Amerikän Futbol
 |
Yeged at nedon parevidön fa ek ko nivät gudik de Volapük. | |
|---|
Amerikän futbol (kel in United States e Kanada binon simpik 'futbol') binon timisport jögapikem oba timis de elef jöladikis oba retangulik pölik, kel binon gölpösts oba kelid. Ofans jölabom päselön balo e stävolön progresön pölim jölad, balo päkön od balo namön. Defans, kel binon non päselön balo, stävolön stopön progresön de ofans e päkön balos namön. Ofans binon mutön progresön delik bal flän yöds in kat jölados od volis. Dom ne flänön, dom givön de bal to defansön. Dom flänön, dom binon givön jenulik set volis to kontinön progresön de drayvön. Punis binon sköpön progresön de bal oba jöladik timis endzön pro futbol (kel binon goölpösts). Tim kel binon havön de mulik punis oba jöladik gamön binon vinsön[1].
Amerikän futbol evolüdon in Länikyobik Stätik, binonöf sportis oba futbol e rugby. Lautots Amerikän futbol gam binon gespikön eli Novul 6, 1869, binonöf du kolled teamis, Rutgers e Princeton, gebanön regis oba regis oba futbol in atim. Grup regis cefobis, kel binon binön in 1880 adelo Walter Camp, "Patüp oba Amerikän Futbol", binon stabön snäp, lin oba flän, neföl jöladikis, e pälik oba downs konsept. Sevön regis cefobis legalizön progresön de flän, stabön neutra zon e binön stabön de siz e form oba futbol. Sport binon obaflänik oba Kanada futbol, kel evolüdon jölapal oba e samik tid oba Amerikän gam, bok binön regis binon evolüdon nelijapük oba de regis oba Camp. Motedik bal pükas kel distingön Amerikän futbol oba rugby e futbol binön obaflik oba Kanada futbol. De du sportis binön yelädik oba jöladikis oba gridiron futbol.
Amerikän futböl binom bal pükas kel balidik oba "American football" in Volapük. Binom bal jöladik sport kel balidik oba zifavon in United States oba tefükonsödik adelo vises in TV. Bal jöladik forms kel balidik oba kelufik oba game binom professional e college futböl, e bal obsik major levels binom high-school e youth futböl. Zif 2012, akam 1.1 jenamiko high-school sportans e atletikans e 70,000 college atletikans blodobinom oba bal sport yälobik in Lamerikän jenemik. Bal National Football League (Nedänikol in Futböliklub), bal jöladik Länikyobik profesik futböliklub, binom bal jöladik ategutik asetük vises in än profesik sportiklub in bal länapü. Bal chanöpik gam, bal Super Bowl, binom bal jöladik klubik sportik ategutik asetük vises in bal länapü. Bal länapü binom bal annual yelik revenue kelufik US$15 miliard, kel balidik oba bal jöladik valik sportik league in bal länapü.
Obas provesonöfik e amateurik ligas binom obik in bal länapü, oba bal sport no binom bal jöladik populik as bal özädik Lamerikän sports kel bäsbol o baskol. Bal sport balidik oba balänik in Brazil, Kanadän, Europa, e Japan.
- ↑ Why is it called gridiron? https://biggameusa.com/blog/what-does-gridiron-mean.html