Ervin Rommel

Ervin Rommel
Asl ismi	nemischa: Erwin Rommel
Taxallus(lar)i	Sahro tulkisi : (nemischa: Wüstenfuchs )
Tavalludi	15-noyabr 1891 Xaydenxaym-Brents, Vyurtemberg Qirolligi, Germaniya Imperiyasi
Vafoti	14-oktabr 1944 (52 yosh) Xerrlingen, Germaniya
Fuqaroligi	German Imperiyasi Veymar Respublikasisi Natsist Germaniyasi
Qoʻshin turlari	Natsist Germaniyaning piyoda askarlari
Xizmatdagi yillari	1910—1944
Unvoni	general-feldmarshal
Qoʻmondonlik qilgan	7-chi tank diviziya Afrika korpusi «Afrika» tank armiyasi «B» guruh armiyalari
Jang/urush	Birinchi jahon urushi Ikkinchi jahon urushi Fransiya kompaniyasi (1940) Shimoliy afrika kompaniyasi (1941—1943) Normandiya mudofasi (1944)
Mukofotlari	Germaniya Imperiyasi Orden „Pour le Mérite“ (Prussiya). 1-darajali temir xoch. 2-darajali temir xoch. Bavariya ordeni „Harbiy xizmat uchun“. Fridrix ordenining katta xoch kavaleri. Orden „Harbiy xizmat uchun“ (Vyurtemberg). . Natsist Germaniyasi Eman barglari, qilichlar va olmoslar bilan temir xochning ritsar xochi. 2-darajali temir xochga pryajka (1939-yil). 2-darajali temir xochga pryajka (1939-yil). Urush faxriysi faxriy xochi (qilichlar bilan). 1-darajali „Vermaxtda uzoq muddatli xizmatlari uchun“ medali. 2-darajali „Vermaxtda uzoq muddatli xizmatlari uchun“ medali. Vermaxda uzoq muddatli xizmatlari uchun 3-darajali medal. Vermaxtdagi uzoq muddatli xizmatlari uchun 4-darajali medal. "1938-yil 1-oktabr xotirasi" uchun medali „1939-yil 22-mart xotirasiga“ medali. Yaradorlik koʻkrak nishoni oltindan. Chet el Savoy harbiy ordenining buyuk ofitseri. Italiya yulduzi mustamlaka ordeni kavaleri. Jasur Mixaya ordeni. Harbiy jasorat medali (oltin). Harbiy jasorat medali (kumush)

Rommel, Ervin Yoxannes Oʻygen (nemischa: Johannes Erwin Eugen Rommel ,) — nemis harbiy rahbari, general-feldmarshal (1942) va Shimoliy Afrikadagi Oʻq kuchlari qoʻmondoni.

Uning otasi maktab oʻqituvchisi, onasi esa Vyurtemberg hukumati sobiq prezidentining qizi edi. Ervinning ikkita ukasi bor edi: Karl va Gerxard. Karl muvaffaqiyatli stomatolog, Gerxard esa opera qoʻshiqchisi boʻldi. Bundan tashqari, uning singlisi Xelen bor edi, uni juda yaxshi koʻrardi. Keyinchalik u Shtutgartdagi Valdorf maktabida sanʼat va tikuvchilik oʻqituvchisi boʻldi. Rommel aviatsiya muhandisi boʻlishni orzu qilgan, ammo otasi unga oʻqituvchilik va harbiy xizmatni tanlashga majbur qilgan. Rommelga harbiy xizmat afzalroq tuyuldi va u buni tanladi.

