Abu Said al-Jannabiy

Islom dinining bir boʻlimi Ismoiliylar
Tushunchalar Qurʼon Botiniylar Tavil Imomlik Ẓāhir Bātin Nūr Aql Ilm Daʼvat Dai Bāb Hujja Satr Taqiya Pir Numerologiya Ilohiyot Reinkarnatsiya Nomlar
Yetti ustun Velayet Poklik Namoz Zakot Roʻza Haj
Mustaʼliylik va Nizoriylik Boʻlimlar/oqimlar Mustaʼliylik Toyyibiylik Davudi Bohra Progressiv Hebtiah Bohra Atba-e-Malak Bohra Badar Vakil Sulaymoniy Bohra Alaviy Bohra Qutbiy Bohra Hofiziylik Nizoriylik Sabiyya Qarmatlar Hashshoshiylar Satpanth Tarqalishi Bahrayndagi qarmatlar Fotimiylar xalifaligi Moʻlton Sulayhiylar Zurayiylar Hamdaniylar Ismoiliylar davlati Shaxslar Hamdan Qarmat ibn Faraj ibn Ḥavshab ibn al-Fadl al-Jayshaniy ibn Mansur al-Yaman Abu Said al-Jannabiy Abu Tohir al-Jannabiy Qadi Numan al-Nasafiy al-Sijistoniy al-Kirmaniy al-Sheroziy al-Naysaburiy Nosir Xisrav Pomir xalqlari Arva al-Sulayhiy Zuayb ibn Muso Hasan ibn Sabboh Hasan II Rashiduddin Sinon Pir Sadriddin Ogʻaxonlar Xoʻjalar Nosiriddin Nosir Hunzaiy Markazlari Qohira Anjudan Alamut Atashgah Gerdkuh Lambsar Masyaf Maymun-Diz Rudxan Qalaat al-Madiq Boshqalar Qirolicha Arva saroyi Qirolicha Arva masjidi Nizārīy Konstitutsiya Delegatsiya Ginanlar Nomoz (Nizoriy) Jamoatxona Qiyomat Abbosiylar-Bagʻdod manifesti Dorul hikma Ayollar
Ilk rahbarlari Ali Hasan Husayn al-Sajjad al-Baqir Jaʿfar al-Ṣādiq Ismāʿīl ibn Jaʿfar al-Mubārak Muhammad ibn Ismāʿīl ash-Shākir Ahmad al-Vafiy Ahmad (at-Taqīy Muhammad) Abdulloh ar-Radiy Abdulloh al-Mahdiy Billoh al-Qoʾim al-Manṣūr Al-Muʼizz li-dinillah Nizor al-ʿAzīz biʾlloh, Abu Ali al-Mansur ʿAlī al-Ẓāhir li-iʿzāz Dīn Allāh Maʿad al-Mustanṣir bi'l-Lāh Nizār al-Muṣṭafā li-Dīn’il-Lāh / Al-Mustaʼliy Al-Amir bi-ahkamillah ʿAbd al-Majīd al-Ḥāfiz li-Dīn Allāh / Abu al-Qosim at-Toyyib
Amaldagi rahbarlari Nizoriylik imomi: Aga Xon IV Musta'li Ismaili-Taiyabi Dā'ī al-Mutlaqs: Alaviy Bohra: Haatim Zakiyuddin Davudi Bohra: Mufaddal Sayfuddin Qutbiy Bohra: Taher Faxruddin
Islom portal
k m t

Abu Said Hasan ibn Bahrom al-Jannabiy ((arabcha: أبو سعيد حسن بن بهرام الجنابي); 845/855–913/914) shia va Bahrayndagi Qarmatiylar davlatining (zamonaviy Saudiya Arabistonining sharqiy qismlari hamda Fors koʻrfazini oʻz ichiga olgan hudud) asoschisi. 899-yilga kelib uning izdoshlari mintaqaning katta qismini nazorat qilishgan va 900-yilda Abbosiylar qoʻshini ustidan katta gʻalaba qozongan. U 903-yilda mahalliy poytaxt Hajarni ham bosib olgan va oʻz hukmronligini janub va sharqda Ummonga qadar kengaytirgan. U 913-yilda oʻldirilgan va oʻrniga toʻngʻich oʻgʻli Said taxtga oʻtirgan.

