Crocodylomorpha

Crocodylomorpha
	Thời điểm hóa thạch: Trias muộn–gần đây, 225–0 triệu năm trước đây TiềnЄ Є O S D C P T J K Pg N
	Hesperosuchus, một Crocodylomorpha thời kỳ đầu
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Animalia
Ngành (phylum)	Chordata
Lớp (class)	Reptilia
Nhánh	Bathyotica
Liên bộ (superordo)	Crocodylomorpha; Hay, 1930
Các nhánh
	Xem bài.

Crocodylomorpha là một nhóm archosauria gồm cá sấu và các họ hàng tuyệt chủng của chúng.

Vào Đại Trung Sinh và đầu Đại Tân Sinh, Crocodylomorpha đa dạng hơn ngày nay rất nhiều. Crocodylomorpha kỷ Trias là những động vật nhỏ, tầm vóc nhẹ, hoạt động tích cực và sống trên cạn. Các dạng thời kỳ đầu này sau đó bị thay thế trong kỷ Jura bởi nhiều dạng Crocodylomorpha thủy sinh. Vào cuối kỷ Jura, kỷ Creta, và Đại Tân Sinh xuất hiện nhiều nhánh sống cạn hay bán thủy sinh. Cá sấu "hiện đại" xuất hiện vào cuối kỷ Creta. Các loài Crocodylomorpha lớn nhất là Crocodylus anthropophagus (6 mét), Machimosaurus hugii (9 mét), Sarcosuchus imperator (12 mét), Deinosuchus hatcheri (11mét).

Phân loại

Trước đây, tất cả cá sấu còn tồn tại hay đã tuyệt chủng đều được đặt vào bộ Crocodilia. Tuy nhiên, từ cuối thập kỷ 1980, nhiều nhà khoa học bắt đầu thu hẹp bộ Crocodilia (chỉ còn gồm các loài cá sấu hiện đại và họ hàng gần đã tuyệt chủng như Mekosuchus). Các nhóm khác trước đây gộp trong Crocodilia được đổi thành Crocodylomorpha và hạn chế hơn một chút là Crocodyliformes^[2]. Crocodylomorpha được phân loại là cấp liên bộ trong một số nghiên cứu trong thế kỷ 20 và 21.^[3]

Bộ Crocodylia cũ được chia làm bốn phân bộ:

Eusuchia: cá sấu thật sự (nhóm chỏm cây của Crocodylia)
Mesosuchia: cá sấu 'trung gian'
Thalattosuchia: cá sấu biển
Protosuchia: cá sấu đầu tiên.

Mesosuchia là nhóm cận ngành vì nó không chứa Eusuchia nhưng nhóm cá sấu thật sự này thì lại lồng sâu bên trong Mesosuchia. Tên gọi Mesoeucrocodylia được đặt cho nhánh chứa cả Mesosuchia và Eusuchian (Whetstone & Whybrow, 1983).

Phát sinh chủng loài

Phát sinh chủng loài theo Larsson & Sues (2007)^[4] và Sereno et al. (2003):^[5]