1910-yil iyul oyida u piyodalar polkida fanen-yunker (ofitser nomzodi) boʻlib xizmat qila boshladi. 1911-yilda Danzig harbiy maktabini tamomlagan. 1912-yil yanvarda unga leytenant unvoni berildi. 1912-yilda Rommel yigirma yoshli Valburga Shtemmerni sevib qoldi. U turmush qurish haqida jiddiy oʻylardi, lekin bunday imkoniyatga ega emas edi. Oʻsha paytda ofitser nikohdan keyin 10 000 marka depozit toʻlashi kerak edi. Bu miqdor uning moliyaviy imkoniyatlaridan ancha oshib ketdi. 1913-yilda otasi bu aloqani bilgach, darhol Rommeldan uni uzishni talab qildi. Ervin Rommel rad etdi. Valburga allaqachon homiladorlikning beshinchi oyida edi. Uning otasi bu haqda hech qachon bilmagan — oʻsha yilning dekabr oyida Rommelning otasi vafot etdi. Ofitserlar maktabida oʻqiyotganda u boʻlajak rafiqasi Lyusi Mollen bilan uchrashdi. 1916-yilda ular rasman turmush qurishdi. Ularning yagona farzandi, oʻgʻli Manfred 1928-yil Rojdestvo arafasida tugʻilgan; keyinchalik, 1974-yildan 1996-yilgacha Manfred Shtutgart shahri meri boʻlgan.

Birinchi jahon urushi paytida u Italiya (Italiya kampaniyasi) va Ruminiya (Ruminiya kampaniyasi) bilan togʻli chegaradagi Alp togʻlari batalyonida xizmat qilgan. Kaporetto togʻidagi janglar paytida Rommel muhim strategik pozitsiyalarni egallab, ustun italyan kuchlarini taslim qilishga majbur qildi va koʻplab qurollarni qoʻlga kiritdi. Ushbu jasur manyovr uchun yosh ofitser Germaniyaning eng oliy harbiy mukofoti — Pour le Mérite ordeni bilan taqdirlandi. U yarador boʻldi, ikkinchi (1914-yil sentabr) va birinchi (1915-yil mart) darajali Temir xochlarini va ettita boshqa ordenlarni oldi. 1917-yil oktabr oyida u kapitan lavozimiga koʻtarildi.

Yosh Ervin Rommelning jasorati va qahramonligidan dalolat beruvchi taniqli epizod bor. Shunday qilib, 1914-yil 22-avgustda nemislarning Marna daryosidagi jang sifatida tarixga kirgan Parijga tez yurishi paytida Rommel unga boʻysunuvchi vzvod bilan birgalikda razvedka ishlarini olib bordi. U uchta askari bilan fransuzlar qoʻl ostidagi kichik bir qishloqqa yaqinlashganda qalin tuman bor edi. Dehqonning uyini aylanib o'tayotgan Rommel yoʻlda yigirmata dushman askari bilan yuzma-yuz kelib qoldi. Dushman qalin tuman tufayli pistirma haqida gumon qilmasa ham, Ervin ularga qarata oʻt ochishni buyurishdan tortinmadi. Jang davom etayotganda, Rommelga boʻysunuvchi vzvod oʻz vaqtida etib keldi. Batalyon komandirining ruxsatisiz amalga oshirilgan qishloqqa hujum muvaffaqiyatli boʻldi. Askarlarning yarmi uylar va omborlarga oʻt qoʻygan boʻlsa, ikkinchi yarmi fransuzlarga hujum qilib, oxir-oqibat chekinishga majbur boʻldi. Ushbu jangda Rommelning jasorati va uning sarguzashtlarga moyilligi birinchi marta namoyon boʻldi.

Versal shartnomasi imzolangandan keyin u Reyxsverda xizmat qilishni davom ettirdi. U batalyonga qoʻmondonlik qilgan, Drezden piyodalar maktabida oʻqituvchi boʻlib xizmat qilgan, keyin Potsdam harbiy akademiyasida dars bergan. 1937-yilda u oʻzining „Infanterie greift an“ ( nemischadan — „Piyoda hujum qllyabdi“) urush kundaliklarini chop etdi, polkovnik unvonini oldi. 1938-yildan — Teresian harbiy akademiyasining boshligʻi. 1939-yil 25-avgustdan 1940-yil 5-fevralgacha — Gitler shtab-kvartirasining komendanti.

