Londondagi Mall

Mall (/ˈmæl/^[1]) London markazining Vestminster shahridagi yo'l bo'lib, g'arbiy tarafda Bukingem saroyi,sharqda Admiralty Arch (bino) bilan tutashib ketgan Trafalgar maydoni o'rtasida joylashgan. Sharq tomonda Trafalgar maydoni va 'Whitehall' yo'li yaqinida joylashganligi sababli uni bir vaqtlar Shahar ichki ishlari Kengashi va London okrugi kengashi tashkil qilingan Horse Guards Road va Spring Gardens ga ulanib ketadi. U shanba, yakshanba, bayram kunlari va tantanali tadbirlarda transport harakati uchun yopiq bo'ladi.

Mall dastlab pall-mall (golfga o'xshash o'yin) o'ynash uchun maydon sifatida tashkil qilingan. 17—18-asrlarda u daraxtlar bilan oʻralgan zamonaviy sayrgoh boʻlgan.^[2] Bu yo'l 20-asr boshlariga kelib tantanalar o'tkazilishi kerak bo'lgan yo'l sifatida qaralgan va shu sababli Berlin, Mexiko, Oslo, Parij, Sankt-Peterburg, Vena va Vashington, Kolumbiya okrugi kabi boshqa shaharlarda xuddi shunday tantanali yo'llarni yaratishga turtki bergan. Bu kabi yo'llar asosiy milliy marosimlarni o'tkazishda foydalanilgan. Yo'lni rivojlantirishning bir qismi sifatida - Aston Webb tomonidan Bukingem saroyi uchun yangi fasad qurildi va Viktoriya yodgorligi o'rnatildi.

Viktoriya yodgorligi saroy darvozalaridan kiraverishda joylashgan bo'lsa, yo'lning eng oxirida Trafalgar maydoniga olib boruvchi Admiralty Arch joylashgan . Mallning Viktoriya yodgorligi oxiridagi Konstitutsiya tepaligiga tutash joyidan Admiralty archiga qadar uzunligi roppa-rosa 0.5 mil (0.93 km; 0.58 mi) ni tashkil qiladi. . Sent Jeyms Parki Mallning janubiy tomonida, Green Park qarshisida va shimol tomonda Sent Jeyms saroyi ga yaqin joyda joylashgan. Savdo markazining sharqiy chekkasida Horse Guards Parade (parad o'tkaziladigan joy) joylashgan bo'lib, u yerda " Rang namoyishi" marosimi o'tkaziladi.

Bukingem saroyiga olib boradigan ulkan qizil gilamga o'xshatish maqsadida Mall yuzasi qizil rangga bo'yalgan. Bu rang Deanshanger Oxide Works (Deanox) dan sintetik temir oksidi pigmenti yordamida olingan^[3]  Bu Deanoks deb nomlangan jarayoni esa kimyogar Ernest Lovell tomonidan kashf qillingan. Mallni qizil rangga bo'yash g'oyasi 1951-yildan 1954-yilgacha Tashqi va ichki ishlar vaziri sifatida ishlagan Devid Ekkls ga tegishli edi.

Evropaning G'alaba kunidan boshlab (1945-yil 8-may) saroy Britaniya bayramlari o'tkaziladigan markaz bo'lib kelgan, birinchi marotaba shu yo'lda beyram nishonlanganda balkonda qirol, qirolicha va malika Yelizaveta (bo'lajak qirolicha) va malika Margaret saroyning qoraygan derazalari oldida paydo bo'lishdi va Mall’dagi katta olomonning olqishlariga erishdi. 

Davlat tashriflari chog'ida qirolicha va tashrif buyurgan davlat rahbari davlatga tegishli transportda Mall orqali yurishadi va ko'chalar Ittifoq bayroqlari va tashrif buyurgan davlat rahbarining bayroqlari bilan bezatilgan bo'ladi. 2002-yilda qirolicha Yelizaveta II ning Oltin yubileyini nishonlash chogʻida bir milliondan ortiq odam ommaviy namoyishlar va saroy balkonida qirollik oilasini koʻrinishini tomosha qilish uchun Mall'ga toʻplangan edi. 

Jadval asosida harakatlanadigan avtobuslarga , agar ularga qirolichaning o'zi ruxsat bermagan bo'lsa, Mall'dan foydalanish va Bukingem saroyi yonidan o'tish taqiqlanadi, . Bunday holat tarixda faqat ikki marta sodir bo'lgan; 1927 va 1950-yillarda.^[4]

Mall’da har yili o'tkaziladigan London marafoni yakunlanadi.^[5] Bu, shuningdek, 2012-yilgi Olimpiya va Paralimpiya o'yinlarida o'tkaziladigan marafon kursi, yo'l poygasi va poyga yurishlari uchun start va marra chizig'i hamdir. 5-avgust kuni ayollar, 12-avgust kuni esa erkaklar oʻrtasidagi Olimpiya marafonlari boʻlib oʻtdi. Erkaklar o'rtasidagi 20 km yurish musobaqasi 4-avgust kuni bo'lib o'tdi, erkaklar o'rtasida 50 km piyoda va ayollar o'rtasida 20 km yurish 11-avgust kuni bo'lib o'tdi. 9-sentyabr kuni Paralimpiya marafonlari bo'lib o'tdi.^[6][7] So'nggi yillarda mall Buyuk Britaniyadagi velosport musobaqalari, jumladan, 2012-yilgi Olimpiada yo'l poygalari, 2013-yilda Ride London Prudential Classic va 2014-yilgi Tour de France musobaqasining 3-bosqichi uchun bir necha marta marra chizig'i sifatida ishlatilgan. The Mall’da kriket boʻyicha 2019-yilgi Jahon kubogining ochilish marosimi ham boʻlib oʻtdi.^[8]

1981-yilda Markus Sarjant qirolicha Yelizaveta II va uning hamrohlari “ Rang namoyishi” bayrami uchun otga minib yoʻlda ketayotgnida, toʻpponchadan oltita oʻq uzdi. Sarjant darhol qurolsizlantirildi va hibsga olindi.^[9]

Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024)