Nəzəriyyə
| A | B | C | Ç | D | E | Ə | F | G | H | X | İ | J | K | Q | L | M | N | O | Ö | P | R | S | Ş | T | U | Ü | V | Y | Z |
B
[redaktə]- Başqa hər şey də olduğu kimi riyazi bir nəzəriyyə üçün də elədir; gözəllik qəbul edilə bilər lakin açıqlana bilməz. Lev Tolstoy
- Bədən həmişə yaşlanır, ölümə hazırlaşır. Bu nöqtədə heç bir zaman nəzəriyyəsi əngəl olmağa məsləhərt görmür.Ölüm və zaman daim köməkləşməkdədirlər. Zaman işini asta görürkən, ölüm tez bitirir işini. Con Berqer
- Bir din, sonsuz və mütləq bir qəti həqiqəti təcəssüm etdiyi iddiası ilə bir elmi nəzəriyyədən fərqlilik göstərərkən, elm isə daima təcrübəyə söykənir, indiki nəzəriyyələrin tez ya da gec yenidən biçimləndirilməsini zəruri hesab edir və metodunun məntiqi bir bütün ilə son nəticəyə çatmasında yetərsiz olduğunu dərk edir. Bertran Rassel
- Bütün dünya bilir ki, fəzilət insanın ehtiraslarına tabe olmaqdan və ya özündən imtina etməkdən ibarətdir. Bunu təkcə Nitsşenin əleyhinə fəryad etdiyi xristian dünyası deyil, həm də bütün bəşəriyyətin, o cümlədən brahmanizm, buddizm, konfusiçilik və qədim fars dinini inkişaf etdirdiyi əbədi ali qanundur. Və birdən bir adam peyda olur ki, özündən imtinanın, həlimliyin, itaətkarlığın və məhəbbətin bütün insanlığı məhv edən pisliklər olduğuna əmin olduğunu bəyan edir (bütün başqa dinlərə məhəl qoymadan xristianlığı nəzərdə tutur). Belə bir bəyanatın əvvəlcə insanları niyə çaşdırdığını başa düşmək olar. Ancaq bir az fikirləşdikdən və qəribə müddəaların sübutunu tapa bilmədikdən sonra, hər hansı bir ağıllı adam kitabları bir kənara atıb, bu gün nəşriyyat tapa bilməyəcək bir zibilin olub-olmadığını düşünməlidir. Ancaq Nitsşenin kitablarında bu baş vermədi. Yalançı maarifçilərin əksəriyyəti Fövqəlinsan nəzəriyyəsinə ciddi yanaşır və onun müəllifinin böyük filosof, Dekart, Leybnits və Kant nəslindən olduğunu qəbul edir. Və bütün bunlar ona görə baş verdi ki, günümüzün psevdo-maarifçilərinin əksəriyyəti fəzilət haqqında hər hansı bir xatırlatma və ya onun əsas müddəasına etiraz edirlər: özündən imtina və məhəbbət - onların həyatının heyvani tərəfini məhdudlaşdıran və pisləyən fəzilətlər. Onlar şəxsi xoşbəxtlik və yaşadıqları başqalarının həyatından üstünlük ideyasını təsdiqləyən eqoizm və qəddarlıq doktrinasını, nə qədər ardıcıl və ayrı-ayrılıqda ifadə olunsa da, məmnuniyyətlə alqışlayırlar. Lev Tolstoy
D
[redaktə]- Dünya bu və ya digər formada yaranıb. Bunun necə meydana gəldiyi böyük bir sualdır və Darvinin nəzəriyyəsi, həyatın meydana gəlməsini izah etməyə çalışan hər hansı bir nəzəriyyə kimi, sadəcə bir fərziyyədir. İnanıram ki, o, biliklərimizin indiki vəziyyətində mümkün olan ən yaxşı fərziyyəni irəli sürməyib.Lui Aqassis
E
[redaktə]- Ehtiras, ağılı, bütün nəzəriyyə və dəlilləri sarsıdan, məntiqi düşünmə qabiliyyətini müvəqqəti yox edə biləcək bir gücdür. Teodor Drayzer