Uning diniy taʼlimoti va siyosiy faoliyati biroz noaniq, chunki hozirga qadar yetib kelgan maʼlumotlar uning vafotidan keyin, asosan dushmanlari tomonidan yozilgan. Shunday boʻlsa-da, u millenialist Ismoiliylarning eʼtiqodlariga ergashgan, mahdiyning yaqin kelajakda qaytishi, anʼanaviy islomiy urf-odatlar va marosimlarga qarshilik qilishiga ishonganlardan boʻlishi taxmin qilinadi. Qarmatiya jamiyati jamoaviy mulkchilik va tenglik tamoyillariga asoslangan boʻlib, ishlab chiqarish va taqsimlash tizimi tayinlangan vakillar tomonidan boshqarilgan. U asos solgan Qarmatiya „respublikasi“ XI asrning oxirigacha mavjud boʻlgan.

Abu Said aslida fors millatiga mansub boʻlib, Fors qirgʻogʻidagi Jannaba hududida ulgʻaygan^[1]. U 845–855-yillar oraligʻida tugʻilgan^[2] va tanasining chap qismi nogiron boʻlib qolgan^[1]. Keyinchalik u sosoniylar sulolasiga borib taqaluvchi, shohona nasl-nasabga ega ekanligini daʼvo qilgan (yoki uning izdoshlari tomonidan daʼvo qilingan) ^[2], lekin hayotining ilk davrlarida u oʻzining tugʻilib oʻsgan Jannabosida, keyinroq esa uning yaqinidagi kichik shaharchalarda moʻynachilik yoki un savdosi bilan shugʻullangan. Keyinchalik esa Kufaga koʻchib ketgan^[2].

• Langaroodi, Reza Rezazadeh; Negahban, Farzin. Abū Saʿīd al-Jannābī, 2015. 

• Lewis, B., ed (1965). "al-D̲j̲annābī, Abū Saʿīd Ḥasan b. Bahrām". Encyclopaedia of Islam. Volume II: C–G (2nd nashri). Leiden: E. J. Brill. p. 452. OCLC 495469475. https://dx.doi.org/10.1163/1573-3912_islam_SIM_1997. 
• Daftary, Farhad. The Ismāʿı̄lı̄s: Their History and Doctrines, Second, Cambridge: Cambridge University Press, 2007. ISBN 978-0-521-61636-2. 
• Halm, Heinz. Das Reich des Mahdi: Der Aufstieg der Fatimiden (de). Munich: C. H. Beck, 1991. ISBN 978-3-406-35497-7. 
• Hitti, Philip K.. History of the Arabs: From the Earliest Times to the Present, Revised Tenth, Basingstoke and New York: Palgrave Macmillan [1937], 2002. ISBN 0-333-63141-2. 
• Madelung, Wilferd (1978). "Ḳarmaṭī". in van Donzel, E.. Encyclopaedia of Islam. Volume IV: Iran–Kha (2nd nashri). Leiden: E. J. Brill. 660–665 b. doi:10.1163/1573-3912_islam_COM_0451. OCLC 758278456. https://referenceworks.brillonline.com/search?s.q=%E1%B8%B2arma%E1%B9%AD%C4%AB&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-2&search-go=Search. 
• Madelung, Wilferd (1983). "ABŪ SAʿĪD JANNĀBĪ". in Yarshater, Ehsan. Encyclopædia Iranica, Volume I/4: Abū Manṣūr Heravı̄–Adat. London and New York: Routledge & Kegan Paul. 380–381 b. ISBN 978-0-71009-093-5. http://www.iranicaonline.org/articles/abu-said-jannabi-hasan-b. 
• Madelung, Wilferd „The Fatimids and the Qarmatīs of Bahrayn“, . Mediaeval Isma'ili History and Thought. Cambridge University Press, 1996 — 21–73-bet. ISBN 978-0-521-00310-0. 
• Öz, Mustafa (1993). "Cennâbî, Ebû Saîd" (Turkish). TDV Encyclopedia of Islam, Vol. 7 (Ca'fer es-Sâdik – Ci̇ltçi̇li̇k). Istanbul: Turkiye Diyanet Foundation, Centre for Islamic Studies. p. 371. ISBN 978-975-389-434-0. https://islamansiklopedisi.org.tr/arama/?q=Cenn%C3%A2b%C3%AE%2C+Eb%C3%BB+Sa%C3%AEd. 
• Gibb, H. A. R., ed (1960). "al-Baḥrayn". Encyclopaedia of Islam. Volume I: A–B (2nd nashri). Leiden: E. J. Brill. 941–944 b. OCLC 495469456. https://doi.org/10.1163/1573-3912_islam_COM_0089. 
• Rexroth, Kenneth. Communalism: From Its Origins to the Twentieth Century. Seabury Press, 1974. ISBN 0-81649204-2.