1940-yil 5-fevralda general-mayor unvoni bilan u Fransiya bilan urush paytida Gelb (nemischa: Fall Gelb ) rejasini amalga oshirishda ishtirok etgan Gʻarbiy frontdagi 7-tank diviziyasi qoʻmondoni etib tayinlangan. 1940-yil 27-mayda Gʻarbiy frontdagi janglar uchun u Ritsar xochi (№ 43), shuningdek, 2 va 1-darajali Temir xochlar uchun plankalar (yaʼni qayta mukofotlash) bilan taqdirlangan.

1941-yil 14-fevralda general-leytenant Rommel Afrika Korpsiga (nemischa: Deutsches Afrika-Korps (DAK) ) Britaniya qoʻshinlarini Misrga qaytarish va shu tariqa ingliz qoʻshinlari tomonidan magʻlubiyatga uchragan Shimoliy Afrikadagi Italiya qoʻshinlarining holatini yaxshilash vazifasi bilan qomondonlik qilgan. 1940-yil dekabr oyida Shimoliy Afrikadagi inglizlar Italiya qoʻshinlariga qarshi hujum boshladilar. Ikki oy ichida italiyaliklar 600 milyadan koʻproq orqaga surildi va 130 000 kishini yoʻqotdi, atiga 2000 kishini yoʻq qilishga muvaffaq boʻldi.

1941-yil 12-fevralda Rommel boshchiligidagi Germaniya Afrika Korpsining oldingi boʻlinmalari Tripoliga yetib keldi. Afrika korpusining asosiy qismi Tripoliga bir oydan keyin kelishi kerak edi, ammo mart oyining oxiriga kelib ular hali ham toʻliq etib kelmagan edi. Rommel qilgan birinchi narsa, inglizlarni nemis qoʻshinlari aslidan koʻra kattaroq deb oʻylash uchun Volkswagen avtomobillariga soxta qurollarni oʻrnatib, soxta tanklar qurish edi. 19-mart kuni u inglizlarga hujum qilmaslikni buyurdi. Inglizlar jang tugagan deb oʻylashdi va „Nil“ armiyasi qoʻmondoni OʻKonnorga dam olishga ruxsat berishdi. 7-bronetank diviziya oʻrniga deyarli hech qanday jangovar tajribaga ega boʻlmagan 2-bronetank diviziya, avstraliyalik faxriylar esa 9-piyoda diviziyasi bilan almashtirildi. Ajablanadigan omil ham butunlay nemis qoʻmondoni tomonida edi. Besh kundan soʻng, asosiy kuchlarning kelishini kutmasdan, Rommel inglizlarni Italiya armiyasini (birinchi eshelon 5- yengil Afrika diviziyasi, 3-tank polki, shuningdek, sapyor va razvedka boʻlinmalari) toʻliq yoʻq qilishdan chalgʻitish umidida darhol barcha mavjud boʻlinmalarni (sonli darajada kamtarona) jangga kiritdi. Ushbu taxminiy qarshi hujum shu qadar muvaffaqiyatli boʻldiki, ikki haftadan kamroq vaqt ichida inglizlar ming mil orqaga haydab ketishdi. Bir necha kundan soʻng, Afrika Korpusi bir qator strategik ahamiyatga ega shaharlarni egallab oldi va keyin Misrga, Nilga yoʻl oldi. Oʻsha kunlarda inglizlar shunchalik tez orqaga chekindiki, nemis ilgʻor motorli boʻlinmalari ularni taʼqib qilishga ulgurmadi va hatto uyushgan qarshilik haqida gap ham boʻlmadi.

