Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ich

Aytilishi

Etimologiyasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Ichki boʻshliq; zid. tash. ◆ Chodirning ichi. Ogʻizning ichi. yash Oftob bilan toʻlgan keng derazali uyning ichi oydin. S. Ayniy, „Qullar“ .

2 Narsalarning buyum eltadigan qismi; zid. sirt. ◆ Ariqning ichi. Qopning ichi. Bosh yorilsa, boʻrk ichida. Maqol . ◆ shsh Sumkasini tit-kilab, ichidan ikki-uch xil dori oldi, ularni usta Bahromga berib, qachon, qanday ichishni tayinladi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

3 Narsaning ichki qismi, orasi. ◆ Non-ning ichi. Xamirning ichi. Tarvuzning ichi. Ichi qurtlagan olma. Qopdagi bugʻdoyning ichi.

4 Oshqozon, qorin, meʼda. ◆ Koʻzing ogʻri-sa — qoʻlingni tiy, iching ogʻrisa — naf-singni tiy. Maqol . m ◆ Jonfigʻon byulleten olgani doktorning oldiga chilimning suvini ichib, lohas boʻlib kirgan ekan, doktor ichi-ni chayqabdi. A. Qahhor, „Jonfigʻon“ .

5 koʻchma Kishining ichki, ruhiy dunyo-si; koʻngil, yurak, dil, qalb. ◆ Ota ichidan oʻtganini oʻzi biladi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ . ◆ -Toʻgʻri, Oʻktam menga yoqadi. Biroq hammadan burun odamning ichi kerak, — dedi Komila. Oybek, „O“ . v. shabadalar. ◆ Elmurod uning harakatlariga beixtiyor razm solib oʻtirdi. Nazarida, soqoli xiyla oqarib qol-gan bu odamning vajohati zaharli, ichini qandaydir alam oʻrtagan koʻrindi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

6 Egalik va makon kelishiklari shak-lida (ichiga, ichida, ichidan) koʻm. vazifasida. ◆ Haf-ta ichida. Uy ichidan gʻalati ovoz eshitildi.

Ichi achimoq (yoki kuymoq) Xafa boʻlmoq; achinib kuymoq. ◆ Elchiyevning, qiziga ichi achir-di. E. Aʼzamov, „Javob“ . ◆ Yon-verida ularning munozarasini choʻchibroq kuzatib turgan deh-qonlarning yuzida Avazga xayrixohlik koʻrib, ichi kuydi, battar gʻijindi. S. Siyoyev, „Yorugʻ-lik“ . Ichi pishmoq (yoki qizimoq) 1) zerik-moq. ◆ Uyda oʻtiraverib, ichim pishdi; 2) to-qati toq boʻlmoq . ◆ Baʼzi birovlar ichi pishib, goh yoʻlga qarashadi, goh toqqa chiqib qili-nadigan ishlarni oʻzlaricha choʻtlashadi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . Ich-ichidan Yurak-dan, qalbdan, chin dildan. ◆ Ich-ichidan sevin-moq. Ich-ichidan tahsin oʻqimoq. vt Ularni kuzatib oʻtirgan Sunbulxon aya ich-ichidan quvonardi. Mirmuhsin, „Umid“ . ◆ Asror esa ich-ichidan gʻijinib, asabiylashardi. "Yoshlik" . Ichi qora Dili buzuq, birovning baxt-quvonchini koʻrolmaydigan; hasadgoʻy. ◆ Yaxshi, oʻsha Homidni sen qanday odam, deb oʻylay-san? [deb soʻradi Yusufbek hoji]. -Qoʻlansa soʻzli, ichi qoraroq bir yigit edi, — dedi Hasanali. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Ich(i) ga yutmoq Oshkor etmaslik, oʻzida saqlamoq (ran, soʻz va shu kabilarni). ◆ Azizim, ey jafokash xalq, bardoshingga ming tahsin, Chiqarmay ichga yutding, koʻzdagi yoshingga ming tahsin. Voqif . Ichidan pishgan Sirini hech kimga bildirmaydigan, oʻz kshiga pishiq; quv. ◆ Uning harakati va tovlanishidan ichidan pishgan, uddaburo ekani darrov sezildi. Shuxrat, „Shinelli yillar“ . Ichini boʻshatmoq

