Georges Smal

Georges Smal a skepyî li 8 di djanvî 1928 ey a ndalé e 1988. I provneut d' Houyet.

C' esteut on fjheu d' arimés e walon, mimbe des Relîs Namurwès.

Il est rprins dins l' grosse antolodjeye da Piron, dins l' antolodjeye Fleurs diyalectåles et dins "Scrire".

Di s' mestî, il boutéve a l' Estat, et après, il a fwait del politike.

A pårti di 1999, ene cénkinne d'anêyes å long, ene bate di dijhaedjes di rimeas e walon a Nameur a stî lomêye "Grand Pris Georges Smal".

A vudi troes ramexhnêyes di powezeyes: «Vint d' Schoice» (Vint d' chwache) (1953), «Al taxhlete» (Al tachlète) (1956) eyet «Cayôs d' aiwe» (Cayôs d'êwe) (1992).

Après s' moirt a co rexhou «Ene voye d' aiwe» (One vôye d' êwe) (1992).

Si ritche motlî, eyet ene cogne di powezeye azès fenès imådjes fijhèt di Smal onk des pus grands fjheus d' arimés del deujhinme mitan do 20inme sieke. Po toirtchî cisse powezeye imådjrece la, il aveut shuvou Jean Guillaume, mins a s' toû, il a mostré des pus djonnes ki lu, come Lucyin Somme, René Clinias u Émile Gilliard.

Nerén, å Relîs, i n' esteut nén veyou voltî pa Lucien Maréchal, ki vleut ki les arimés e walon soeyénxhe comprindous åjheymint di tertos.

Çou k' a fwait li pus verziner Smal, c' est les candjmints d' après l' guere di 1940-1945, avou li skepiaedje di deus societés: li cene des ptits viyaedjes ki dmoréve avou ses viyès uzances, eyet li cene modiene, ki bodjive al cwatrinme vitesse.

Si motlî est sovint diferin do ci d' après Nameur. Bråmint des mots di l' Årdene nonnrece si rtrovèt dins ses ouves^[1], adon k' on n' les voet måy dins les scrijhaedjes namurwès, come:

• ombrire: Sins l' solea, ti n' åreus pont d' ombrire
• båker: Nos avans yeu tchaeconk nosse pårt / On dierin côp ene croes al påke / Dissu l' waxhea k' eva sol sårt / Drî les åbes you çki l' solea båke.
• doye: Avou twè, vî soçon, si t' vous scoter les mauches ^{(a-z aveuri)} / Mins n' rote nén so mes doyes etot djhant k' t' es li rwè.

Veyou avou l' ouy do rfondaedje do walon, il est a rlever ki Djôr Smal si sieve cobén di noûmots pa stindaedje di sinse, ey eto d' eprontaedjes di croejhete foû payis.

• Sacwants d' ses scrijhaedjes (so l' Aberteke)
• Li Wiccionaire si rsieve di sacwantès fråzes da Georges Smal po-z enimådjî des mots k' i gn a.

1. ↑ k' ont dandjreus rmonté l' Aiwe di Lesse disca Houyet