[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/İçeriğe atla

Meluhha

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Meluhha ya da Melukhkha (Me-luḫ-ḫa KI 𒈨𒈛𒄩𒆠), Orta Tunç Çağı sırasında Sümerler'in önde gelen ticaret ortağının Sümerce adıdır. Kimliği hala bir sır olarak devam etmektedir ancak çoğu bilim insanı Meluhha'yı İndus Vadisi Medeniyeti ile ilişkilendirmektedir.[1]

Asko Parpola Proto- Dravidyalıları İndus Vadisi Uygarlığı ve Sümer kayıtlarında bahsedilen Meluhha halkı ile özdeşleştiriyor. Ona göre, "Meluhha" sözcüğü Dravidian mel-akam ("yayla ülkesi") kelimelerinden türemiştir. Susam yağı ile İç Mezopotamya'da Ilu olarak biliniyordu, Sümerce ve ellu Akkad. Bir teori, bu kelimelerin susam (el veya ellu) için Dravid isminden türetilmesidir. Bununla birlikte, Munda konuşmacılarının atalarıyla ilişkilendiren Michael Witzel, para-Munda'nın vahşi susam kelimesinden alternatif bir etimoloji önermektedir: jar-tila. Munda bir Avusturya dilidir ve Dravid dillerinde bir alt tabaka oluşturur.

Sümerliler ile Ticaret

[değiştir | kaynağı değiştir]
Gudea silindirleri yazıt A IX: 19, Gudea Tapınağına olan bağlılıklardan bahseder: "Magan ve Meluhha katılmak için dağlarından inecekler".[2] Magan (𒈣𒃶) ve Meluhha (𒈨𒈛𒄩) kelimeleri sağdaki ilk sütunda dikey olarak görünür.[3]

Sümer metinleri tekrar tekrar ticaret yaptıkları üç önemli merkeze işaret eder: Magan, Dilmun ve Meluhha.[4][5] Magan genellikle daha sonraki Asur metinlerinde Mısır ile özdeşleştirilir; ancak Magan'ın Sümer yerleşimi muhtemelen Umman idi. Dilmun, Mezopotamya uygarlıklarıyla ticaret yapan bir Basra Körfezi medeniyetiydi. Şu andaki bilimsel fikir birliği, Dilmun'un Bahreyn'i, Failaka Adası'nı ve Basra Körfezi'ndeki Doğu Arabistan'ın bitişik sahilini kapsadığıdır.[6][7]

Yazıtlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir yazıtta, Büyük Sargon (MÖ 2334-2279) Meluhha, gelen gemilere atıfta Magan ve Dilmun.[8] Torunu Naram-Sin (MÖ 2254-2218) isyancı kralları kurallarına göre listeledi, "(..) ibra, Melukha adamı" dedi. Bir yazıtta, Lagash'ın Gudea'si (MÖ 21. yüzyıl) Sümer'e altın tozu, carnelian vb...[5] Gudea silindirlerinde (silindir A, IX: 19'un yazıtları) Gudea, "Benim tapınağım için dünyaya saygı göstereceğim, benim adıma göre tüm evren içinde toplanacak ve Magan ve Meluhha onların dağlara katılmak".[9] Silindir B, XIV'te, "lapis lazuli blokları ve Meluhha'dan parlak carnelian blokları" satın alımından bahsediyor.[10] MÖ 1760'tan sonra bilinen Meluhha sözleri yoktur.

Meluhha, "Enki ve Ninhursaga" gibi mitolojik efsanelerde de belirtilmiştir:

Mezopotamya kent bölgelerinde Harappan mühürleri ve kübik ağırlık ölçüleri yaygın olarak bulunmaktadır. Yüksek hacimli ticaretin belirli öğeleri, büyük gemilerin kullanıldığı ahşap ve abanoz gibi özel ahşaptır. Batı Hindistan'da Gujarat'taki bir liman kenti Lothal'a nakledilen ve oradan Umman, Bahreyn ve Sümer'e gönderilen Shortugai'deki (Kuzey Afganistan'daki modern Badakhshan) Harappan kolonisinde mayınlı lapis lazuli gibi lüks eşyalar da ortaya çıkıyor.

