Tifo

Bu madde tifo hastalığı hakkındadır. İlişkisiz bir hastalık olan tifüs ile karıştırılmamalıdır.

Tifo
Salmonella (kırmızı hücreler) türü bakteriler insan dokusu kültürüne saldırırken.
Uzmanlık	Enfeksiyon hastalıkları

Tifo ya da Karahumma, kirli içme suları ve pis yiyeceklerle bulaşan bakteriyel bir hastalıktır. Hastalık etkeni Salmonella typhi^[1] adlı bir bakteridir. Bu bakteri vücuda girdikten 7-15 gün sonra hastalık ortaya çıkar. Bu bakteri, tifolu hastaların dışkılarında, idrarlarında, kanlarında, tükürüklerinde veya vücutlarında görülen deri döküntülerinde bulunur. Genellikle salgın şeklinde ve yaz-sonbahar aylarında görülür. Dünyada her yıl 21 milyon civarında tifo vakası ortaya çıkarken, bu vakaların 200.000 kadarı ölümle sonuçlanmaktadır.^[2] Tifo göz ve kulak sinirlerini, kalbi, beyni, böbrekleri, akciğerleri ve karaciğeri etkiler.

Etkeni Salmonella paratyphi A, B ve C suşları olan ve tifodan daha hafif seyreden enfeksiyon hastalığı.^[3]

• Hastalığın ilk günlerinde yorgunluk ve baş ağrıları
• Birkaç gün sonra ateşin yavaş yavaş yükselmesi
• İştahsızlık
• Burun kanaması
• Bronşit
• Mide ve bağırsak bozuklukları ile birlikte ishal
• Birkaç gün sonra ateşin de biraz daha artmasını takiben göğüste, karında ve sırtta pire ısırığına benzeyen kırmızı lekelerin belirmesi
• Tansiyonun düşmesi, nabzın yavaşlaması
• Hastalığın üçüncü haftasında karnın gerginleşip şişmesi
• Bademciklerin iltihaplanması
• Kilo kaybı
• Üçüncü haftanın sonlarından itibaren, ateş düşmeye ve diğer belirtiler kaybolmaya başlar.

KOMPLİKASYONLAR: ▪︎Kalp kası iltihabı (miyokardit) ▪︎Kalp kapakçıklarının iltihaplanması (endokardit) ▪︎Kalp zarlarının iltihabı (perikardit) ▪︎Zatürre ▪︎Pankreas iltihabı (pankreatit) ▪︎Böbrek veya mesane enfeksiyonları ▪︎Beyni ve omuriliği çevreleyen zarların ve sıvıların iltihabı (menenjit) ▪︎Deliryum, halüsinasyonlar ve paranoid psikoz gibi psikiyatrik sorunlar ▪︎Bağırsak kanaması ▪︎Bağırsak delinmesi

• Bol bol su içilmelidir.
• Protein ve karbonhidrattan zengin sindirimi kolay besinler verilmelidir.
• Bakteriye karşı antibiyotik verilir. Bu antibiyotiklerde tercih sırası kloramfenikol, ampisilin (veya amoksisilin) ve trimetoprim-sulfametoksazol'dur.

• İçme ve kullanma sularının kontrolü
• Besin hijyeni
• Lağım ve kanalizasyon tesislerinin hijyen şartlarına uygun duruma getirilmesi
• Tifo aşısı: Kesin koruyucu değildir. Ölü tifo aşısı % 51-67 oranında koruyuculuk sağlar. Canlı atenüe oral aşı ise yakın oranlarda koruyuculuğa sahiptir ve yan etkileri daha azdır.
• Kanatlı tüketiminde duyarlılık ve hijyenik seçimler

• Mary Mallon

4.https://www.medicalpark.com.tr/tifo-hastaligi/hg-2039

Wikimedia Commons'ta Tifo ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.