1941-yil 20-martda Rommel Ritsar xochiga eman barglari (№ 10) bilan taqdirlandi. 1941-yil 1-iyulda u tank qoʻshinlari generali unvoniga sazovor boʻldi. 1941-yil 1-sentabrdan boshlab Rommel Afrika tank guruhiga qoʻmondonlik qilgan. 1941-yil oxiriga kelib, nemis qoʻshinlarining hujum qobiliyati tugagach, inglizlar Bingʻozida mustahkam oʻrnashib olishga muvaffaq boʻlishdi. 1941-yil dekabr oyida Afrika tank guruhi qismlarining taʼminoti zaifligi va charchoqdan foydalanib, ishchi kuchi va texnikada sezilarli ustunlikka ega boʻlgan Britaniya armiyasi yaxshi rejalashtirilgan hujumni boshladi va Rommel qoʻshinlarini Kirenaikani tark etishga va orqaga ularning asl joylari Tripolitaniya chegaralarigacha chekinishga majbur qildi. Shunga qaramay, Rommel oʻzi uchun tayyorlangan tuzoqdan qochishga va harbiy texnikaning koʻp qismini saqlab qolgan holda oʻz boʻlinmalarini qurshab olishning oldini olishga muvaffaq boʻldi. Shundan soʻng, „Choʻl tulkisi“ laqabi unga mustahkam oʻrnashib oldi. Uinston Cherchill Jamoatlar palatasida soʻzlagan nutqida shunday dedi: „Bizning oldimizda juda tajribali va jasur raqib bor va tan olishim kerakki, bu halokatli urushga qaramay, buyuk sarkarda“ („We have a very daring and skillful opponent against us, and, may I say across the havoc of war, a great general“).

Britaniyaning Yaqin Sharq kuchlarining bosh qoʻmondoni general Okinlek 1941-yilning yozida oʻxshashi boʻlmagan quyidagi noyob buyruqni chiqardi:

Barcha komandirlar va shtab boshliqlariga

Kimdan: Bosh qoʻmondondan

Bizning doʻstimiz Rommel askarlarimiz uchun sehrgar yoki qoʻrqinchli boʻlib qolish xavfi mavjud.

U haqida allaqachon koʻp aytilyabdi. U hech qanday gʻayritabiiy odam emas, garchi u juda baquvvat va kuchga ega. Agar u gʻayritabiiy odam boʻlsa ham, bizning askarlarimiz uning gʻayritabiiy kuchiga ishonishlari juda istalmagan boʻlar edi.

Men, Rommel oddiy nemis generalidan boshqa narsa degan fikrni har tomonlama yoʻq qilishingizni istayman. Buning uchun Liviyadagi dushman haqida gapirganda Rommel nomini tilga olmaslik muhimdek tuyuladi. Biz „nemislar“ yoki " Oʻq davlatlari " yoki „dushman“ ni eslatib oʻtishimiz kerak, lekin hech qachon Rommelga eʼtibor bermasligimiz kerak.

Iltimos, ushbu buyruqni zudlik bilan amalga oshirish choralarini koʻring va barcha qoʻmondonlar eʼtiboriga psixologik nuqtai nazardan qaraganda, bu eng muhim masala ekanligini bildiring.

K. J. Oʻkinlek^[1]

1942-yil 20-yanvarda Gitler Rommelni qilichlar bilan (№ 6) eman barglari bilan ritsar xochi bilan taqdirladi. 1942-yil 30-yanvar — Rommelga general-polkovnik unvoni berildi. 1942-yil 21-fevraldan — „Afrika“ tank armiyasining qoʻmondoni etildi.

