Okazaki (Aichi)

Okazaki 岡崎市
Asosiy shahar
Bayroq Gerb
34°57′17.0″N 137°10′22.9″E / 34.954722°N 137.173028°E / 34.954722; 137.173028
Mamlakat	Yaponiya
Viloyat	[[Chūbu Tōkai]]
Prefektura	Aichi
Hukumat
• Mayor	Yasuhiro Nakane
Asos solingan	milodiy 315-yil
Rasmiy til(lar)i	yapon
Aholisi  (1-oktabr 2019-yil)	386 999
Zichligi	1000 kishi/km2
Vaqt mintaqasi	UTC+9:00
Telefon kodi	0564-23-6495
Okazaki

Okazaki (yaponcha: 岡崎市 Okazaki-shi^?) Yaponiyaning Aichi Prefekturasida joylashgan shahar. 2019-yil 1-oktyabr holatiga koʻra, shaharda 164 087 xonadonda 386 999 kishi istiqomat qiladi^[1], aholi zichligi 1 km² ga 999 kishini tashkil etadi. Shaharning umumiy maydoni 387.20 km² (149.50 sq mil) ga teng.

Okazaki Aichi prefekturasining janubi-sharqidagi qirgʻoq tekisligida joylashgan. Joylashuviga koʻra, shimoli-sharqiy sobiq Nukata hududidagi toʻlqinli tepaliklarga qadar koʻtariladi. Shahar hududining qariyb 60 foizi oʻrmonlardan iborat boʻlib, aholi hudud boʻylab siyrak tarzda tarqalgan. 

Okazaki Tokiodan taxminan 250 milya (400 km) janubi-gʻarbda joylashgan^[2].

Shaharning yozi issiq va nam shuningdek nisbatan yumshoq qish bilan tavsiflangan iqlimga ega (Köppen iqlim tasnifi Cfa). Okazakida oʻrtacha yillik harorat 15.5 °C (59.9 °F) ni tashkil etadi. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1,507.6 mm (59.35 in) eng seryogʻin oy sentyabr bilan avgustga toʻgʻri keladi, eng yuqori harorat 27.4 °C (81.3 °F) atrofida va eng past harorat yanvarda kuzatiladi (taxminan 4.1 °C (39.4 °F)).

Okazaki (1991−2020) iqlimi
Koʻrsatkich	Yan	Fev	Mart	Apr	May	Iyun	Iyul	Avg	Sen	Okt	Noy	Dek	Yil
Mutlaq maksimal, °C	17,2	21,6	24,6	29,5	32,8	36,1	39,3	38,8	37,8	31,9	26,1	23,1	29,3
Oʻrtacha maksimal, °C	9,1	10,2	14,1	19,6	24,2	27,1	31,0	32,7	29,0	23,3	17,4	11,6	20,8
Oʻrtacha harorat, °C	4,1	5,0	8,6	13,8	18,6	22,3	26,2	27,4	23,9	17,9	11,8	6,4	15,5
Oʻrtacha minimal, °C	−0,7	0,0	3,1	8,1	13,3	18,2	22,5	23,3	19,7	13,2	6,5	1,4	10,7
Mutlaq minimal, °C	−7,6	−7,6	−4,7	−1,9	3,1	8,9	15,1	14,8	7,8	2,3	−1,7	−6,5	−7,6
Yogʻingarchilik meʼyori, mm	53,7	60,9	115,8	123,6	139,4	177,1	184,1	117,9	223,5	177,1	80,2	57,2	1 507,6
Manba: Yaponiya Meteorologiya Agentligi[3][4]

Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra^[5], Okazaki aholisi soni soʻnggi 60 yil ichida barqaror ravishda oʻsib bordi. Aholining tez oʻsishi ishsizlik darajasining pastligini, shuningdek, Nagoya yaqinidagi arzon uy-joylar soni ortishida namoyon boʻldi. 2019-yil noyabr oyida jami aholining 12581 nafarini xorijiy fuqarolar tashkil etgan (umumiy aholining 2,92 foizi, mamlakat boʻyicha oʻrtacha 1,55 foiz). 6148 nafar xorijlik erkak va 6433 nafar xorijlik ayol boʻlib, jami 6990 oila xorijiy migrantlardir. Fuqaroligi yoʻq sifatida roʻyxatga olinganlarni ham hisobga olganda, chet el aholisi 71 millat vakillaridan iborat boʻlsa-da, yarmidan koʻpi Braziliyadan kelgan aholi hisoblanadi. Boshqa muhim xorijiy jamoalarga koreyslar, xitoylar va filippinliklar kiradi.

