Гендар

Гендар
Вывучаецца ў	гендарныя даследаванні[d], сацыялогія, філасофія, gender psychology[d], feminist theory[d], women's studies[d] і men's studies[d]
Код WordLift	data.thenextweb.com/tnw/…
Процілегла	gender-critical feminism[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ге́ндар (англ.: gender, ад лац.: genus «род») — сацыяльная катэгорыя, якая вызначае асаблівасці полавых паводзін і грамадскай стратэгіі асобы.

Паняцце гендарная роля запазычаў з граматыкі і ўвёў у навукі пра паводзіны сексолаг Джон Мані, якому ў 1955 пры вывучэнні інтэрсексуальнасці і транссексуальнасці трэба было размежаваць агульнапалавыя ўласцівасці, пол як фенатып, ад сексуальна-генітальных, сексуальна-эратычных і сексуальна-пракрэатыўных якасцей. Затым яно стала шырока выкарыстоўвацца сацыёлагамі, юрыстамі і амерыканскімі феміністкамі.^[1]

У грамадскіх навуках і асабліва ў фемінізме «гендар» набыў вузейшае значэнне, пазначаючы «сацыяльны пол», гэта значыць сацыяльна вызначаныя ролі, ідэнтычнасці і сферы дзейнасці мужчын і жанчын, якія залежаць не ад біялагічных палавых адрозненняў, а ад сацыяльнай арганізацыі грамадства. Цэнтральнае месца ў гендарных даследаваннях займае праблема сацыяльнай няроўнасці мужчын і жанчын.

З пункту гледжання структурнай сацыялогіі, і ў поўнай адпаведнасці з традыцыяй Дзюркгейма, пол сам па сабе ёсць з’ява сацыяльная, таму выкарыстанне тэрміна «гендар» уяўляе сабой плеаназм, але яго выкарыстанне заклікана падкрэсліць, што гаворка ідзе пра сацыялагічны падыход да пытання пола, калі гаворка ідзе пра шырокую дыскусію^[1].

У краінах, дзе развіта дакументарнае пацверджанне асобы, сацыяльны пол звычайна супадае з замацаваным у дакументах полам, гэта значыць з пашпартным полам, выключаючы выпадкі трансгендарнасці.

Звычайна ў грамадстве можна адрозніць два гендары — мужчынскі і жаночы, аднак набор гендараў бывае значна шырэйшы, у прыватнасці, у Тайландзе адрозніваюцца пяць гендараў, уключаючы катой і два гендары лесбіянак, якія адрозніваюцца маскуліннасцю і фемініннасцю. У чукчаў да канца XX стагоддзі адрозніваліся мужчыны-гетэрасексуалы, мужчыны-гетэрасексуалы, якія насілі жаночую адзежу, мужчыны-гомасексуалы, што насілі жаночую адзежу, жанчыны-гетэрасексуалкі і жанчыны, якія насілі мужчынскую адзежу. Пры гэтым нашэнне адзежы магло азначаць і выкананне адпаведных сацыяльных функцый^[2].

• Гендарная роля
• Гендарная ідэалогія