- Eksperimentlə yanlış nəzəriyyənin oxşarlığı heç nə sübut etmir, çünki axmaq nəzəriyyələr arasında eksperimentlə uyğunlaşan müəyyən sayda nəzəriyyə həmişə tapılacaq. Nils Bor
Ə
[redaktə]- Əmək nəzəriyyə ilə təcrübənin canlı vəhdətidir. Aristotel
F
[redaktə]- Faktlar mənim nəzəriyyəmlə ziddiyyət təşkil edirsə, faktlar üçün daha pisdir. Georq Vilhelm Fridrix Hegel
İ
[redaktə]- İnsan faktlardan nəzəriyyə irəli sürmək əvəzinə, faktları öz nəzəriyyəsinə uyğunlaşdırır. Artur Konan Doyl
K
[redaktə]- Kvant nəzəriyyəsi haqqında adi dildə danışmaq çox çətindir. Nəzəriyyədə istifadə olunmuş riyazi simvolları hansı sözlərlə əvəzləməyin mümkünlüyünü anlaya bilmirəm. Yalnız bir şey aydındır: Adi dil anlayışı atomun quruluşunu təsvir etməyə yaramır. Verner Heyzenberq
M
[redaktə]- Məqsəd haqqında nəzəriyyə təbiəti tamamilə təhrif edir. O, səbəbi həqiqətən təşkil edən şeyə hərəkət kimi baxır və əksinə. Daha sonra, o, təbiətcə əvvəl gələni sonrakı, yüksək və mükəmməl olanı isə qeyri-mükəmməl edir. Əslində isə, birbaşa Allah tərəfindən edilən hərəkət ən mükəmməldir və nəyinsə baş verməsi üçün səbəb nə qədər çox olarsa, hərəkət bir o qədər qeyri-mükəmməl olar. Əgər Allah yaratdığı bütün şeyləri öz məqsədinə çatmaq üçün edərsə, o zaman birinci şeylərə görə yaradılan sonuncu şeylər bütün başqa şeyləri üstələyərdi. Daha sonra, bu nəzəriyyə Allahın mükəmməlliyini məhv edir. Çünki, əgər Allah yaratdığını hansısa bir məqsəd üçün edirsə, deməli o, malik olmadığı həmin bu məqsədə can atır. Baxmayraq ki, ilahiyyatçılar və metafiziklər ehtiyacdan doğan məqsədlə bənzətmə məqsədini fərqləndirsələr də, onlar etiraf edirlər ki, Allah hər şeyi şeylərə görə yox, özü üçün yaradıb. Çünki, şeylər yaradılmamışdan qabaq Allahdan başqa heç nəyi ifadə edə bilməzlər. Deməli, onlar razılaşmalıdırlar ki, Allah vasitə hazırlamaq istədiyi şeydən məhrumdur. Benedikt Spinoza
- Mən maliyyə bazarlarını öz fəlsəfi nəzəriyyələrimi sınaqdan keçirmək üçün bir laboratoriya kimi istifadə etmişəm. Corc Soros
- Mənim qərarlarım nəzəriyyə və gizli bir daxili instinktin ahəngi əsasında qəbul edilir. Corc Soros
N
[redaktə]- Nəzəriyyə elmin ruhu, təcrübə – bədənidir. Nəzəriyyəsiz fikir dənizində və faktın meşəsində asanlıqla azmaq olar. Dmitri Mendeleyev
- Nəzəriyyə - hər şey məlumdur, amma heç nə işləmir. Praktika- hər şey işləyir, amma niyə işlədiyini heç kim bilmir. Biz nəzəriyyəni və praktikanı birləşdiririk: heç nə işləmir... və niyə işləmədiyini də heç kim bilmir! Albert Eynşteyn
- Nisbilik nəzəriyyəsi ilə riyaziyyatçılar məşğul olmağa başladıqdan sonra artıq mənim özüm də bu nəzəriyyəni başa düşə bilmirəm.Albert Eynşteyn
R
[redaktə]- Təbiət bizi hər dəfə gəzdiyimiz zaman mütləq həqiqətə qaytarır.