Uning harbiy karyerasining eng yorqin lahzasi 1942-yil 20-iyunda, Rommel Afrika armiyasiga oʻsha paytda Afrikadagi eng mustahkam qal’a boʻlgan Tobruk shahri uchun jangda qoʻmondonlik qilgan paytda keldi. Uni olishning iloji yoʻq deb hisoblanardi. Bu ittifoqchilarning asosiy platsdarmi boʻlib, u ilgari qamal qilinganlgan boʻlsa-da, u koʻp marta bostirib kirish bilan ham, himoyachilarni qal’adan quvib chiqarishning iloji boʻlmagan. 20-iyun kuni ertalab Ju-87 „Shtuka“ shoʻngʻiyotgan bombardimonchilari mina maydoniga bomba tashladilar, sapyorlar oʻtish joyini tozaladilar va yuzlab tanklar mudofaa chizigʻidagi ochiq qolgan yerga intilishdi. 21-iyunga oʻtar kechasi va ertalab shaharning chekka tumanlarida qarshilikning soʻnggi oʻchoqlari bostirildi. Tobruk olinganidan keyin vaziyat Germaniya foydasiga oʻzgardi va Ervin Rommel ingliz gazetalari sahifalariga kirib ketdi.

Dushmanning oʻziga kelishiga yoʻl qoʻymasdan, Rommel " Aida " deb nomlangan inglizlarning yuqori kuchlariga qarshi jasur qarshi hujumni boshladi va 1942-yil iyuliga kelib uning armiyasining bir qismi Iskandariyadan va Nil deltasidan atigi 100 kilometr uzoqlikda joylashgan Al-Alameyn yaqinida edi. Ikki haftalik tez sur’atlar bilan Rommel ingliz qoʻshinini Nil deltasidagi dastlabki pozitsiyalariga qaytardi. Britaniya qoʻshinlari uchun bu butun urushning eng qiyin daqiqalaridan biri edi. 1942-yil 22-iyunda Rommel general-feldmarshal unvoniga koʻtarildi.

Shu bilan birga, yoqilgʻining keskin tanqisligi va ishchi kuchi va moddiy-texnika vositalarining etishmasligi tufayli Rommel armiyasining hujumi asta-sekin toʻxtadi. 1942-yil oktabr oyining oxirigacha Shimoliy Afrikada beqaror muvozanat oʻrnatildi: nemis-italiya qoʻshinlarida oʻzlarining motorli boʻlinmalari uchun yoqilgʻi yoʻq edi, inglizlar esa AQShdan kelgan yangi mustamlaka boʻlinmalari va eng yangi harbiy texnika bilan kuchlarni toʻplashar edi. Vaziyat Rommelda amyobali dizenteriyaning oʻtkir shaklini rivojlantirganligi sababli ogʻirlashdi va u Germaniyaga kasalxonaga yotqizish uchun uchib ketishga majbur boʻldi. Shuning uchun, inglizlar hujumni boshlaganlarida, feldmarshali davolanishni tugatmasdan zudlik bilan Afrikaga qaytishi kerak edi, ammo u Al-Alamein jangida yutqazilganidan keyin keldi. Ikki haftadan kamroq vaqt ichida „Afrika“ tank armiyasi Tunisga ming kilometr orqaga tashlandi.

1942-yil 8-noyabrda Amerika qoʻshinlari Marokash va Jazoirga dengizdan tushishdi, bu aslida Angliya-Amerika qoʻshinlarining haddan tashqari ustunligi oldida Italiya-Germaniya qoʻshinlari strategik tuzoqqa tushib qolishlarini anglatardi. Shunga qaramay, Rommel Kasserin dovoni hududida amerikaliklarning ustun kuchlariga qarshi yana bir hujumni amalga oshirishga va ularga jiddiy zarar etkazishga muvaffaq boʻldi, ammo bu sezilarli muvaffaqiyat keltirmadi.

