Libya
| |||||
| |||||
Libya (Arabu: ليبيا), madɔnnen Bonba Jamajeya Foroba ka Libya Arabu Jamahiriya (الجماهيرية العربية الليبية الشعبية الاشتراكية العظمى) Al-Jamahiriya al-Arabiyah al-Libiyyah aś-śa'biyyah al-Iśtirakiyah al-Udhma), ye jamana ye Saheli Afrika. A bɛ danbo ni Mediterane Baji ye saheli fɛ, Libya dalen cema Misra kɔrɔn fɛ, Sudan kɔrɔnworodugu, Cad ani Nijer worodugu, ani Aljeri ni Tunizi tlebi fɛ. A boɲa bɛsɛ bamɛtri 1.8 milion kɛnɛjɛ ma 90% (bikɔnɔtɔn kɛmɛ sarada) ye sahara ye. Libya ye Afrika kɔnɔ dugu belebele naninan ye fensen na ani 17an dunia kɔnɔ. A faaba ye Tripoli ye min ye so ye duguden 1.7 milion ye kabɔ Libya jamanaden 6.3 milion kɔnɔ (2016). Jamana ladala yɔrɔw ye Tripoli, Fezan ani Sirenaika.
Libya tɔgɔ tara Berberkan na: Libya ani Amazigh o sɛbɛnen don Misra seben kɔrɔw la ko Libu) min bɛ kɔrɔyalikɛ Berber ka kabilaw la sigilen Nile tlebi fɛ. Grek la kabila in mɔgɔ bɛ wele Liby uka jamana labana ka kɛ (Libya) ye, alinayasɔrɔ, Gres kɔrɔlen, daɲɛ kɔrɔ lawasalen, a bɛ talikɛ Saheli Afrika bɛɛ la Misra telbi fɛ. Kɔfɛ, Ibn Khaldun ka wati, a tun be fɔ nin kabila ninu ma kɔ Lawata.
Libya ye sanfeda kɔnɔtɔnan ye BSK (Bakrunba Sokɔnɔ Karajago) per Kapita Afrika kɔnɔ, Seshel ani Worodugu Afrika kɔ. Nin sabu ye aka taji lasago lahauta ye ani duguden fitini.
Libya ka jɔnjɔn ye faso jɔnjɔn ye dunia kɔnɔ nin ye nɔniya kelen ye tamashiyen foyi tɛ a la.
| Afrika | |||
Afiriki kenyɛkafɛla
|
Alizeri · Libi · Marɔku · Moritani · Misra · Sudan · Tunizi | Afiriki tilebiyanfan
|
Benɛn • Burukina Faso • Kɔnɔwari • Cabo Verde • Ganbi • Gana • Lagine • Gine Bisawo • Liberiya • Mali • Moritani • Nizɛri • Nizeriya • Senegali • Siyera Lewɔni • Togo |
Afiriki cɛma
|
Angola • Cɛma Afrika Fasojamana• Ekuatore Ginea • Gabɔn • Kameruni • Kongo • Kongo ka Bɛjɛfanga Fasojamana • Sao Tome eta Principe • Cad | Afiriki kɔrɔnfɛla
|
Burundi • Jibuti • Eritere • Etiopia • Keniya • Komore gun • Madagaskar • Malawi • Ilimorisi • Mozambike • Rwanda • Seshel • Somali • Tanzania • Worodugu Sudan • Uganda • Zanbi • Zinbawe |
Afiriki afiriki wòroduguyanfan
|
Bɔtisiwana • Eswatini • Lesoto • Namibia • Worodugu Afrika | Territoires et dépendances |
Bonba Britania: Sainte-Hélène, Ascension et Tristan da Cunha • Esipaɲi: Îles Canaries • Melilla • Ceuta • France: Mayotte • La Réunion • Pɔritigali: Madère |