- Riyaziyyatdakı ən böyük irəlləmələrin bəziləri daha sonra açıqlanması zəruri hala gələn kiçik simvolların icadıyla olmuşdur; mənfi işarəsindən bütün mənfi halların nəzəriyyəsi çıxmışdır. Oldos Haksli
T
[redaktə]- Tətbiqə əlverişli olmayan nəzəriyyə mənasız, nəzəriyyəyə dözməyən tətbiq isə sonsuzdur. Leonardo da Vinçi
Ü
[redaktə]- Ümumi sosial nəzəriyyə ən ümumi cərəyanlar nəzəriyyəsidir, buna görə də ictimai istehsal ilə arzu istehsalı arasındakı əlaqəni, bu əlaqədəki dəyişiklikləri və kapitalist sistemdəki sərhədlərini qiymətləndirməliyik. Jil Delöz
Y
[redaktə]- Yeni nəzəriyyə köhnə nəzəriyyənin tərəfdarlarının ölməsindən sonra işə düşə bilər. Lev Landau
- Yer kürəsinin yaşıllıq və həyatla necə və hansı proseslərlə büründüyünü, buludların, dumanların və yağışların necə əmələ gəldiyini, bu yer kürəsinin bütün dəyişikliklərinə nəyin səbəb olduğunu və hansı ilahi qanunların səbəb olduğunu bilmək, şübhəsiz ki, saf bir zövqdür. Nizam açıq-aşkar qarışıqlıq içərisində qorunur. Fırtınanın və vulkanın səbəbini araşdırmaq və onların əşyaların təsərrüfatda istifadəsinə işarə etmək — buludlardan şimşək çaxıb onu təcrübələrimizə tabe etmək — olduğu kimi istehsal etmək ülvi bir məşğuliyyətdir. İncəsənət laboratoriyasındakı mikrokosmos və hərəkətləri və İlahi Ağılın onlara verdiyi qanunlara uyğun olaraq dəyişən, şeylərin kainatını təşkil edən görünməz atomları ölçmək və çəkmək. Əsl kimya filosofu xarici dünyanın bütün müxtəlif formalarında yaxşılıq görür. O, sonsuz müdrikliyin rəhbər tutduğu sonsuz qüdrətin əməllərini araşdırarkən, bütün alçaq xurafatlar, bütün məntiqli xurafatlar onun zehnindən yox olur. O, insanı kosmosda bir nöqtəyə sabitlənmiş atomlar arasında bir atom görür və bununla belə ətrafdakı qanunları dərk edərək onları dəyişdirmək; zaman keçdikcə bir növ hökmranlıq və maddi məkanda bir imperiya əldə etmək və sonsuz kiçik miqyasda bir növ yaradıcı enerjinin kölgəsi və ya əksi kimi görünən və ona fərqlilik hüququ verən bir güc tətbiq etmək istəyir. Allahın surətində yaradılmış və ilahi ağılın qığılcımı ilə canlandırılmışdır. Kimyəvi axtarışlar idrakı ucaltsa da, təxəyyülü incitmir və həqiqi hissləri zəiflətmir. Onlar zehnə dəqiqlik vərdişləri bəxş etməklə bərabər, onu faktlara diqqət yetirməyə məcbur etməklə yanaşı, onun bənzətmələrini də genişləndirirlər və əşyaların xırda formaları ilə tanış olsalar da, onların son məqsədi təbiətin böyük və möhtəşəm obyektlərinə malikdirlər. Onlar kristalın əmələ gəlməsini, çınqılın quruluşunu, gil və ya torpağın təbiətini nəzərə alırlar və onlar bizim dağ silsilələrimizin müxtəlifliyinin səbəblərinə, küləklərin görünüşünə, ildırım fırtınalarına, meteoritlərə, zəlzələlərə, vulkanlara və şairə və rəssama ən heyrətamiz obrazlar təqdim edən bütün hadisələrə aiddir. Təbiətimizin ən böyük səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri olan biliyə olan o sönməz susuzluğu yaşadırlar — hər bir kəşf faktların tədqiqi üçün yeni sahə açır, nəzəriyyələrimizin qeyri-kamilliyini bizə göstərir. Ədalətli şəkildə deyilir ki, işığın dairəsi nə qədər böyükdürsə, onu əhatə edən qaranlığın sərhəddi də bir o qədər böyük olar. Hemfri Devi
Z
[redaktə]- Zaman sürətli axır. Hazırda Eynşteynə qarşı içimdə narazıçılıq hissi baş qaldırıb. Zamanın sürətli və ya yavaş axması duyğulardan asılıdır. Nisbilik nəzəriyyəsi romantikdir. Amma eləcə də kədərli. Steins;Gate, Yaponiya vizual romanı və animesi.