Operatsiya muvaffaqiyatsizlikka uchragach, Rommel oʻz qoʻl ostidagi qoʻshinlarni qutqarishning yagona yoʻli ularni evakuatsiya qilish deb qaror qildi. Shuning uchun 1943-yil 9-martda fon Arnimni qoʻshinlar qoʻmondonligida qoldirib, u Tunisni tark etdi va kasallikni aytib, Gitlerning Ukrainadagi qarorgohiga uchib, uni Tunisni tark etishga va u yerdagi qoʻshinlarni Yevropaga qaytarishga ishontirish uchun uchib ketdi. Gitler rad etdi. Bundan tashqari, Rommel Afrika kampaniyasida keyingi ishtirok etishdan chetlashtirildi, fon Arnim rasman Afrika armiya guruhining qoʻmondoni boʻldi. 1943-yil may oyida, ikki oylik janglardan soʻng, Tunisda quruqlikdan va dengizdan toʻsib qoʻyilgan nemis va italyan qoʻshinlari taslim boʻlishdi.

1943-yil 11-martda Afrika kampaniyasi uchun Rommel eman barglari va qilichlari bilan Ritsar xochiga olmoslar (№ 6) bilan taqdirlandi.

1943-yil 20-maydan 12-iyulgacha Rommel oʻz nomi bilan atalgan ishchi guruhini boshqargan va Italiya urushdan chiqqan taqdirida nemislarning qarshi choralarini tayyorlashga masʼul edi. 9-iyuldan 10-iyulga oʻtar kechasi ittifoqchilar Sitsiliyaga dengizdan tushishdi va 15-iyulda Rommel Shimoliy Italiyadagi armiya B guruhi qoʻmondoni etib tayinlandi. 1944-yil yanvar oyida u Shimoliy Fransiyadagi B armiya guruhi qoʻmondoni etib tayinlandi. U " Atlantika devori " ni dushmanga jiddiy toʻsiq boʻlishi uchun harakat qildi. Biroq, Fransiyadagi butun harbiy guruh qoʻmondoni feldmarshal Rundshtedt bilan strategik kelishmovchiliklar tufayli Reyxning gʻarbiy chegarasi uchun yagona mudofaa rejasi ishlab chiqilmadi, bu nemis qoʻshinlarining 1944-yil 6-iyunda Ittifoqchilarning Normandiyaga dengizdan qoʻnishi paytida harakatlarining samarasizligi va nomuvofiqligiga olib keldi.

Ittifoqchilar Normandiyaga qoʻnganidan soʻng, Rommel 17-iyul kuni uning mashinasini Ittifoqdosh samolyotlari tomonidan oʻqqa tutishi natijasida ogʻir yaralandi (eng ishonchli versiyaga koʻra, Kanada Spitfayri^[2]). U davolanish uchun uyiga Ulmga yuborilgan. Davolanish muvaffaqiyatli oʻtdi va bir muncha vaqt oʻtgach, shifokorlar feldmarshalning shikastlangan chap qovogʻini ochishga muvaffaq boʻlishdi.

1944-yil 20-iyulda Gitlerga suiqasd muvaffaqiyatsiz tugadi. Bu fitna fosh boʻldi va fitnachilardan biri Rommelning ismini aytdi, garchi Rommel bu fitnada bevosita ishtirok etmagan boʻlsa ham. Feldmarshalning ajoyib xizmati va uning askarlar va aholi oʻrtasidagi ulkan mashhurligini hisobga olgan holda, Gitler (Vilgelm Burgdorf orqali) Rommelga Xalq tribunali yoki oʻz joniga qasd qilish oʻrtasidagi tanlovni berdi. 1944-yil 14-oktabrda Rommel kaliy siyanidini olishga majbur boʻldi. Feldmarshal Rommel tekshiruv safari chogʻida avtohalokatda olgan ogʻir jarohati natijasida vafot etgani fashistlar tomonidan rasman eʼlon qilindi; boshqa ovozli versiyaga koʻra, Rommel Shimoliy Afrikada xizmat qilgan yillar davomida ogʻir va juda kam uchraydigan kasallikdan vafot etgan va u shu vaqt davomida davolangan. Gitlerning buyrugʻi bilan Rommel Germaniyaning milliy qahramoni sifatida toʻliq harbiy sharaf bilan dafn qilindi. 1944-yil 18-oktabr — uning dafn etilgan kuni umumxalq motam kuni deb eʼlon qilindi.

