Joan Sutherland

Joan Sutherland
Sutherland in 1975
Gebore	Joan Alston Sutherland (1926-11-07)7 November 1926 Sydney, Nieu-Suid-Wallis, Australië
Sterf	10 Oktober 2010 (op 83) Les Avants, Vaud, Switserland
Ander name	La Stupenda[1]
Alma mater	Koninklike Musiekkollege
Beroep	Operasanger
Eggenoot	Richard Bonynge (1954–2010, haar dood)
Kinders	1

Joan Alston Sutherland, (7 November 1926 – 10 Oktober 2010)^[2] was 'n Australiese coloraturasopraan wat bekend is vir die bydrae wat sy gelewer het tot die herwaardering en oplewing van die belcantorepertorium vanaf die laat 1950's tot die 1980's.

Haar stem het oor buitengewoon akkurate intonasie, presiese staccatos^[3] en 'n geweldige boonste register beskik, alhoewel musiekkritici dikwels gekla het oor die onakuraatheid van haar diksie. ^[4]

Sutherland was die eerste Australiër om 'n Grammy te wen vir die beste klassieke stemsolo (met of sonder orkes) tydens die 4de jaarlikse Grammy-toekennings in 1962.

Joan Sutherland is in Sydney, Australië, gebore as die dogter van Skotse ouers. Sy het St Catherine's School in die voorstad Waverley, Nieu-Suid-Wallis bygewoon. As kind het sy na haar ma se sangoefeninge geluister en dit nageboots. Haar ma, 'n mezzo-sopraan, het stemlesse geneem, maar nooit oorweeg om 'n loopbaan as professionele sangeres te volg nie. Sutherland was 18 jaar oud toe sy onder John en Aida Dickens begin studeer het. Sy het in 1947 haar konsertbuiging in Sydney gemaak as Dido in 'n produksie van Henry Purcell se Dido en Aeneas. Nadat sy in 1949 die belangrikste kompetisie in Australië gewen het (die Sun Aria-nou bekend as die Sydney Eisteddfod McDonald's Opera Aria),^[5] het sy derde plek behaal in radio-3DB (Melbourne) se Mobil Quest,^[6] wat sy die jaar daarna gewen het (1950). In 1951 het sy haar verhoogdebuut gemaak in Eugene Aynsley Goossens se Judith. Sy het daarna na Londen gereis ten einde haar studies aan die Operaskool van die Koninklike Musiekkollege voort te sit onder Clive Carey. Sy is deur die Royal Opera House, Covent Garden, as 'n bystand-sopraan betrek, en het haar buiging by Covent Garden op 28 Oktober 1952 gemaak as die Eerste Dame in Mozart se Die Towerfluit. Sy het hierdie opvoering in November opgevolg met enkele opvoerings as Clotilde in Vincenzo Bellini se Norma; met Maria Callas wat die titelrol vertolk het.

Sy was tydens haar vroeë loopbaan 'n groot bewonderaar van Kirsten Flagstad, en het opleiding ondergaan om 'n Wagneriaanse dramatiese sopraan te word. In Desember 1952 het sy haar eerste hoofrol by die Royal Opera House vertolk as Amelia in Un ballo in maschera. Sy het ook Agathe in Der Freischütz, die gravin in Die huwelik van Figaro, Desdemona in Otello, Gilda in Rigoletto, Eva in Die Meistersinger von Nürnberg en Pamina in Die Towerfluit vertolk. In 1953 het sy die rol van Lady Rich in Benjamin Britten se Gloriana vertolk, slegs 'n paar maande na die wêreldpremière daarvan, en die rol van Jenifer in Michael Tippett se The Midsummer Marriage op 27 Januarie 1955 geskep.

Sutherland is op 16 Oktober 1954 met die Australiese dirigent en pianis Richard Bonynge getroud. Hul seun, Adam, is in 1956 gebore. Bonynge het haar mettertyd oortuig dat Wagner dalk nie haar "Fach" (Die Duitse "Fach"-stelsel. Duitse uitspraak: "faks"; letterlik "kompartement" of "studieonderwerp".) is nie ^[7] en dat aangesien sy hoë note en coloratura met groot gemak kon produseer, sy haar miskien moet toespits op die belcantorepertorium. Sy het haar uiteindelik in hierdie "Fach" gevestig en die grootste deel van haar loopbaan dramatiese coloratura sopraanrolle gesing.

In 1957 het sy in Händel se Alcina verskyn saam met die Händel Operagenootskap. Sy het ook uittreksels uit Donizetti se Emilia di Liverpool in 'n radio-uitsending gesing. Die jaar daarna het sy Donna Anna gesing in Don Giovanni in Vancouver. In 1959 is Sutherland uitgenooi om Lucia di Lammermoor by die Royal Opera House te sing onder leiding van Tullio Serafin, met Franco Zeffirelli as produsent. Die rol van Edgardo is gesing deur haar mede-Australiër Kenneth Neate, wat die geskeduleerde tenoor op kort kennisgewing vervang het. ^[8]

In 1960 het sy die album The Art of the Prima Donna opgeneem: die dubbele LP-stel het in 1962 die 4de jaarlikse Grammy-toekenning gewen vir beste klassieke stemuitvoering. Die album is in 2011 bygevoeg tot die National Film and Sound Archive se Sounds of Australia register. ^[9]

Sutherland het in 1960 in Parys Lucia met groot lof gesing en in 1961 by La Scala en die Metropolitan Opera. In 1960 het sy Alcina gesing by La Fenice. Vir haar opvoering van Lucia di Lammermoor het die gehoor vanaf 7:30 die oggend begin opdaag. 'n Twaalf-minuut lange ovasie het op haar vertolking van die Mad Scene gevolg. Sutherland is kort hierna in koerante regoor die wêreld aangeprys word as "La Stupenda". ^[1] Later daardie jaar (1960) het Sutherland die rol van Alcina vertolk by die Dallas Opera, waarmee sy haar Amerikaanse buiging gemaak het.

