Valke (SAPD)

Die Direktoraat vir Prioriteitsmisdaadondersoek (DPCI), algemeen bekend as die Valke, is die tak van die Suid-Afrikaanse Polisiediens wat georganiseerde misdaad, ekonomiese misdaad, korrupsie en ander ernstige misdaad ondersoek wat deur die President of 'n ander afdeling van die polisie na hulle verwys is.^[1] Die eenheid is in 2008 deur president Jacob Zuma gestig om die ontbinde Skerpioene te vervang.

Die besluit om die Skerpioene met 'n nuwe organisasie (Die Valke) te vervang, kom uit 'n resolusie wat deur die regerende African National Congress (ANC) by die 52ste Nasionale Konferensie van die African National Congress in 2007 in Polokwane, Limpopo, geneem is. Die ANC het aangevoer dat regeringstoesig in so 'n liggaam nodig is om te verhoed dat die agentskap as 'n politieke instrument gebruik word om politici te ondersoek.^[2] Dit het gevolg uit 'n magstryd tussen Thabo Mbeki en Jacob Zuma wat gelei het tot 'n ondersoek na Zuma se betrokkenheid by die wapentransaksie.^[3]

Die DPCI is gestig as 'n onafhanklike direktoraat binne die SAPD ingevolge Artikel 17C van die Suid-Afrikaanse Polisiedienswet, 1995 soos gewysig deur die Suid-Afrikaanse Polisiediens Wysigingswet, 2008 (Wet 57 van 2008).^[4]

Sekere bepalings van die Wet is deur die Grondwetlike Hof van Suid-Afrika in Maart 2011 in Glenister v President van die Republiek van Suid-Afrika bevind as ongrondwetlik.^[5] Gevolglik is die Wet in September 2012 deur die Parlement gewysig.^[6] Artikels van die gewysigde Wet is self ongeldig bevind en deur die Konstitusionele Hof in November 2014 in die Helen Suzman Foundation v President of the Republic of South Africa and Others geskrap; Glenister v President van die Republiek van Suid-Afrika en andere.^[7] Na die uitspraak het president Zuma sy steun herhaal om die eenheid onder die beheer van die SAPD te hou en daardeur ook onder die beheer van die uitvoerende regering.^[8]