Cistus ladanifer

Cistus ladanifer;
Clasificación científica
Reinu:	Plantae
Subreinu:	Tracheobionta
División:	Magnoliophyta
Clas:	Magnoliopsida
Subclas:	Dilleniidae
Orde:	Malvales
Familia:	Cistaceae
Xéneru:	Cistus
Especie:	Cistus ladanifer; L.
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew	Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online	World Flora online
	[editar datos en Wikidata]

La Cistus ladanifer ye una especie fanerógama que pertenez a la familia Cistaceae.

Hábitat

Ye nativa de la conca del Mediterraneu sobremanera n'España y Portugal onde crez, xunto coles encines en terrenes graníticos y cascayales con clima templao y seco.^[1]

Carauterístiques

Ye un arbustu d'hasta 2,5 m d'altor. Les fueyes son allongaes y estreches y tán abondo calistraes d'una sustancia pegañoso, el llada, aceite pergoliosu, que-yos da un aspeutu brillosu y xúntase fácil a les manes y ropa, tienen 5-10 cm de llargor y son opuestes y llanceolaes de color verde buxu. Les sos flores son bien grandes (10 cm) y con cinco pétalos blancos. La corola tien cinco pétalos y el mota solu trés sépalos. El frutu ye una cápsula globosa con diez celdes nel so interior.^[1] Atopóse que tienen asociaciones micorrices con Boletus edulis, Boletus rhodoxanthus, y Laccaria laccata.^[2]

Historia

Dioscórides diz sobre la llada "Ye un matu que crez a la manera del cisto sicasí produz mas llonga y negres les fueyes, sobre les que se recueye della grasa y unctosa mafa, a la prima vera. Untáu con vinu, mengua la feúra de les cicatrizes. Instiláu con agua y miel, o con azeyte rosáu, sana'l dolor de oido". Andrés Laguna añadi "Esta especie de cisto qu'equí describe Dioscórides de la que cuéyese'l liquor de les botiques llamáu ladano, y laudano, ye aquella planta bien pegañosa, qu'en castilla tien por nome xara. Escribe Pliniu'l Vieyu que se coyer de la hedra ciertu liquor, del cual suel hazerse el ladano. Sicasí aqueste error, como tengo yá declaráu, vien de la semeyanza de los vocablos, porque cisto signifícanos xara y cisso per otra parte hedra, de suerte que tomó l'unu pol otru"^[1]

Propiedaes

Anque yá nun s'usa, el ládano tomar en xarabes pa la tos. Tamién foi usáu como antisépticu en casu de leucorrea y na preparación de linimentos, pomadas y emplastos pal tratamientu de dolores reumáticos.^[1]

Toxicidá

Les partes aérees de Cistus ladanifer contienen l'aceite esencial eucaliptol, que la so ingestión puede suponer un riesgu pa la salú.^[3]

Usos

Ye una bien popular planta ornamental, que crez con una xamasca arumosa y flores llamatives. Les sos fueyes producen una fragante oleorresina conocida como ládano, usáu n'arumes, especialmente como un fijador.

Esta planta ganó'l premiu Award of Garden Merit de la Royal Horticultural Society.^[4]

Taxonomía

Cistus ladanifer describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 523. 1753.^[5]

Citoloxía

Númberu de cromosomes de Cistus ladanifer (Fam. Cistaceae) y táxones infraespecíficos: 2n=18^[6]

Etimoloxía

Cistus: nome xenéricu que remanez del griegu kisthós llatinizáu cisthos = nome dau a diverses especies del xéneru Cistus L. Dellos autores pretenden rellacionala, pola forma de los sos frutos, cola pallabra griega kístē = "caxa, cesta".^[7]

ladanifer: epítetu llatín que significa "con ládano". Pos d'esta especie estrayi l'aceite de ládano.^[8]

Sinonimia

Cistus grandiflorus Pourr. ex Willk. & Lange
Cistus mariae Sennen
Cistus palhinhae Ingram
Ladanium officinarum Spach^[9]
Cistus ladaniferus f. immaculatus Dans.
Cistus ladanosma Hoffmanns.
Cistus viscosus Stokes^[10]

Ver tamién

Referencies

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Dr. Berdonces I Serra. . Gran Enciclopecia de les Plantes Melecinales páxs. 580-581. Tikal ediciones ISBN 84-305-8496-X.
↑ «Characterization and identification of field ectomycorrhizae of Boletus edulis and Cistus ladanifer». Mycologia 98 (1): páxs. 23–30. doi:10.3852/mycologia.98.1.23. PMID 16800301. http://www.mycologia.org/cgi/content/full/98/1/23. Consultáu'l 8 sep 2015.
↑ European Food Safety Authority (EFSA) (2012). «Compendium of botanicals reported to contain naturally occuring substances of possible concern for human health when used in food and food supplements». EFSA Journal 10 (5): p. 2663. doi:10.2903/j.efsa.2012.2663. http://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/scientific_output/files/main_documents/2663.pdf.
↑ «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-12-24.
↑ «Cistus ladanifer». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.
↑ Contribuiçao para o conhecimento citotaxonómico das spermatophyta de Portugal. XIV. Cistaceae Leitao, M. T. & M. C. Alves (1976) Bol. Soc. Brot. ser. 2 50: 247-263
↑ En Flora Vascular
↑ N'Epítetos Botánicos
↑ Sinónimos en Real Xardín Botánicu
↑ Cistus ladanifer en PlantList

Bibliografía

Hickman, J. C. 1993. The Jepson Manual: Higher Plants of California 1–1400. University of California Press, Berkeley.

Enllaces esternos

[GEPM-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Dr. Berdonces I Serra. . Gran Enciclopecia de les Plantes Melecinales páxs. 580-581. Tikal ediciones ISBN 84-305-8496-X.

[2] «Characterization and identification of field ectomycorrhizae of Boletus edulis and Cistus ladanifer». Mycologia 98 (1): páxs. 23–30. doi:10.3852/mycologia.98.1.23. PMID 16800301. http://www.mycologia.org/cgi/content/full/98/1/23. Consultáu'l 8 sep 2015.

[CompendiumEFSA-3] European Food Safety Authority (EFSA) (2012). «Compendium of botanicals reported to contain naturally occuring substances of possible concern for human health when used in food and food supplements». EFSA Journal 10 (5): p. 2663. doi:10.2903/j.efsa.2012.2663. http://www.efsa.europa.eu/sites/default/files/scientific_output/files/main_documents/2663.pdf.

[4] «Archived copy». Archiváu dende l'orixinal, el 2012-12-24.

[Trop-5] «Cistus ladanifer». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 25 de mayu de 2013.

[6] Contribuiçao para o conhecimento citotaxonómico das spermatophyta de Portugal. XIV. Cistaceae Leitao, M. T. & M. C. Alves (1976) Bol. Soc. Brot. ser. 2 50: 247-263

[7] En Flora Vascular

[8] N'Epítetos Botánicos

[9] Sinónimos en Real Xardín Botánicu

[10] Cistus ladanifer en PlantList

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]