• 2-darajali temir xoch (1914-yil 30-sentabr , Prussiya Qirolligi)
• 1-darajali temir xoch (1915-yil 22 mart, Prussiya Qirolligi)
• Oltin mukofot medali (1915-yil 25-fevral , Vyurtemberg Qirolligi)
• Harbiy xizmatlari uchun ritsar xochi ordeni (1915-yil 8-aprel, Vyurtemberg Qirolligi)
• Pour le Mérite (1917-yil 10-dekabr , Prussiya Qirolligi)
• Qilich bilan 4-darajali Harbiy xizmatlari uchun ordeni (Bavariya Qirolligi)
• 2-darajali Harbiy xizmatlari uchun ordeni (Bavariya Qirolligi)
• Fridrix 1-darajali qilichli orden (Vyurtemberg Qirolligi)
• „Yara uchun“ nishoni (1918) kumush rangda
• Harbiy xizmat xochi, 3-darajali harbiy unvonga ega (Avstriya-Vengriya)
• 1914/1918-yillardagi Birinchi jahon urushi faxriy xochi qilich bilan (1934)
• „1938-yil 1-oktabr xotirasi“ medali
• „1939-yil 22-mart xotirasi“ medali
• 4-darajali 1-darajali „Vermaxtdagi uzoq muddatli xizmatlari uchun“ medali
• 2-darajali temir xochga bogʻlash (1940-yil 17-may)
• 1-sinf Temir xochga bogʻlash (1940-yil 21-may)
• Eman barglari, qilichlar va olmoslar bilan temir xochning ritsar xochi
  • Ritsar xochi (1940-yil 27-may)
  • Eman barglari (№ 10) (1941-yil 20 mart)
  • Qilichlar (6-son) (1942-yil 20-yanvar)
  • Olmoslar (6-son) (1943-yil 11 mart)
• Oltin rangdagi „Yara uchun“ koʻkrak nishoni (1944-yil 7-avgust)
• Kumush rangdagi „Tank hujumi uchun“ nishoni
• Olmosli oltin rangdagi „Uchuvchi-kuzatuvchi“ kombinatsiyalangan nishoni
• „Harbiy jasorat uchun“ kumush medali (1941-yil 22-aprel , Italiya Qirolligi)
• Oltin rangdagi „Harbiy jasorat uchun“ medali (1942-yil fevral, Italiya Qirolligi)
• Italiya ritsarining mustamlaka ordeni (1942-yil 28-aprel, Italiya Qirolligi)
• Italiyaning harbiy ordeni Buyuk ofitser xochi (1942, Italiya Qirolligi)
• 3 va 2-darajali Jasur Maykl ordeni (1944-yil 12-iyul , Ruminiya Qirolligi)

• Rommel E. Hujumlar. — Afina Press, 1979-yil. — ISBN 0-9602736-0-3
• Rommel E. Piyoda askar hujum qiladi. voqealar va tajribalar. — M..: Principium, 2013. — 480 b. ISBN 978-5-9903270-3-0