Aholining oʻsishi

Yil	Aholi	±%
1960	186,559	—
1970	219,092	+17.4%
1980	271,243	+23.8%
1990	316,334	+16.6%
2000	345,997	+9.4%
2010	373,472	+7.9%

Aichi prefekturasi

• Toyokava
• Shinshiro
• Toyota
• Nishio
• Kōta, Aichi
• Anjō
• Gamagōri

• 
  Okazaki shahri va Oto daryosining silueti
• 
  Okazaki qal’asi
• 
  Hatcho shahri
• 
  Okazaki Minami bogʻi
• 
  Okazaki Higashi bogʻi hayvonot bogʻi

Hozirgi Okazaki atrofidagi hudud koʻp ming yillar davomida rivojlanib kelgan. Arxeologlar Yaponiyada paleolit davriga oid qoldiqlarni topdilar. Jumladan, Jomon davriga oid eksponatlar, ayniqsa Yayoi va Kofun davrlariga oid koʻplab qoldiqlar, shuningdek, koʻplab kofun mozorlari topilgan.

Sengoku davrida, hudud Matsudaira urugʻi tomonidan nazorat qilindi, ayrim hududlari keyinchalik Edo davrida Yaponiyaning mashhur Tokugava sulolasi tomonidan boshqarilgan.

Bu vaqt ichida Okazaki domeni, Okazaki atrofidagi hududni boshqarish uchun feodal xonlik tashkil etilgan va Fudai Daimyoga ishonib topshirilgan. Bir nechta kichik domenlar hozirgi shahar chegaralarida joylashgan edi, jumladan Fukozu (keyinroq Mikava-Nakajima), Okudono domeni va Nishi-Ohira domenlari. Shahar Imperator Edoni Kioto bilan bogʻlaydigan Tokaidodagi pochta stantsiyasi sifatida rivojlandi.

Meiji restavratsiyasidan soʻng, zamonaviy Okazaki shahri 1889-yil 1-oktyabrda Aichi prefekturasining Nukata tumanida zamonaviy munitsipalitetlar tizimiga asos solinishi bilan tashkil etilgan. 1914-yil 1-oktabrda Okazaki qoʻshni Hirohata shahrini oʻz hududiga qoʻshib oldi. Okazaki 1916-yil 1-iyulda rasman shahar deb eʼlon qilindi.

Shahar 1944-yilda Tonankay zilzilasidan (9 kishi halok boʻlgan) va 1945-yilda Mikava zilzilasidan (29 kishi halok boʻlgan) jiddiy zarar koʻrgan. Ikkinchi Jahon urushi paytida, 1945-yil 19-iyulda Okazaki portlashi 200 dan ortiq odamning vafotiga sabab boʻldi va shahar markazining katta qismini vayron qildi. Okazaki shahridaYaponiya Imperator Harbiy-dengiz kuchlari aerodromi joylashgan boʻlsa-da, hujumda harbiy inshootlar zarar koʻrmagan.

1955-yilda bir qator hudud qoʻshilishlari va konsolidatsiyalar natijasida Okazaki hududi sezilarli darajada kengaydi. Avvalgi Ivazu, Fukuoka va Yahagi shaharlari hamda Motojuku, Yamanaka, Kavay, Fujikava va Ryugai qishloqlari Okazaki tarkibiga birlashtirildi. 1959-yilgi Isevan to'foni shahar hududiga katta zarar yetkazdi va 27 nafar kishi oʻlimiga sabab boʻldi. 1962-yil 15-oktyabrda Okazaki qoʻshni Mutsumi shahrini ham oʻz hududiga qoʻshib oldi.

