Schanzegrabe

De Schanzegrabe isch e Wassergrabe i de Stadt Zöri. Er bildet nebet de Limet de zwait Uusfluss usem Zörisee und mündet bim Hoptbaahof i d Siil. Er isch vor alem im Underlauf parkäänlich gstaltet und drum au e bliebte Erholigsoort för d Lüüt, wo i de Zörcher City schaffet.

De Schanzegrabe flüüsst westlich vo de Limet usem Zörisee, grad nebet de Schifflendi am Bürkliplatz. Er goot denn bim Hotel Baur au Lac verbii zom Alte Botanische Garte. Underhalb vo de Manebadi nebet em Halebaad City isch e Schwele. Oberhalb defoo gliicht de Schanzegrabe emene tüüffe Grabe mit ruigem Wasser, underhalb devoo gliicht er mee emene Bach mit ere schnellere Strömig. Er flüüsst denn bi de Kaserne verbii und mündet oberhalb vom Hoptbaahoof i d Siil.

Uff de ganze Längi goot e Spazierweg em Schanzegrabe noo, wobii under de vile Stroossebrugge Fuessgängerunderfüerige gönd. Im obere Tail isch de Weeg asphaltiert, im undere Tail isch e Holzsteeg, wo bi Hööchwasser au öberfluetet were cha. De under Tail isch schattiger und parkäänlich gstaltet.

I de Joore vo 1642 bis 1660 isch d Stadt Zöri miteme protzige Bollwerch umgee wore. Debii isch au de Schanzegrabe uusghobe woore. Er hett debii di "Chlii Stadt" westlich vo de Limet abgrenzt. Bi de Siilpforte isch di Zaami Siil imene hölzige Wasserkanal öber de Schanzegrabe i d Stadt glaitet woore, um s Wasser z nutze. De Schanzegrabe selber isch dozmol nöd i d Siil gflosse, sondern isch bim hüttige Hoptbaahoof i d Limet glaitet wore. Bis ane 1709 isch es verbotte gsii im Schanzegrabe z fische.

Ane 1833 het de Groossi Root bischloosse, s barocki Bollwerch z schliiffe. Nume s Bouschänzli, s Bollwerch zur Chatz - da isch hütt de Alti Botanischi Garte - und de Schanzegrabe het mer lo stoo loo. De Schanzegrabe isch denn i d Siil glaitet woore, demit er de Hoptbaahoof, wo ane 1847 eröffnet woren isch, nöd vo de Inestadt abgschnitte hett.

Em Schanzegrabe noo isch denn Gwerb entstande, wo s Wasser gnutzt het. Ane 1952 isch d Idee uufchoo, as de Schanzegrabe zonere Promenade umgstaltet were chöni. 1975 hett mer denn afange de oberi Tail umzgstalte und ane 1984 isch de Holzsteg im undere Tail fetig woore.

Im mittlere Tail isch d Manebadi, wo 1864 uufgmacht woren isch. D Badi isch as e Holzchaste baut wore und isch hütt no im uursprüngliche Stil erhalte. Wegem Bollwerch zur Chatz isch d Badi eender schattig. Hütt werd Badi privaat bitribe und tar nume vo Mane bsuecht were und werd vor alem vo de orthodoxe Jude vo Wiedike und vo de Engi bruucht. Em Oobig gits mengisch e Barbitriib, wo au för Fraue offen isch.

De Schanzegrabe isch e guete Platz zom Vögel und Fisch biobachte. Nebet de Wasservögel wie Taucherli, Wildente, Schwän und andere Wasservögel cha im Underlauf auch d Bergstelze biobachtet were. Im Oberlauf, wo tüüfer isch und e schlammige Undergrund het, chamer Schlaie wo im Schlamm wüelet biobachte und Egli. Hinder de Bruggepfiiler schwimet hüüffig hunderti Laugeli. De Aalet chamer im Oberlauf und im stainige Underlauf biobachte, wo au d Barbe mengisch biobachtet were cha.

E Bsunderhait vom Schanzegrabe isch d Blauflögel-Prachtlibelle (Calopteryx virgo). Die seltnigi Art bildet schiints e chliini isolierti Population zmitzt i de Stadt. Di nöchste Populatione lebet am Hang vom Üetliberg.

• De Hermann Hesse het im Huus "Am Schanzengraben 31" e Wonig ghaa.
• De Kurt Guggenheim het e Buech mit em Titel Tagebuch am Schanzengraben (1963) gschribe.

 Commons: Schanzengraben – Sammlig vo Multimediadateie

• Schanzegrabe uf de Website vo de Stadt Zöri