Koʻnglidagini aytib, ruhan yengillanib olmoq. ◆ Uning gapirmaganiga Juman alamda qoldi.. Achchiq haqiqatni yuziga solib, roʻy-rost soʻka qolmaydimi ? Qizigʻida Juman ham ichini boʻshatib olardi. A. Muxtor, „Tugʻilish“ . Ichini mushuk (yoki it) tatalamoq (yoki tir-namoq) Ruhan bezovtalanmoq; koʻngli no-tinch, gʻash, bezovta boʻlmoq. ◆ Bu payt Saidgʻ-ozida ham Xoʻjabekovga achingudek hol qol-magandi: ichini mushuk tatalardi. Ammo sirini boy bermadi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ . Uy ichi Oila aʼzolari; oila, xonadon. ◆ Uy ichin-giz omonlik, bir gap boʻlsa, Oʻtar bobom xabar berar ekan. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ . ◆ Qancha mehnat, qancha mashaqqat! Yolgʻiz oʻzi emas, butun uy ichi bilan ishlagan, albatta. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ИЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ich
1 внутренность, внутренняя часть; полость; ◆ chodir ~i внутренняя часть палатки; ◆ chodir ~i jim va dim edi в палатке было тихо и душно; ◆ ogʻiz ~i ротовая полостъ;
2 нутро, внутренности; ◆ ~i buzildi у него расстроился желудок; ◆ ~i ketadi (или oʻtadi) его слабит, у него понос; ◆ ~im ogʻriydi у меня болит живот; ◆ kaltakdan ~(lar)i ezildi (букв. всё его нутро раздавлено побоями) от побоев у него всё нутро болит; ◆ ~i qotdi его крепило; ◆ ~ni boʻshatmoq испражняться; ◆ ~ terlama(si) мед. брюшной тиф;
3 нутро, душа, психический мир человека; ◆ ~i achidi ему жаль; он посочувствовал (чьему-л. горю); он разжалобился; ◆ ~i achishadi у него сердце щемит; ◆ ~i qizidi он позавидовал, его сжигала зависть; ◆ ~i gʻash его что-то беспокоит; он чем-то обеспокоен, он сидит как на иголках; ◆ ~i kuydi он завидовал; ◆ ~i pishdi он чувствовал нетерпение или недовольство; ◆ ~i ezildi сердце у него сжалось; ◆ ~ini hasad oʻrtamoqda edi его сердце сжигала зависть; ◆ hasratlarini aytib ~ni boʻshatmoq облегчить душу, рассказав о своих горестях; ◆ ~ini it tirnab borar edi (букв. душу царапала собака) на душе кошки скребли; ◆ ~ida(n) в душе, про себя; ◆ ~ida oʻqimoq читать про себя; ◆ ~-~imdan sevindim я внутренне обрадовался, я в душе обрадовался;
4 в роли служебного имени: ◆ ~iga в(о), внутрь (чего-л.); ◆ uy ~iga в дом, во внутрь дома (комнаты); ◆ bir necha asarni oʻz ~iga olgan toʻplam сборник, включающий в себе несколько произведений; ◆ uch kundan beri bemorning ~iga issiq kirgani yoʻq больной уже три дня не ел ничего горячего; ◆ boshini ~iga oldi он втянул голову в плечи; ◆ koʻzlari ~iga botgan, koʻzlari ~-~iga kirib ketgan у него глубоко запали глаза; ◆ meni ~ingizga oling примите меня к себе, в свою среду; ◆ ~ida 1) в(о), внутри (чего-л.); ◆ uy ~ida в доме; ◆ qoʻl sinsa - yeng ~ida, bosh yorilsa - boʻrk ~ida посл. (букв. если рука сломается - в рукаве, если голова расколется - под шапкой) соотв. не выносить сора из избы; 2) в условиях (чего-л.), при (каких-л. обстоятельствах); ◆ uyqu ~ida во сне; ◆ ogʻir sharoit ~ida в тяжёлых условиях; 3) в, среди (кого-чего-л.), между (кем-чем-л.); ◆ bular(ning) ~ida между ними, среди них; ◆ xalq ~ida в народе, среди народа; 4) во время, в течение, за (какой-л. промежуток времени); ◆ hayr-maʼzur ~ida во время прощания; tez kun (или fursat) ◆ ~ida в ближайшее время; ◆ uch kun ~ida за три дня; ◆ ~idan из, изнутри (чего-л.); ◆ uy ~idan из дома; ◆ aholi ~idan из населения; ◆ xalq ~idan chiqqan вышедший из народа; ◆

~i qora нечестный, коварный; недоброжелательный; ◆ ~i qoralik нечестность; коварство; недоброжелательность; ◆ ~idan pishgan (odam) скрытный (человек), себе на уме; ◆ dami ~da он помалкивает (так как сам виноват); dami (или nafasi) ◆ ~iga tushdi (букв. его дыхание ушло внутрь) он умолк, он замолк; он не был в состоянии выговорить ни слова; ◆ mol olasi sirtida, odam olasi ~ida погов. разношерстность скота на виду, а разногласия людей скрыты внутри; ◆ ~imdagini top (букв. отгадай, что у меня внутри) непонятный человек; человек, к которому трудно подобрать ключ; ◆ ~ingdan chiqqan baloga qayga borasan davoga? погов. куда пойдёшь искать спасения от беды, в которой сам повинен?