Haar buiging by die Metropolitan Opera het op 26 November 1961 plaasgevind toe sy Lucia gesing het. Na 'n totaal van 223 opvoerings in 'n groot verskeidenheid operas ^[10] het haar laaste verskyning op 12 Maart 1989 by die Met plaasgevind. ^[11] In die tydperk 1978–82 het haar verhouding met die Met versleg toe Sutherland die rol van Constanze in Mozart se Die Entführung aus dem Serail moes afwys meer as 'n jaar voordat die repetisies geskeduleer was om te begin. Die operahuis se bestuur het toe geweier om die operette The Merry Widow wat spesiaal vir haar bedoel is op die planke te bring; gevolglik het sy daarna glad nie gedurende die tydperk by die Met opgetree nie, hoewel 'n produksie van Rossini se Semiramide ook beplan is. Later het sy egter weer daar gesing in ander operas. ^[12]

In die 1960's het Sutherland die heldinne van belcanto soos Violetta in Verdi se La traviata, Amina in Bellini se La sonnambula en Elvira in Bellini se I puritani in 1960; die titelrol in Bellini se Beatrice di Tenda in 1961; Marguerite de Valois in Les Huguenots en die titelrol in Rossini se Semiramide in 1962; Norma in Bellini se gelyknamige opera en Cleopatra in Händel se Giulio Cesare in 1963 by haar repertorium gevoeg. In 1966 het sy Marie in Donizetti se La fille du régiment hierby gevoeg.

In 1965 het Sutherland saam met die Sutherland-Williamson Operageselskap in Australië getoer. Die jong tenoor Luciano Pavarotti het haar begelei. Tydens die sewentigerjare het Sutherland daarna gestreef om haar diksie, wat dikwels gekritiseer is, te verbeter en die uitdrukkingsmoontlikhede van haar interpretasies te verhoog. Sy het voortgegaan om dramatiese belcanto-rolle by haar repertorium te voeg, soos Donizetti se Maria Stuarda, die opera Lucrezia Borgia en Massenet se Esclarmonde. Sy het in 1972 saam met Pavarotti 'n ateljee-opname van Turandot onder leiding van Zubin Mehta opgeneem, alhoewel sy nooit die rol op die verhoog vertolk het nie.

Sutherland se vroeë opnames toon dat sy oor 'n kristalhelder stem en uitstekende diksie beskik. Teen die vroeë 1960's het haar stem egter hierdie diksie in die middelregister begin inboet, en sy het dikwels onder skoot gekom weens onduidelike diksie. Sommige het dit toegeskryf aan sinusoperasies; haar belangrikste sinusoperasie is egter in 1959 gedoen, onmiddellik na haar deurbraakrol van Lucia by Covent Garden. ^[13] In werklikheid het haar eerste kommersiële opname van die eerste en laaste toneel van Lucia onthul dat haar stem en diksie net so duidelik was soos voor die sinusprosedure. Haar man Richard Bonynge het tydens 'n onderhoud verklaar dat haar "papperige diksie" plaasgevind wanneer sy daarna strewe om perfekte legato te bereik. Volgens hom is dit omdat sy vroeër 'n baie Germaanse sangstem gehad het. ^[14] Sy het die kritiek duidelik ter harte geneem, aangesien haar diksie binne enkele jare aansienlik verbeter het.

In die tagtigerjare het Sutherland Anna Bolena, Amalia in I masnadieri en Adriana Lecouvreur tot haar repertorium gevoeg en weereens Esclarmonde gesing tydens haar Royal Opera House-optredes in November en Desember 1983. Haar laaste vollengte dramatiese uitvoering was as Marguerite de Valois (Les Huguenots) by die Sydney Operahuis in 1990 op 63. Sy het Home! Sweet Home! as encore gesing. ^[15] Haar laaste openbare verskyning het egter op Oujaarsaand, 1990 by Covent Garden plaasgevind tydens 'n galopvoering van Die Fledermaus, waar sy begelei is deur Luciano Pavarotti en die mezzosopraan Marilyn Horne. In haar eie woorde was haar grootste prestasie die sing van die titelrol in Esclarmonde. Sy het dié optredes en opnames as haar beste beskou.

• Adams, Brian (1980). La Stupenda – A biography of Dame Joan Sutherland. Hutchinson Australia. ISBN 0-09-137411-1.
• Norma Major: Joan Sutherland: The Authorized Biography, Queen Anne Press, 1987, ISBN 0-356-12693-5, ISBN 978-0-356-12693-7 / Little, Brown and Company, 1994, ISBN 0-316-54555-4, ISBN 978-0-316-54555-6
• Joan Sutherland: A Prima Donna's Progress – The Autobiography of Joan Sutherland, Weidenfeld & Nicolson, 1997, ISBN 9780297813217

Wikimedia Commons bevat media in verband met Joan Sutherland.

• Joan Sutherland by Decca Records
• Joan Sutherland in die Internet-rolprentdatabasis
• Joan Sutherland programme in die Nasionale Biblioteek van Australië
• Opnames en ander materiaal, Internet Archive
• "Sutherland, Joan", rekord in die Nasionale Biblioteek van Australië

Onderhoude

• Onderhoud met Joan Sutherland Kuns en Kultuur: Christopher Purdy, 2 November 2006
• Joan Sutherland onderhoud deur Bruce Duffie

Doodsberigte

• "Dame Joan Sutherland remembered" deur Paul Westcott, Opera Now (Londen), 14 Oktober 2010