22 de setiembre

Abreviatures

° : fecha de nacencia

† : fecha de la muerte

• 66 – Imperiu romanu. L'emperador Nerón crea la llexón Legio I Itálica.
• 1499 – El Tratáu de Basilea pon fin a la Guerra de Suabia^[1]. La Confederación Helvética conviértese, por elli, nún estáu independiente del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu.
• 1586 – Guerra de los Ochenta Años: Victoria española sobre los ingleses ya los holandeses na batalla de Zuthphen.
• 1761 – Xurde III y Charlotte de Mecklenburg-Strelitz son coronaos, respeutivamente, rei y reina del Reinu de Gran Bretaña.
• 1784 – Rusia establez una colonia na islla Kodiak, n'Alaska.
• 1792 – Francia: Dempués de la revolución, l'Asamblea Llexislativa establez la primera república. Esti día, de resultes, conviértese nel primeru (día 1 del mes vendimiariu, el primeru del nuevu calendariu) del calendariu republicanu francés.
• 1812 – Guerra de la Independencia española. Les Cortes de Cádiz dan-y al duque de Wellington el mandu supremu de los exércitos españoles.
• 1829 – Fírmase, en Guayaquil (Ecuador), el tratáu de paz qu'establez la llende ente Colombia y Perú.
• 1830 – El Congresu reuníu en Valencia aprueba la Constitución de Venezuela, que declara la so separación de la Gran Colombia.
• 1862 – Alemaña: Otto von Bismarck ye nombráu presidente del Gobiernu, y resérvase pa elli el Ministeriu d'Asuntos Esteriores.
• 1863 – Estaos Xuníos: Abraham Lincoln pronuncia'l discursu d'Emancipación.
• 1866 – Paraguái: Batalla de Curupaytí, única victoria de los paraguayos demientres la Guerra de la Triple Alianza (Brasil, Arxentina y Uruguái). Nella muerren alredor de 9.000 arxentinos, y menos de 100 paraguayos.
• 1888 – Espublízase'l primer númberu de la revista National Geographic Magazine.
• 1896 – La reina Victoria supera'l récord de so güelu Xurde III como'l monarca que reinó más tiempu na monarquía británica.
• 1908 – Bulgaria proclama la so independencia del Imperiu otomanu, al que pertenecía dende'l sieglu XIV.
• 1910 – Fúndase en Méxicu, nel marcu de les cellebraciones del centenariu de la independencia del país, la Universidá Nacional de Méxicu (anguaño, Universidá Nacional Autónoma de Méxicu)
• 1914 – Primer Guerra Mundial. ELsubmarín alemán U-9 funde, cerca d'Ostende (Bélxica) trés acorazaos británicos en namái 70 minutos, matando casi a 1.500 marineros.
• 1932 – Arabia Saudita. El Conseyu de Notables proclama rei al príncipe Abdelaziz Al Saud.
• 1934 – Desastre de Gresford. Una esplosión, y el posterior fueu, maten nel interior d'una mina de carbón en Gales a 266 mineros y xente qu'acudió al so rescate.
• 1939 – Cellébrase, con un desfile militar conxuntu germano-soviéticu en Brest-Litovsk, el final de la conquista de Polonia.
• 1941 – Holocaustu n'Ucraína. Nel Día d'Añu Nuevu xudíu, les SS alemanes asesinen a 6.000 xudíos en Vinnytsia. Yeren los sobrevivientes de les matances de los díes anteriores, nos que morrieron casi 24.000 persones.
• 1944 – Segunda Guerra Mundial. L'Exércitu Coloráu entra en Tallín (Estonia).
• 1957 – Haití. François Duvalier ye elixíu presidente del país.
• 1960 – La República Sudanesa ye renomada Malí, tres del abandonu de Senegal de la Federación de Malí, ya independízase de Francia.
• 1965 – Acaba, tres de la intervención de Naciones Xuníes pa llograr una tregua, la guerra indo-paquistaní de 1965.
• 1980 – Iraq invade Irán, lo que fae españar la guerra Irán-Iraq.
• 1980 – Asturies: el grupu asturianu de rock Avientu, entama la grabación del que sería'l so primer y únicu discu.
• 1994 – Estrénase, n'Estaos Xuníos, el primer capítulu de la serie de televisión Friends, que convertirase na de mayor ésitu na historia de la televisión.
• 2013 – Atentáu suicida con bomba nuna ilesia cristiana de Peshawar (Paquistán): nel ataque muerren polo menos 75 persones^[2].

• 1515 – Ana de Kleve, reina consorte d'Inglaterra († 16 de xunetu de 1557).
• 1547 – Philipp Nicodemus Frischlin, filólogu, matemáticu, astrónomu ya poeta alemán († 29 de payares de 1590).
• 1601 – Ana d'Austria, reina ya rexente de Francia († 20 de xineru de 1666).
• 1791 – Londres: Michael Faraday, físicu inglés, principal inventor del motor llétricu († 25 d'agostu de 1867).
• 1868 – Buenos Aires: Luis Agote, médicu arxentín, inventor d'un métodu pa facer tresfusiones ensin que cuaye'l sangre († 12 de payares de 1954).
• 1930 – Uesca: Antonio Saura, pintor español († 22 de xunetu de 1998) .

• 1956 – Frederick Soddy, químicu inglés, premiu Nobel de Química en 1921.
• 1991 – Tino Casal, cantante de la Movida Madrilana (º11 de febreru de 1950).
• 2001 – Isaac Stern violinista ucraín.
• 2017 – Glen Whisby, xugador de baloncestu d'Estaos Xuníos.