Cropecinde (floriconte)

Pol discramiaedje des årtikes avou l' mot « cropecinde », loukîz cial.

Cropecinde (pus sovint dizo calcaedje setch do francès, «Cendrillon», riscrijhåve e sistinme Feller Çandriyon), c' est on floriconte foirt kinoxhou, la ki ene pôve båshele, mambornêye pa s' måråsse, va parvini a maryî li prince do payis, avou l' aidance d' ene blanke dame.

Dins l' rindjmint des fåves da Aarne et Thompson, li floriconte da Cropecinde mousse dins l' categoreye des "margougnêyès heroyenes".

Cropecinde, c' esteut ene pitite båshele ki n' aveut ni fré ni sours, poy ki s' mame a morou k' elle esteut co el faxhete.

Cwand ele divna djonne feye, li pere si rmaria avou ene kimere k' aveut ddja deus båsheles di si ådje d' on prumî lét. Li måråsse, et les deus dmeyès-sours avou, vont ctchiner nosse poyete, et lyi fé fé tos les ovraedjes d' ene meskene.

Al nute, moite escranse, ele si leyeut tchaire dins les cindes do feu e l' aisse. Did la, ès no.

Shûte do floriconte e-n imådjes

Ene modêye e walon est a lére dins l' live d' imådjes «Contes do bon vî tins», ki l' ratournaedje est da Paul-Henri Thomsin.

C' est on floriconte kinoxhou totavå l' Daegne. Les pus viyès modêyes sont chinwesses. Les pus viyès modêyes uropeyinnes vegnnut d' Itåleye.

Les pus rlomés des scrijhaedjes do conte, c' est sins manke les cis Charles Perrault ki l' lome Cendrillon (1697) et des des frés Grimm ki lomnut l' båshele Ascherputtel (diviè 1830).

Li mot francès sereut on spotchî aplacaedje di "cendre" (cinde) eyet "souillon" (maxhuron, schura).

• 
  inglès
• 
  ôte ortografeye (1819)
• 
  francès
• 
  almand (Aschenputtel) sol droet costé do timbe

C' est l' tcherpinte do francès «Cendrillon» la ki les Inglès vont rprinde, mins tot comprindant "Cendrillon" come "pitite cinde", dj' ô bén «cinder» (cinde) avou l' cawete latene -ella (Cinderella). Des lingaedjes come li portuguès u l' arabe vont rcopyî li mot inglès.

Mins bråmint des lingaedjes trouvnut on no da zels. Li neyerlandès (Assepoester et l' daenwès shuvèt l' almand , Askepot). L' espagnol fwait on mot da sinne (Cenicienta).

Li walon ricopeye sovint setchmint li mot francès, pår dins l' minme ortografeye (Cendrillon). C' est l' cas da Paul-Henri Thomsin dins les «Contes do bon vî tins».

L' alomåcion «Cropecinde» est pus près do djustifiaedje do batijhaedje do mwaisse persounaedje (feye ki crope ezès cindes). Li mot egzistêye dedja po ene ahesse des feus e l' aisse (les cropecindes ou andîs).

Come tite do floriconte, ci lomaedje la n' a stî eplaidî k' e 2016 (li prumî côp cial, sol Wikipedia walon).

I gn a so les cmons Wikipedia des imådjes ou fitchîs son a vey avou l' floriconte di Cropecinde .