Aglabí

Los aglabíes o Banu al-Aglab fueron una dinastía d'emires árabes musulmanes suníes del norte d'África, centráu'l so poder en Ifriqiya (Tunicia), onde'l fundador Ibrahim I ibn Aglab estableció nel añu 800 un emiratu nominalmente dependiente del califatu abasí qu'aportó a una potencia militar nel Mediterraneu central, estendiéndose al norte d'Arxelia, Tripolitania (Libia), Sicilia, Cerdeña y el Sur d'Italia. La so capital taba asitiada en Kairuán. El so poder acabó nel añu 909, cuando los fatimíes alzaron el suyu nel Magreb y espandiéronse pel norte d'África.

Los sos miembros pertenecíen a la caña de la tribu árabe de los Banu Tamim^[1] (el fundador llexendariu de la dinastía foi un al-Tamimi), el mesmu fonduxe que la del profeta Mahoma, que dempués de conquistar Persia establecer en Jorasán, nel actual Irán, y estendióse al norte d'África.

Historia

Ibrahim I ibn Aglab, gobernador del Valle de M'Zab (Arxelia) dende'l 787, foi designáu nel añu 800 pol califa abasí Harún al-Rashid, emir hereditariu d'Ifriqiya como respuesta a l'anarquía que reinaba nesa provincia del califatu de Bagdag tres la cayida de los Muhallabidas y l'ataque de los pueblos bereberes en procesu de islamización. Ibrahim sometió a control una área que tomaba l'este d'Arxelia, Túnez y Tripolitania. Anque foi independiente en tou menos en nome, la so dinastía nunca dexó de reconocer el califatu de los abasíes. Estableció la so nueva capital palaciega en El Abasiya, pela rodiada de Kairuán, en parte pa escapar de la oposición de los xuristes y teólogos malikíes, que condergaron siempres l'estilu de vida "pecaminosu" de los aglabíes y desaprobaron el tratu discriminatoriu qu'espacharon a los bereberes musulmanes.

Los aglabíes tuvieron que trepar nes llendes del so emiratu contra'l pueblu bereber y pallo facilitaron, protexeron y ameyoraron l'establecimientu d'inmigrantes árabes d'Oriente Mediu en folaes regulares, estableciendo cientos de defenses fronterices (ribats).

Sol gobiernu de los emires aglabíes, dende Ifriqiya impulsáronse les espediciones marítimes de saquéu y conquista de la vera cristiana del Mediterraneu. El so primer oxetivu foi la islla de Sicilia. Aprovechando la rivalidaes esistentes allegaron a la llamada d'auxiliu d'un comandante bizantín, Eufemio de Mesina, y conquistaron Mazara (827)^[2] y Palermo (831). Adulces fixéronse col restu de la islla y, a lo último tomaron Siracusa nel añu 878. La conquista musulmana de Sicilia estender mientres setenta y cinco años de resultes de la feroz resistencia qu'opunxeron les guarniciones cristianes bizantines y les rivalidaes qu'enfrentaben a los caudiellos árabes ente sigo. L'añu 902 la última posición bizantina cayó ante los aglabíes, la llocalidá de Taormina.^[2] Sicasí, nun esfrutaron enforma de la conquista pos gradualmente perdieron el control de les fuercies con sede en Sicilia, y una nueva dinastía, la de los Kálbides, alzar contra'l poder aglabí, dixebrando Sicilia de la influyencia de Ifriqiya.

Tamién s'apoderaron de la islla de Malta (868) y sometieron a tributu a Cerdeña, colo que los aglabíes convertir en dueños del Mediterraneu occidental mientres el final del sieglu ix.

Tocantes a les espediciones de saquéu, centrar n'Italia. Escalaron Taranto, Brindisi, conquistaron Bari (841) y, remontando'l ríu Tíber, escalaron el extrarradio de Roma (846). A pesar de ser ganaos na batalla d'Ostia siguieron escalando Montecasino, Subiaco y Tívoli. Inclusive'l papa Xuan VIII pagó-yos tributu.