Crocodylomorpha

unnamed

unnamed

	Sarcosuchus

	Terminonaris

Goniopholididae

	Bernissartia

	Eusuchia

Tham khảo

^ Irmis R. B.; Nesbitt S. J.; Sues H. -D. (2013). "Early Crocodylomorpha". Geological Society, London, Special Publications 379: 275. doi:10.1144/SP379.24
^ Martin J.E. & Benton M.J. (2008). "Crown Clades in Vertebrate Nomenclature: Correcting the Definition of Crocodylia." Systematic Biology, 57: 1,173 — 181.
^ Parrilla-Bel J.; Young M. T.; Moreno-Azanza M.; Canudo J. I. (2013). Butler Richard J, ed. "The First Metriorhynchid Crocodylomorph from the Middle Jurassic of Spain, with Implications for Evolution of the Subclade Rhacheosaurini". PLoS ONE 8: e54275. doi:10.1371/journal.pone.0054275
^ Larsson, Hans C. E.; Sues, Hans-Dieter (2007). “Cranial osteology and phylogenetic relationships of Hamadasuchus rebouli (Crocodyliformes: Mesoeucrocodylia) from the Cretaceous of Morocco” (PDF). Zoological Journal of the Linnean Society. 149 (4): 533–567. doi:10.1111/j.1096-3642.2007.00271.x. ISSN 0024-4082. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 31 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2015.
^ Sereno, P. C.; Sidor, C. A.; Larsson, H. C. E.; Gado, B. (2003). “A new notosuchian from the Early Cretaceous of Niger” (PDF). Journal of Vertebrate Paleontology. 23 (2): 477–482. doi:10.1671/0272-4634(2003)023[0477:ANNFTE]2.0.CO;2. ISSN 0272-4634. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 9 tháng 9 năm 2006. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2015.

Benton, M. J. (2004), Vertebrate Palaeontology, 3rd ed. Blackwell Science Ltd
Hay, O. P. 1930 (1929–1930). Second Bibliography and Catalogue of the Fossil Vertebrata of North America. Carnegie Institution Publications, Washington, 1,990 pp.

Liên kết ngoài

Crocodylomorpha Lưu trữ 2017-06-29 tại Wayback Machine - webpages by Ross Elgin on the University of Bristol server
- Major subgroups Lưu trữ 2017-06-29 tại Wayback Machine classification (used here)
Crocodylomorpha Lưu trữ 2007-12-26 tại Wayback Machine from Palaeos
- Technical definition Lưu trữ 2007-12-26 tại Wayback Machine
Crocodylomorpha Lưu trữ 2006-05-30 tại Wayback Machine - hyperlinked cladogram at Mikko's Phylogeny Archive
Sereno, P. C. 2005. Stem Archosauria—TaxonSearch Lưu trữ 2009-01-15 tại Wayback Machine [version 1.0, ngày 7 tháng 11 năm 2005]
- Taxon Search - Crocodylomorpha Lưu trữ 2007-03-11 tại Wayback Machine

[Irmis2013-1] Irmis R. B.; Nesbitt S. J.; Sues H. -D. (2013). "Early Crocodylomorpha". Geological Society, London, Special Publications 379: 275. doi:10.1144/SP379.24

[martin&benton2008-2] Martin J.E. & Benton M.J. (2008). "Crown Clades in Vertebrate Nomenclature: Correcting the Definition of Crocodylia." Systematic Biology, 57: 1,173 — 181.

[3] Parrilla-Bel J.; Young M. T.; Moreno-Azanza M.; Canudo J. I. (2013). Butler Richard J, ed. "The First Metriorhynchid Crocodylomorph from the Middle Jurassic of Spain, with Implications for Evolution of the Subclade Rhacheosaurini". PLoS ONE 8: e54275. doi:10.1371/journal.pone.0054275

[LarssonSues2007-4] Larsson, Hans C. E.; Sues, Hans-Dieter (2007). “Cranial osteology and phylogenetic relationships of Hamadasuchus rebouli (Crocodyliformes: Mesoeucrocodylia) from the Cretaceous of Morocco” (PDF). Zoological Journal of the Linnean Society. 149 (4): 533–567. doi:10.1111/j.1096-3642.2007.00271.x. ISSN 0024-4082. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 31 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2015.

[SerenoSidor2003-5] Sereno, P. C.; Sidor, C. A.; Larsson, H. C. E.; Gado, B. (2003). “A new notosuchian from the Early Cretaceous of Niger” (PDF). Journal of Vertebrate Paleontology. 23 (2): 477–482. doi:10.1671/0272-4634(2003)023[0477:ANNFTE]2.0.CO;2. ISSN 0272-4634. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 9 tháng 9 năm 2006. Truy cập ngày 12 tháng 2 năm 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]