• Billi Uaylderning „Qohira yoʻlidagi beshta qabr“ (1943) filmida Rommel rolini Erix fon Shtrogeym ijro etgan.
• 1946-yilgi Sovet-Yugoslaviya harbiy dramasida „Yugoslaviya togʻlarida“ Rommel rolini Boyan Stupitsa ijro etadi.
• " Choʻl kalamushlari " / Choʻl kalamushlari (1953). Bosh rolda Jeyms Meyson.
• „Rommel Qohirani chaqiradi“ / Rommel ruft Kairo (1959). Paul Klinger tomonidan ijro etilgan.
• „Gitler“ / Gitler (1962). rolda Gregori Gaye.
• " Eng uzun kun " (1962). Bosh rolni Verner Xintz ijro etgan.
• „Generallar kechasi“ / Generallar kechasi (1967). Bosh rolda Kristofer Plummer.
• La battaglia di El Alamein (Fransiya, 1969). Bosh rolda Robert Ossein.
• Consigna: matar al comandante en jefe (Ispaniya-Italiya, 1970). Pyer Lulli / Piero Lulli rolida.
• " Patton " (1970). Bosh rolda Karl Mixael Vogler.
• Raid on Rommel (1971). Volfgang Prays / Volfgang Preiss rolida.
• „Agnostos polemos“ (Gretsiya, 1971). Giorgos Kuritsis / Giorgos Kiritsis rolida.
• Amerikaning keng koʻlamli mini-seriyasidagi „Urush va xotira“ (1988) da feldmarshal Rommel rolini Hardi Kryuger oʻynagan.
• „Gitlerni oʻldirish fitnasi“ / Gitlerni oʻldirish fitnasi (1990). Helmut Grim / Helmut Griem rolida.
• Tulki kechasi (1990). Maykl York / Maykl York rolida.
• 2012-yilda Germaniya televideniesida Rommel^[3] haqidagi telefilm chiqdi. Bosh rolda Ulrix Tukur.
• „Rommel“ / " Rommel " (Germaniya, Fransiya, Avstriya, 2012). Bosh rolda Ulrix Tukur
• Gollandiyaning " Hail of Bullets " det-metal guruhining III: The Rommel Chronicles albomi Rommelga bagʻishlangan.

• 
  Rommelning Afrika formasi
• 
  Rommel Afrikadagi janglar paytida
• 
  Rommel paradda
• 
  Gitler Rommel bilan qo'l berib ko'rishdi, 1941-yil fevral
• 
  Rommel 1943-yil dekabrda
• 
  Rommelning qabri
• 
  Rommel choy ichayapdi

• Rommel, Ervin / Vishlyov O. V. // Pustirnik — Rumcherod [Elektronniy resurs]. — 2015. — S. 645. — (Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya : [v 35 t.] / gl. red. Yu. S. Osipov ; 2004—2017, t. 28). — ISBN 978-5-85270-365-1.
• Gordienko A. N. Komandiri Vtoroy mirovoy voyni. — T. 1. — Mn., 1997. — ISBN 985-437-268-5
• Irving D. Ervin Rommel. Gannibal dvadsatogo veka. / Per. s angl. A. Shipilova — M.: „Izdatel Bistrov“, 2006.
• Remi, M. F. Mif Rommelya. Legenda Afrikanskogo korpusa. / Per. s nem. Ya. Zvereva, S. Boyko. — AST, AST Moskva, Xarvest, 2008. — ISBN 978-5-17-045303-0, 978-5-9713-9162-3, 978-985-16-6066-3
• Vladimir Chekmarev. Termidor generala Rommelya. YAM Young Authors’ Masterpieces Publishing (2013-01-11). — ISBN 978-3-659-99354-1
• Barnett C. Hitler’s Generals. — New York, NY: Grove Press, 1989. — 528 p. — ISBN 0-802-13994-9.
• Rommel, Erwin (1979) [1937]. Attacks. Athena Press. — ISBN 0-9602736-0-3

• Ervin (Johannes Eugen) Rommel Achtung Panzerda (Wayback Machine saytida 2010-01-11 sanasida arxivlangan)(Inglizcha) )
• Afrika korpusi
• Buyuk general Rommel, 1-qism
• Buyuk general Rommel, 2-qism
• Rudolf Shnayder: „Men Rommelning haydovchisi edim“
• Rommel afrikalik
• „Rommel&DAK“ rus sayti
• Germaniya urush davridagi marsh qoʻshigʻi „Unser Rommel“