Con estes ganancies realizaron importantes obres constructives: la mezquita de Kairuán foi oxetu de reformes importantes y ampliaciones que-y dieron el so aspeutu final,^[3] fueron ameyoraos los sistemes hidráulicos heredaos de los romanos y enguapeciéronse les ciudaes col botín consiguíu.

Mientres el gobiernu d'Ahmed Abú Ibrahim (856-863) construyéronse más de dos mil ribats o fortaleces: Monastir, Susa, etc. y delles residencies palaciegues como El Abbasiyya y Raqqada. L'emiratu de Ifriqiya algamó'l so cenit mientres el so reináu. Ifriqiya convertir nuna potencia económica al traviés de la so importante agricultura, bien fértil cola ayuda del caltenimientu del sistema de riego sol imperiu romanu, (la provincia d'África fuera la tenada de Roma hasta la llegada de los vándalos a Cartago), Ifriqiya convirtióse tamién nel puntu focal del comerciu ente'l mundu islámicu, Bizancio ya Italia, especialmente nel codalosu comerciu d'esclavos. Kairuán convertir nun importante centru d'enseñanza islámica nel Magreb, especialmente nes árees de teoloxía y derechu islámicos. Foi tamién un llugar d'alcuentru pa poetes y otres manifestaciones artístiques.

El cayente de la dinastía empecipiar sol reináu d'Ibrahim II Abú Ishaq (875-902). Perdió'l control de Calabria en beneficiu de Bizancio, repelió un ataque de los tuluníes d'Exiptu y suprimió una rebelión bereber con un altu costu de vides. A la fin del sieglu IX, la tribu árabe de los ismailíes de Siria desestabilizaron al réxime aglabí, coincidiendo cola rebelión de la tribu bereber de Ketama.

En 893 poner en marcha la rebelión de los fatimíes, de signu chiita, por aciu la misión na que Abdalá al-Mahdi Billah, un dirixente local ismailí nel oriente d'Arxelia, declaróse el Mahdí, el "guía divín" y califa o imam. Legitimó la so pretensión faciéndose descendiente de Mahoma per vía de la fía del profeta, Fatima az-Zahra, y el so maríu, Ali ibn Abi Talib, primu del profeta. Esto asocedió en Kairuán y los aglabíes nun opunxeron resistencia a la espansión de los fatimíes, que los absorbieron nel añu 909. El postreru emir aglabí, Ziyadat Alá III Abú Camudar ibn Abdalá, fuxó a Exiptu acompañáu per mil de los sos eunucos saqaliba, que portaben caúnu mil dinares del so señor.^[4]

Los aglabíes siguieron gobernando en Malta hasta 1048.

Sociedá

La Gran Mezquita de Kairuán y la Mezquita del Olivo de Túnez convertir en centros d'educación cimera bien valoraes nel mundu islámicu pola excelencia de los sos doctores en derechu islámicu.

Suxetos al pagu d'un impuestu denomináu jaray y cola observancia de ciertes restricciones sociales,^[5] los cristianos y los xudíos de Ifriqiya pudieron iguar pa caltener la so relixón y los sos llugares de cultu dempués de la invasión árabe. Nesi momentu, había una notable comunidá cristiana en Túnez y Kairuán y con arzobispaos esistentes en Tozeur, Mahdia y Cartago. En 893 una cisma estremó a los obispos d'África, qu'unviaron delegaos a Roma pa someter el so discutiniu al Papa.

Miembros destacaos de la dinastía

Plantía:Árbol xenealóxicu/empecipio

Iqal al-Tamimi

Selim

al-Aglab ibn Selim al-Tamimi
VALÍ 765-767

Ibrahim I ibn Aglab
EMIR 800-812

Abdalá I ibn Ibrahim
EMIR 812-817

Ziyadat Alá I ibn Ibrahim
EMIR 817-838^[6]

al-Aglab Abú Iqal ibn Ibrahim
EMIR 838-841

Mohamed I Abul-Abás ibn al-Aglab
EMIR 841-856^[7]

Ahmed

Mohamed

Ahmed Abú Ibrahim ibn Mohamed
EMIR 856-863

Ziyadat Alá II ibn Abul-Abás
EMIR 863

Mohamed II al-Garaniq ibn Ahmed
EMIR 863-875

Ibrahim II Abú Ishaq ibn Ahmed
EMIR 875-902^[8]

