet e vezont ivez e yezhoù afrikanat all evel ar zouloueg pe ar xhosaeg dre al levezon gant ar yezhoù-se. Damheñvel eo ouzh an trouz a reer evit lakaat ar c'hezeg da vont war-raok.