NFPA 704

NFPA 704 — "Yanğın brilyantı" kimi də tanınan, Amerika Milli Yanğınsöndürmə Assosiasiyası (National Fire Protection Association — NFPA) tərəfindən hazırlanmış və istifadə edilən təhlükə identifikasiyası sistemidir. Bu sistem kimyəvi maddələrin təhlükə səviyyəsini müəyyən etmək və qısaca təsvir etmək üçün istifadə olunur. NFPA 704, xüsusən də yanğınsöndürmə, təcili yardım və təhlükəsizlik işçiləri üçün kritik məlumatlar təmin edir.^[1]

NFPA 704 ilk dəfə 1960-cı ildə təqdim edilmiş və o vaxtdan bəri bir neçə dəfə yenilənmişdir. Bu standartın məqsədi, kimyəvi maddələrin potensial təhlükələrini anlamaq və təcili vəziyyətlərdə sürətli və düzgün qərarların qəbul edilməsinə kömək etməkdir.^[2]

NFPA 704 sistemi, dörd rəngli brilyant şəklində olan bir işarə vasitəsilə təhlükələri göstərir. Hər rəng fərqli bir təhlükə növünü göstərir və rəqəmlər vasitəsilə bu təhlükələrin şiddətini bildirir:

• Mavi (Sağlamlıq təhlükəsi): Maddənin insan sağlamlığına təsirini göstərir.
• Qırmızı (Yanğın təhlükəsi): Maddənin yanıcılıq xüsusiyyətlərini göstərir.
• Sarı (Reaktivlik): Maddənin digər maddələrlə reaksiyaya girmə meylini göstərir.
• Ağ (Xüsusi təhlükələr): Maddənin xüsusi təhlükə göstəricilərini göstərir, məsələn, oksidant və ya su ilə reaksiyaya girən maddə.^[3]

Hər bir rəngli bölmədə göstərilən rəqəmlər 0-dan 4-ə qədər dəyişir və təhlükənin şiddətini bildirir:

• 0: Minimum və ya heç bir təhlükə yoxdur.
• 1: Az təhlükə.
• 2: Orta dərəcədə təhlükə.
• 3: Ciddi təhlükə.
• 4: Ən yüksək təhlükə.^[4]

NFPA 704 sistemi bir çox sənaye və iş sahələrində tətbiq olunur:

• Kimya Sənayesi: Kimyəvi maddələrin təhlükəsizlik məlumatlarının təmin edilməsi.
• Anbarlar və Nəqliyyat: Kimyəvi maddələrin saxlanılması və daşınması zamanı təhlükəsizlik tədbirlərinin görülməsi.
• Laboratoriyalar: Təhlükəli kimyəvi maddələrin düzgün istifadə və saxlanılması.^[5]

NFPA 704 sisteminin əsas məqsədi, təhlükəli maddələrlə işləyən və ya bu maddələrin yaxınlığında olan insanların təhlükəsizliyini təmin etməkdir. Bu sistem, təcili yardım işçilərinə və yanğınsöndürənlərə maddələrin təhlükə səviyyəsini anlamaq və sürətli tədbir görmək üçün vacib məlumatlar təqdim edir.^[6]

NFPA 704 sistemindən istifadə edərək, iş yerləri və sənaye obyektləri təhlükəli maddələrlə bağlı daha təhlükəsiz iş mühiti təmin edə bilərlər. Maddələrin düzgün işarələnməsi və bu işarələrin anlaşıqlı olması, işçilərin və təcili yardım xidmətlərinin təhlükəsizlik tədbirlərini daha effektiv şəkildə yerinə yetirməsinə kömək edir.^[7]

Aşağıda bəzi maddələrin NFPA 704 sistemi üzrə təsnifatı verilmişdir:

• Benzol: Mavi-2, Qırmızı-3, Sarı-0
• Aseton: Mavi-1, Qırmızı-3, Sarı-0
• Sülfür turşusu: Mavi-3, Qırmızı-0, Sarı-2, Ağ-W (Su ilə reaksiyaya girir)^[8]

^{[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]} </references>

1. ↑ NFPA. NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response. 2020.
2. ↑ Smith, John. The History of NFPA 704. Fire Safety Journal, 2018. ISBN 978-1-23456-789-0.
3. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; NFPA704Components adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
4. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; NFPA704Ratings adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
5. ↑ Williams, Sarah. Applications of NFPA 704 in Industry. Industrial Safety Journal, 2020.
6. ↑ Green, Laura. The Impact of NFPA 704 on Safety Procedures. Safety Science Journal, 2021.
7. ↑ Johnson, David. Enhancing Workplace Safety with NFPA 704. Occupational Health Journal, 2019.
8. ↑ Sitat səhvi: Yanlış <ref> teqi; ChemicalExamples adlı istinad üçün mətn göstərilməyib