Okazaki 2003-yil 1-aprelda asosiy shahar deb eʼlon qilindi va prefektura hukumatining avtonomiyasi kuchaydi. 2006-yil 1-yanvarda Nukata shahri (Nukata tumanidan) Okazaki shahriga qoʻshildi.

Okazaki toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va jami 37 aʼzodan iborat bir palatali qonun chiqaruvchi organi mavjud boʻlgan mer-kengash boshqaruv shakliga ega.

Shahar Aichi Prefekturasi Assambleyasiga besh nafardan aʼzoni vakillikka nomzod qilib berishi mumkin.

Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Kokkai quyi palatasining 12-Aichi tumani tarkibiga kiradi.

• Aichi prefekturasi politsiyasi
  • Okazaki politsiya boʻlimi

• Okazaki yongʻin boʻlimi
  • Okazaki-Naka yongʻin boʻlimi
  • Okazaki-Higashi yongʻin boʻlimi
  • Okazaki-Nishi yongʻin boʻlimi

• Kasalxona
  • Aichi prefekturasi kasalxonasi
  • Okazaki shahar kasalxonasi

• Okazaki pochta boʻlimi

• Okazaki shahar kutubxonasi

• 
  Okazaki politsiya boʻlimi
• 
  Okazaki yongʻin boʻlimi
• 
  Okazaki shahar kasalxonasi
• 
  Okazaki pochta boʻlimi
• 
  Okazaki shahar kutubxonasi va jamoat maydoni

• Newport Beach（Kaliforniya, Amerika Qoʻshma Shtatlari）- 1984-yil noyabrdan buyon
• Uddevalla(Shvetsiya^[6]）- 1968-yil sentabrdan buyon
• Xuxxoto（Ichki Mongoliya, Xitoy^[6]）- 1987-yil avgustdan buyon

Okazaki Meiji davrida toʻqimachilik hamda savdo va miso ishlab chiqarish markazi sifatida qayd etilgan, zamonaviy Okazakida kimyo va mashinasozlik sanoati ham rivojlangan.

• Konjak
• Miso
• Choy

Yaponiya qishloq xo'jaligi kooperativlari

• JA Aichi Mikava

• Kriptomeriya
• Chamaecyparis obtusa

Oʻrmon uyushmasi

• Okazaki oʻrmon uyushmasi

Bu hudud tarixan tosh tōro (yapon chiroqlari) ishlab chiqarishning asosiy markazlaridan biri boʻlgan. U yerdagi anʼanaviy toshtaroshlik 1979-yilda hukumat tomonidan yapon hunarmandchiligi sifatida roʻyxatga olingan^[7][8].

• Mitsubishi Motors Okazaki zavodi

Savdo markazi

• APiTA Okazaki-Kita
• Æon Mall Okazaki
• Æon Town Okazaki-Miai
• Com Town
• EruEru shahri
• Luvit bogʻi
• Okazaki CIBICO
• Oto daryo boʻyidagi teras
• Resupa
• Qanot shaharchasi

• 
  Ivanaka shahridagi sholzor
• 
  Mitsubishi Eclipse Cross
• 
  Savdo koʻchasi
• 
  Oto daryo boʻyidagi teras

• Milliy tabiiy fanlar institutlari
• Milliy fiziologiya fanlari instituti
• Milliy asosiy biologiya instituti
• Aichi Gakusen universiteti
• Aichi Gakusen kolleji
• Aichi Sangyo universiteti
• Inson muhiti universiteti
• Okazaki o'smir qizlar kolleji
• Yamasa instituti

Okazakida shahar hukumati tomonidan boshqariladigan 48 ta davlat boshlangʻich maktabi va 21 ta davlat oʻrta maktabi hamda bitta xususiy yuqori maktab faoliyat yuritadi. Shaharda Aichi prefekturasi taʼlim kengashi tomonidan boshqariladigan yettita davlat yuqori maktabi va toʻrtta xususiy yuqori maktab, jumladan Hikarigaoka qizlar yuqori maktabi bunyod etilgan. Prefekturada shuningdek, nogironlar uchun toʻrtta maxsus taʼlim maktabi va milliy hukumat bitta maxsus taʼlim maktabini boshqaradi.