Abú Iqal

Abdalá II Abul-Abás ibn Ibrahim
EMIR 902-903^[9]

Ziyadat Alá III Abú Camudar ibn Abdalá
EMIR 903-909^[10]

Referencies

↑ Banu Tamim (n'inglés)
↑ ^2,0 ^2,1 Lev, 1984, p. 226.
↑ Hamed Fantar Hassine, De Cartago a Kairuan: 2000 años d'arte y historia en Túnez, Ed. Axencia Francesa d'Aición Artística, París, 1982, p. 23.
↑ Lev, 1987, p. 339.
↑ Por casu, la presencia de los non musulmanes nes cercaníes de les medinas nun se toleraba dempués de clausurar puertes la ciudá al anochecer: los cristianos y los xudíos teníen de permanecer fora de les muralles.
↑ Ziyadat Alá I entamó la conquista de Sicilia.
↑ Mohamed I Abul-Abás escaló Roma y ocupó mientres dos meses el Vaticanu, tornando dempués a Kairuan con un botín fabulosu.
↑ El final del emiratu de Ibrahim II ta marcáu pol so despotismu y por ordenar numberosos asesinatos: llenu de reconcomios, abdicó nel so fíu Abdalá y acabó la so vida en Sicilia.
↑ Fíu de Ibrahim II, tuvo marcáu pola violencia del reináu del so padre. la so adhesión al sufismo indució-y a abandonar el luxu de los sos palacios. Foi asesináu mientres dormía polos partidarios del so fíu Ziyadat Alá, al que quería unviar a la cárcel por causa de los sos modales llibertinos.
↑ Ziyadat Alá III nun pudo evitar el cayente de la so dinastía: cuando'l so exércitu foi entartalláu pol naciente poder de los fatimíes, abdicó del emiratu y fuxó a Bagdag antes d'establecese en Palestina.

Bibliografía

Lev, Yaacov (1984). «The Fatimid navy, Byzantium and the Mediterranean sía909-1036 C.Y./297-427 A.H.». Byzantion 54 (1): páxs. 220-252. http://www.jstor.org/stable/44170866.
— (1987). «Army, Regime, and Society in Fatimid Egypt, 358-487/968-1094». International Journal of Middle East Studies 19 (3): páxs. 337-365. http://www.jstor.org/stable/163658.

Ver tamién

Kairuán

Enllaces esternos

[1] Banu Tamim (n'inglés)

[FOOTNOTELev1984{{{c}}}226-2] 2,0 ^2,1 Lev, 1984, p. 226.

[3] Hamed Fantar Hassine, De Cartago a Kairuan: 2000 años d'arte y historia en Túnez, Ed. Axencia Francesa d'Aición Artística, París, 1982, p. 23.

[FOOTNOTELev1987{{{c}}}339-4] Lev, 1987, p. 339.

[5] Por casu, la presencia de los non musulmanes nes cercaníes de les medinas nun se toleraba dempués de clausurar puertes la ciudá al anochecer: los cristianos y los xudíos teníen de permanecer fora de les muralles.

[6] Ziyadat Alá I entamó la conquista de Sicilia.

[7] Mohamed I Abul-Abás escaló Roma y ocupó mientres dos meses el Vaticanu, tornando dempués a Kairuan con un botín fabulosu.

[8] El final del emiratu de Ibrahim II ta marcáu pol so despotismu y por ordenar numberosos asesinatos: llenu de reconcomios, abdicó nel so fíu Abdalá y acabó la so vida en Sicilia.

[9] Fíu de Ibrahim II, tuvo marcáu pola violencia del reináu del so padre. la so adhesión al sufismo indució-y a abandonar el luxu de los sos palacios. Foi asesináu mientres dormía polos partidarios del so fíu Ziyadat Alá, al que quería unviar a la cárcel por causa de los sos modales llibertinos.

[10] Ziyadat Alá III nun pudo evitar el cayente de la so dinastía: cuando'l so exércitu foi entartalláu pol naciente poder de los fatimíes, abdicó del emiratu y fuxó a Bagdag antes d'establecese en Palestina.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]