Moand
E moand is e tydêenheid die ôorsprounkelik gebaseerd was op d' omlooptyd van de moane. In de gregorioansche kalender die nu gebruukt wordt en in andere kalendersystèmes die ip 't zunnejoar gebaseerd zyn, is de lengte van de moand zodoanig dat er 12 moandn in e joar goan.
Historie
[bewerkn | brontekst bewerken]De woordn moane en moand zyn etymologisch verwant. Oorsprounkelik was e moand gin twoalfde van e zunnejoar moar e dêel van e moanejoar.
Moandn in 't westers joar
[bewerkn | brontekst bewerken]'t Westers joar bestoat uut de volgnde moandn:
| Moand | Antal doagn | Genoemd noa | Andere noamn |
|---|---|---|---|
| Januoari | 31 | De Romeinsche god Janus | Ysmoand, Wolfsmoand |
| Februoari | 28 of 29 | De Etruskische god Februus | Sprokkelmoand |
| Moarte | 31 | De Romeinsche god Mars | Lentemoand |
| April | 30 | aperire ( = oopn doen in 't Latyn) | Gas-of gesmoand |
| Meie | 31 | De Grieksche godinne Maia | Bloeimoand, Mariamoand |
| Juni | 30 | De Romeinsche godinne Juno | Zomermoand |
| Juli | 31 | De Romeinsche veldheer Julius Caesar | Hôoimoand |
| Ogustus | 31 | De Romeinsche keizer Augustus | Oestmoand |
| September | 30 | Latyn vo zevenste moand | Herfstmoand |
| Oktober | 31 | Latyn vo achtste moand | Wynmoand, Zoaimoand |
| November | 30 | Latyn vo negenste moand | Slachtmoand |
| December | 31 | Latyn vo tienste moand | Wientermoand, Fêestmoand, Kestmoand |
Ezelsbruggetje
[bewerkn | brontekst bewerken]
O je van je twi handn e vuuste makt, stelln de knokkels en doaln doa tusschn de moandn vôorn. Moandn die by e knokkel passn, hen 31 doagn; by de doaln passn moandn met 30 doagn, uutgezounderd februoari met 28 doagn en vor e schrikkeljoar 29.