Embrio

Deel van ’n reeks oor
Menslike groei en ontwikkeling
Stadiums
Sigoot  • Embrio  • Fetus  • Baba  • Peuter  • Kind  • Adolessent  • Volwassene
Biologiese mylpale
Bevrugting  • Swangerskap  • Geboorte  • Taalverwerwing  • Puberteit  • Menopouse  • Veroudering  • Dood
Ontwikkeling en menslike sielkunde
Kind  • Volwassenheid  • Moraal
s • b • w

’n Embrio is ’n vroeë stadium in die ontwikkeling van ’n meersellige, diploïede, eukariotiese organisme. In organismes wat seksueel voortplant, ontwikkel ’n embrio gewoonlik uit ’n sigoot, die enkele sel wat die gevolg is van die bevrugting van die vroulike eiersel deur die manlike spermsel. By plante, diere en sommige protiste sal die sigoot begin verdeel deur mitose om ’n meersellige organisme voort te bring.

By mense word ’n swangerskap gewoonlik beskou as vanaf die embriostadium van ontwikkeling, tussen die vyfde en elfde week ná bevrugting,^[1] en die embrio word van die twaalfde week af ’n fetus genoem.

In dierkunde loop die ontwikkeling van die sigoot tot ’n embrio deur spesifieke, herkenbare stadiums van ’n blastula, gastrula en organogenese. In die blastulastadium is daar gewoonlik ’n vloeistofgevulde holte, die blastoseel, wat omring is deur ’n sfeer of plaat van selle, wat ook die blastomeer genoem word.

Tydens gastrulasie ondergaan die selle van die blastula ’n gekoördineerde proses van selverdeling en/of migrasie om twee (diploblastiese) of drie (triploblastiese) kiemlae te vorm. As daar drie lae is, word dit die endoderm, ektoderm en mesoderm genoem. Die posisie en rangskikking van die kiemlae hang streng van die spesie af en wissel na gelang van die soort embrio wat gevorm word.

Tydens organogenese lei molekulêre en sellulêre wisselwerking tussen die kiemlae, saam met die selle se ontwikkelingspotensiaal, of vermoë om te reageer, tot die verdere differensiasie van orgaanspesifieke seltipes. Tydens neurogenese vorm sekere selle van die ektoderm byvoorbeeld die brein, ruggraat en perifere senuwees.

In plantkunde is ’n "embrio" deel van ’n saad. Dit bestaan uit weefsel wat later die blare, stam en wortels sal vorm, sowel as een of meer saadlob. Sodra die embrio begin ontkiem – uit die saad groei – word dit ’n saailing of kiemplantjie genoem.

Mosplante en varings vervaardig ook ’n embrio, maar nie sade nie. By hierdie plante begin die embrio sy bestaan geheg aan die binnekant van die argegonium van die gametofiet waaruit die eiersel ontstaan het. Die struktuur en ontwikkeling van die embrio verskil van plantgroep tot plantgroep. Dit word nie meer as ’n embrio beskou sodra dit tot buite die omsluitende argegonium ontwikkeling het nie.

• UNSW Embryology - Educational website
• A Comparative Embryology Gallery Geargiveer 6 Februarie 2006 op Wayback Machine
• 4-H Embryology, University of Nebraska-Lincoln Extension in Lancaster County

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Embrio.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia