Uji ọfọ (mè ire si uji-ile) ìre ikpele uji ekisa isi ije me inyọn̄ mun̄. Îmin igak ata uji mè uji ubọk mè ikikaan̄ uwu mè agwut me lek. Uji ọfọ òkiben ulobo inu òwa. Îre ojelek keyi ke ekisa ikpulu inu mbit inan̄a me ido ge isi ufi ido isi ikinyam ewe usaba-ido [Intertional trade]. Îkaan̄ si echi òkikpulu ebi ene isa isi ije mè ikaan̄ si echi ibele-lek [cruise] mè ikaan̄ si echi ekisa isi akọn̄.

Uji ọfọ ìre ikpele uji-mun̄ [watercraft] ekisa ikọp isi ije me ebi kè emen-awaji mè mun̄ ìdọdọk iso. Mêkọt isa ikpulu ebi ene mè inu isi ije mè mbubek, mbem [defence], isa irọ m̀wèek, mè ìre isa isi mbọm irin̄. Uji ọfọ mînwene me lek ata uji me oke, mbet, oke akpan ibokọt iben, mè inu enamabe inyi. Ebi kè uji ọfọ mîtap ubọk inyi isi-ije, iwọlọ-ere [exploration], mbit [trade], isi-akọn̄, nkọp-uran̄ [migration], mkpulu-usun̄, sayensi [ifuk-ibot nrom] mè usọ-ikwaan̄.