Nuzi

Nuzi (Hurrice: Nuzu, Akadca: Gasur, günümüz Yorgan Tepe) Arrapha'nın (Günümüz Kerkük şehri) güneybatısında yer alan eski bir Mezopotamya şehriydi. Akadlılar döneminde (M.Ö 2334-2154) ismi Gasur iken; Hurriler şehri işgal edip ismini Nuzu olarak değiştirdi ve en parlak dönemleri yine Hurriler (M.Ö 16 ve 15.yüzyızlar) zamanındaydı.^[1]

Şehir Akad İmparatorluğu döneminde kuruldu. Akad İmparatorluğu'na bağlı bir valinin kil mühründe "Itbe-labba, Gasur'un hükümdarı" olarak yazmaktadır.^[2] Şehir Hurriler'e bağlı Kuzey Suriye merkezi Mitanni devleti zamanında ( M.Ö. 15-14.yüzyıl) doruğa ulaşmıştır. Döneme ait bulunan tabletlerin dili her ne kadar Akadca olsa da nüfusu Hurri halkı oluşturmaktaydı.^[3] Nuzi tarihinin Hurri dönemi kazıları tamamlandığından ötürü o döneme ait bilgiler iyi bilinmektedir. Ancak Hurri öncesi Akkad dönemi (Gasur) sınırlı seviyede kazıldığından ötürü henüz net bilgilere ulaşılamamıştır.^[4]

Yorgan Tepe ve Arrapha'da yapılan kazılarda 6.500'den fazla çivi yazılı tablet bulundu. Bu tabletler Hurri-Mitanni dönemlerine ait. Söz konusu tabletlerin çevirileriyle birlikte eski Mezopotamya'da bir şehrin sosyal yaşamı ile ilgili önemli bilgilere ulaşıldı. Şehrin nüfusunun tahmini olarak 1.500-2.000 kişi arasında olduğu düşünülüyor.^[5] Tabletlerin birçoğu Chicago Üniversitesi Eski Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Harvard Semitik Müzesi ve Bağdat'taki Irak Müzesi'nde dir. Bulunan tabletin önemli bir kısmı tek bir ailenin yaptığı ticari ilişkilere ait yasal belgeleri içermektedir.^[6]