İmran ibn Hüseyn

İmran ibn Hüseyn (ərəb. عمران بن حُسَيْن‎; Məkkə – 673 və ya 672^[1]) — İslam peyğəmbəri Məhəmmədin (s.a.v) səhabələrindən biri və məşhur Quran qarisi, qazi (hakim) və hədis ravisi^[2].

İmran ibn Hüseyn və atası Hüseyn ibn Ubeyd, Xeybər döyüşündən sonra hicrətin yeddinci ilində İslamı qəbul etmişlər. O, peyğəmbərin başçılığı altında bir sıra döyüşlərdə iştirak etmiş və Məkkənin fəthi zamanı öz qəbiləsinin, Bənu Xuza tayfasının bayrağını tutmuşdur. Ömər ibn Xəttabın xilafəti dövründə İmran, hakim olaraq sədrlik etmək və sakinlərinə İslam fiqhini öyrətmək və Bəsrədən uzaqda ikən vali Əbu Musa Əşərinin köməkçisi olaraq idarə etmək üçün Bəsrəyə göndərilir^[3]. Həsən əl-Bəsri və İbn Sirin onun haqqında dediklərindən: "Bəsrəyə daxil olan Rəsulullahın səhabələrindən heç biri İmran ibn Hüseyndən üstün sayıla bilməz"^[4].

İmam Əli ibn Əbu Taliblə I Müaviyə arasında ixtilafın və vətəndaş müharibəsinin (656–661) baş verdiyi Birinci Fitnə (hərfi mənada "sınaq") dövründə İmran nəinki neytral mövqe tutmuş, insanları zorakılıqdan çəkinməyə çağırmışdır. İmranın belə dediyi qeyd edilir: "Hər bir tərəfdə doğru və ya haqsız olan hər kəsə ox atmaqdansa, ölənə qədər dağın başında çoban olmağı üstün tuturam". İmran hər hansı bir müsəlmanla rastlaşsa, onlara nəsihət edərdi: "Məscidinizdə saxlayın. Əgər zorla sındırılıbsa, evdə qalın. Əgər sizin canınızı və malınızı almaq istəyən biri qapıları zorla sındırarsa, onunla vuruşun^[5].

Ənənəvi İslam mənbələrində geniş bəhs edilən möcüzələrdən (qiramət) biri budur ki, "İmranın mələklərin ona salam verdiklərini (hər namazın sonunda) koterizasiya olunana qədər eşidirdi". Bundan sonra Allah (c.c) bu neməti ona qaytarana qədər onların salamlarını eşitməmişdir^[6].

11-ci əsrdə yaşamış sünni islam alimi İbn Həzm onu mütəi (müvəqqəti nikah) qanuni hesab edən səhabələr siyahısına daxil etmişdir.