Ilgari shaharda Escola San Paulo nomli Braziliya xalqaro maktabi joylashgan edi^[9].

Tokaido Shinkansen Okazaki shahar chegarasidan oʻtadi, lekin toʻxtamaydi. Eng yaqin Shinkansen stansiyalari — Toyohashi, Mikava-Anjō va Nagoya hisoblanadi.

Markaziy Yaponiya temir yoʻl kompaniyasi

• Tokaido asosiy liniyasi : Okazaki Nishi-Okazaki;

Meitetsu

• Nagoya liniyasi : Motojuku • Meiden-Yamanaka • Fujikawa Miai Otogawa Higashi-Okazaki • Okazakikōen-mae Yahagibashi Utō;

Aichi Loop Line Co Ltd

• Aichi Loop liniyasi : Okazaki Mutsuna Naka-Okazaki Kita-Okazaki Daimon Kitano-Masuzuka

• Tōmei tezkor yoʻli (Osiyo avtomobil yoʻllari tarmogʻi AH1)
• Shin-Tomei tezkor yoʻli

• Milliy marshrut 1
• Milliy marshrut  248
• Milliy marshrut 301
• Milliy marshrut 473

• 
  Higashi-Okazaki stantsiyasi
• 
  Okazaki stantsiyasi
• 
  Okazaki IC
• 
  Okazaki SA
• 
  Okazaki Yaponiya milliy marshruti 1

Okazaki qal’asi dastlab 1455-yilda qurilgan. 1524-yilda Matsudaira urugʻi tomonidan bosib olingan (va, ehtimol, daryoning narigi tomonidan koʻchirilgan), garchi ikkinchisi 1590-yilda Edoga koʻchirilgan boʻlsa ham qal’a Tokugava Ieyasu bilan bogʻliq boʻlib qolmoqda. Edo davrida u Okazaki domenining qarorgohi boʻlib xizmat qilgan va Meiji qayta tiklanishigacha shaharda hukmronlik qilgan.

Okazaki oʻzining mushakbozliklari bilan mashhur. Tokugava syogunati Okazaki viloyatidan tashqarida porox ishlab chiqarishni chekladi (bir nechta istisnolardan tashqari). Hozirgi kunda ham Yaponiyadagi salyutlarning 70 % dan ortigʻi shu yerda ishlab chiqariladi. Har yili avgust oyining birinchi shanbasida Okazaki qal’asi atrofidagi hududiga Yaponiyaning turli burchaklaridan odamlar mushakbozlik festivalini koʻrish uchun tashrif buyuradilar.

Hatcho miso (八丁味噌) — soya hosilini bugʻlash (qaynatish oʻrniga), soʻngra kamida 2 yil davomida 3 tonna mahsulotni ehtiyotkorlik bilan yigʻilgan daryo toshlari ogʻirligi ostida sadr bochkalarida pishitish orqali tayyorlangan quyuq miso pastasi. Yahagi daryosi yaqinida Okazaki qal’asidan 8 chō (hatcho yoki taxminan 900 m) gʻarbda joylashgan boʻlib, ikkita 8 cho miso kompaniyasi mavjud. Ular 1337-yilda faoliyatini boshlagan Maruya^[10] va Kakukyu^[11] korxonalaridir.

Qadimgi kafelli binolar qadimiy tarixga ega va Kaku korxonasi 18 avloddan beri oilaviy biznes sifatida faoliyat yuritib kelmoqda. Bu Yaponiyadagi eng mashhur miso ishlab chiqaruvchilardan biri boʻlib, imperator oshxonasini miso bilan taʼminlash bilan shugʻullanish barobarida, ularning misosi sogʻliq uchun foydali oziq-ovqat sifatida ham mashhur. 2006-yil NHK telekanalida namoyish etilgan ertalabki drama seriali Junjo Kirari (Yorqin begunohlik) ham asosan Hatcho miso maydonlarida va uning atrofida suratga olingan. Ekskursiyalar har 30 daqiqada uyushtiriladi va tashrifchilarga bepul namunalar taqdim etiladi. Hatcho misoning sogʻliq bilan aloqador xususiyatlari shunchalik kattaki, u radiatsiyadan shikoyat qilganlarnini davolashda va shu singari nur bilan bogʻliq kasalliklarni oldini olishda ahamiyatli boʻlgani uchun Chernobil halokatdan keyin ukrain xalqiga yordam sifatida yuborilgan.

