Tapir

Tapir Tydperk: Ipresium–onlangs
Tapirus terrestris
Wetenskaplike klassifikasie
Koninkryk:	Animalia
Filum:	Chordata
Klas:	Mammalia
Orde:	Perissodactyla
Suborde:	Ceratomorpha
Familie:	Tapiridae
Genus:	Tapirus Brünnich, 1772
Spesies
Sien teks

Die tapir (familie Tapiridae) is ’n taamlik groot, digbehaarde hoefdier  met 'n kort, beweeglike slurp aan die punt van die snoet. Teenswoordig kom tapirs net in Amerika en Asië voor, maar etlike miljoene jare gelede het hulle ook in Europa geleef. Die bekendste van die vier spesies is die laaglandtapir (Tapirus terrestris) omdat hy in die meeste dieretuine aangehou word.

Tapirs (familie Tapiridae) word saam met renosters en perde onder die orde van die onewetonige hoefdiere (Perissodactyla) geklassifiseer, ondanks die feit dat die voorpote 'n ewe getal (vier) tone dra; die agterpote dra drie tone. Die opvallendste kenmerk van tapirs is die kort, beweeglike slurp wat deur die neus en die bolip gevorm word.

Die kop word, soos by perde, deur 'n sterk, breë nekband met die werwelkolom verbind. In al vier kaakhelftes kom droe snytande en 'n klein hoektand voor, terwyl die bokaak ook sewe en die onderkaak ses maaltande dra. 'n Besondere kenmerk van die mannetjies is dat die teelballe (testes) binne die liggaam geleë is. Die verskynsel word selde by soogdiere aangetref.

Teenswoordig is daar nog net vier spesies oor van die eens talryke familie, wat moontlik tydens die Eoseen (sowat 54 miljoen jaar gelede) in Noord-Amerika ontstaan het en later oor Europa en Asië versprei het. In die Pleistoseen (sowat 2,4 miljoen jaar gelede) het die tapirs in Europa uitgesterf. Die bestaande spesies het oor die laaste 7 miljoen jaar uiterlik nouliks verander. Tans word hul voortbestaan bedreig omdat die mens hul natuurlike habitat vernietig.

Tapirs, wat hoofsaaklik nagdiere is, leef in digte, vogtige oerwoude of bergwoude, waar hulle gewoonlik naby groot riviere aangetref word aangesien hulle 'n deel van die dag deurbring deur in die water te lê. Hulle kan ook uitstekend swem. Hulle word saans aktief en beweeg dan in die woud langs tonnelagtige paadjies. Die voedsel bestaan uit blare, lote en kruide en die diere kan deur middel van die slurp hoë takke bykom. In teenstelling met renosters en perde verloop die bronstyd van tapirs rustig.

Die mannetjie jaag wel die wyfie soms voor hom uit voordat paring plaasvind; ook ander paringsrituele is by diere in gevangenskap opgemerk. Na 'n dratyd van sowat 400 dae word een kleintjie gebore, wat geel en wit gevlek en gestreep is en effens soos 'n klein wildevark lyk. Na sowat ses maande vervaag die kleurpatroon.

Tapirs is vreedsame en betreklik weerlose diere wat veral deur hul verborge leefwyse en die dik huid beskerm word. Die huid kan by die nek tot 2,5 cm dik wees. Buiten die mens is die tier en die luiperd in Asië en die jaguar in Suid-Amerika hul vernaamste vyande. In Suid-Amerika jag die inheemse bevolking tapirs ter wille van hul huid en vleis, maar in Asië beskou die Moslems hulle as 'n soort vark en dus as onrein.

Die Indiese tapir of sjabratapir (Tapirus indicus) kom op Soematra, Malakka en Mianmar en in Thailand voor. As gevolg van die grootskaalse ontbossing van die oerwoud en die guerrillastryd in sy verspreidingsgebied, word die spesie se voortbestaan ernstig bedreig. Om te verhoed dat dit uitsterf, is spesiale reservate op Sumatra ingerig. Die laaglandtapir (Tapirus terrestris) is die talrykste verteenwoordiger en het ook die grootste verspreidingsgebied. Hy kom oor die hele laagland van Suid-Amerika voor.

Die spesie word ook dikwels in dieretuine aangetref, onder meer omdat hulle daar goed voortplant. Die bergtapir (Tapirus pinchaque) leef in die Andesberge van Colombia, Ecuador, Noord-Peru en Wes-Venezuela en wel in die dele van die gebergte wat met digte oerbos bedek is. Net soos die laaglandtapir word sy voortbestaan tot dusver nog nie bedreig nie. Dit is egter nie die geval met die Sentraal-Amerikaanse tapir (Tapirus bairdi) nie omdat hy kwaai gejag en sy leefgebied al hoe kleiner word. Dit is 'n donkerbruin dier met wit vlekke op die ore, wange, keel en bors.

Hy kom teenswoordig nog van Veracruz in Meksiko oor die hele landengte van Panama tot in Ecuador en Colombia wes van die Andes en die Rio Cauca voor. Die spesie verskil van die ander daarin dat dit 'n afwykende skedelvorm het wat eerder op 'n noue verwantskap met die uitgestorwe tapirs van Europa en Asië dui.

• Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0-908409-68-0, volume 27, bl. 78

Wikimedia Commons bevat media in verband met Tapir.

• Wikispecies het meer inligting verwant aan Tapir
• (en) "Tapir". Encyclopædia Britannica. Besoek op 27 Augustus 2019.