Follín

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

O follín (tamién dito fullín^[1]) (d'o latín < FULLIGINE)^[2] ye un conchunto de particulas solidas de mida chicota de composición predominant de carbonio que se son despresas de materials ricos en ixe elemento cuan se creman, tals como la fusta, lenya u lo carbón. Tiene l'aparienza pareixita d'a cenisa, pero con color de regular mes fosca que ésta.

No ye mica estranyo de trobar-lo en grans cantidaz en as chamineras, cremallos y calders esposatos a l'acción d'o fuego, y tamién las salitas de combustión d'as calderas. Per a suya color negra, ye un d'os colorants mes antigos emplegatos ta dar-le ixa tonalidat a os materials, y per ixo encara enguán se gosa producir a escala industrial como colorant, con calderas en que las suyas chamineras d'extracción tienen dispositivos especials ta la captación d'este material. Un d'os nombres comercials d'o follín como colorant ye negro de fumo.

Os gases d'escape d'os motors que emplegan combustible diesel tamién gosan dipositar follín en as conduccions per aon amaneixen, perque pueden contener hidrocarburos absorbitos, fetos por prencipal de lubricants y restas de combustible no cremato. A demés, tamién pueden contener restas d'altras sustancias solidas como oxidos de metals y compuestos sulfuratos.

Tamién se i sole trobar grans cantidaz d'este material a dintro d'os transformadors de potencia electrica que son refricheratos con aceite dielectrico dimpués de que i aiga pasato un accident. Ixo ye perque l'apariello tiene fusta en a parte interior y cuan lo fallo eletrico produce un arco voltaico, este provoca que l'aceite se creme deixando las ditas cantidaz de follín en as parez interiors d'a cuba d'o transformador.

• O Biquizionario tien una dentrada sobre follín.