Takisan-ji buddistlar ibodatxonasi (VII asr) Yaponiyaning bir qancha muhim madaniy obektlarini oʻz ichiga oluvchi maydon hududi hisoblanadi. Asosiy zal Kamakura davriga tegishli boʻlib, u yerda har yili fevral oyining yangi yil taqvimi boshi hisoblangan shanba kuni tashkil etiladigan olov festivali oʻtkaziladi. Oʻziga xos Sanmon darvozasi va undagi tasvir muhim madaniy obektlar sifatida roʻyxatga olingan. Ibodatxonaga tutash boʻlgan Takisan Toshō-gu va Sinto ziyoratgohi 1646-yilda Tokugava Iemitsu tomonidan qurilgan.

• 
  Okazaki qal’asi
• 
  Hatcho miso kakukyu
• 
  Oni Matsuri (Takisan-ji)
• 
  Daiju-ji
• 
  Iga-Hachimangu
• 
  Takisan-ji
• 
  Rokusho-jinja
• 
  Zuinen-ji
• 
  Tenʼon-ji
• 
  Shinpuku-ji

Mahalliy Mikava lahjasi zamonaviy standart yapon tilidan umuman farq qilmaydi deb hisoblansa-da, ayrim oʻziga xos farqlar ham uchraydi. Boshqa tomondan qaraganda, Mikava lahjasi Nagoya lahjasi va Aychining gʻarbiy hududlarida isteqomat qiluvchi aholi shevasi bilan solishtirganda sezilarli farqlarga ega, bu yerda Nagoya lahjasi (Ovari-ben nomi bilan ham tanilgan, Ovari Nagoya viloyatining qadimiy nomi) anʼanaviy dialektdir.

Soʻnggi oʻn yilliklarda Okazaki va uning atrofidagi shaharlarga (ayniqsa avtotransport sanoatida ishlash uchun) koʻplab odamlar koʻchib oʻtmoqda va ommaviy axborot vositalari mahalliy lahjaga taʼsir koʻrsata boshlagan, natijada kundalik hayotda koʻproq odamlar faqatgina standart yapon tilidangina foydalanmoqdalar.

• Takako Okamura, qoʻshiqchi-qoʻshiq muallifi
• Yuki Fukaya, professional futbolchi
• Naoko Fukazu, professional ayol stol tennischisi
• Sei Hiraizumi, aktyor
• Kotaro Honda, olim, metallurg
• Yuko Kavai, pianinochi
• Motoo Kimura, biolog
• Takashi Kondo, dublyaj ustasi
• Takeshi Nagata, geofizik
• Immi, musiqachi
• Kotomitsuki Keyji, sumo kurashchisi
• Ryo Miyaichi, professional futbolchi
• Daisuke Nakajima, poygachi
• Satoru Nakajima, poygachi
• Kazuki Nakajima, poygachi
• Masamitsu Naito, siyosatchi
• Hitoshi Ogava, poyga mashinasi haydovchisi
• Takahiro Sakurai, dublyaj ustasi
• Yasuo Segava, rassom
• Shiga Shigetaka, geograf
• Seiken Sugiura, siyosatchi
• Nozomi Takeuchi, gravür buti
• Yumiko Tsuzuki, professional ayollar voleybolchisi
• Hiromasa Yamamoto, professional futbolchi
• Yuki Ishikava, professional erkaklar voleybolchisi
• Yasunobu Okada, Milliy fiziologiya fanlari instituti (NIPS) professori.

• Rasmiy sayti (yaponcha) (with link to English pages)
• Okazaki International Association website (Wayback Machine saytida 3-may 2009-yil sanasida arxivlangan)

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Okazaki_(Aichi)&oldid=4338549" dan olindi