1980'lerde, Arap Yarımadası'nın en doğusunda bulunan Ras al-Jinz'de (Umman) önemli arkeolojik keşifler yapıldı ve Umman ve genel olarak deniz yolu vasıtasıyla İndus Vadisi Medeniyeti ile Ortadoğu arasında deniz bağlantısı ortaya çıkmıştı.[11]

Yazıtlarından birinde İbbi-Sin, Marḫaši'den Meluhha kızıl köpeği gibi ganimet olarak aldığını belirtiyor.[12][13]

Köpek açıklamak için kullanılan eleme 𒁱 ya Dar, bir sıfat olarak "kırmızı" okunabilir olan,[14] geçişsiz bir fiil olarak veya gun3 "benekli"[15] ve yorumlar bu iki olası anlamları göre değişir.[16]

"Kırmızı köpek" bir olabileceğini düşünülmektedir dhole da "Asya kırmızı köpek" olarak adlandırılan, Güney ve Doğu Asya'ya kırmızı renkli köpek yerli türüdür.[17]

Altın veya carnelian cinsinden çeşitli egzotik hayvan figürlerinin Meluhha'dan ithal edildiği düşünülmektedir. Mezopotamya kazılarında bu tür heykelciklerin çoğu bulunmuştur.[17] Bir Asya maymununun carnelian heykelciği, Susa Akropolü'nün kazısında bulundu ve MÖ 2340 - 2100 dolaylarında tarihlendi. Hindistan'dan ithal edilmiş olabileceği düşünülmektedir. Şimdi Louvre Müzesi'nde, Sb5884 referansı.[18]

Sümer döneminin sonuna doğru, sayısız şehir devletine yakın güney Sümer bir Meluhha yerleşim yazıtlarda söz vardır Girsu. Kaynakların çoğu Akkad İmparatorluğu ve özellikle de III.[19] Yerleşimin yeri geçici olarak Guabba şehri ile belirlenmiştir. Guabba'daki "büyük teknelere" yapılan göndermeler, başlangıçta Meluhha ile doğrudan temas eden bir ticaret kolonisi olarak işlev görmüş olabileceğini düşündürmektedir.

Meluhha ile doğrudan ticaret esnasında çökmüş gibi görünüyor Ur III dönemine ve birlikte ticaret ile değiştirildi Dilmun muhtemelen o zaman etrafında İndus Vadisi'nde kentsel sistemlerin sonuna denk gelen.[19]

  • Shulgi döneminden kalma, Sümer'deki "Meluhha" köyünden söz eden bir tablet. British Museum, BM 17751. "Meluhha" (𒈨𒈛𒄩𒆠) aslında "Meluhha köyünün tahıl ambarı" cümlesinde diğer tarafın (sütun II, 1) başında yer almaktadır.[20]
    Shulgi döneminden kalma, Sümer'deki "Meluhha" köyünden söz eden bir tablet. British Museum, BM 17751. "Meluhha" (𒈨𒈛𒄩𒆠) aslında "Meluhha köyünün tahıl ambarı" cümlesinde diğer tarafın (sütun II, 1) başında yer almaktadır.[20]
  • "Meluhha" (𒈨𒈛𒄩𒆠) kelimesiyle BM 17751 tabletinin transkripsiyonu.[20] Sütun II, Sütun I'in arka tarafında devam eder.
    "Meluhha" (𒈨𒈛𒄩𒆠) kelimesiyle BM 17751 tabletinin transkripsiyonu.[20] Sütun II, Sütun I'in arka tarafında devam eder.

Akadlar ve Yeni Sümerler ile Çatışma

[değiştir | kaynağı değiştir]
Zaferlerini Hesap Rimus, hükümdarı Akad İmparatorluğu, üzerinde Abalgamash, kralı Marhashi . Yazıtlarında Rimush, Abalgamash liderliğindeki ordunun Meluhha'dan birlikler içerdiğinden bahsetti. Louvre Müzesi AO5476.[21][22][23][24][25]

Akad İmparatorluğu hükümdarı Rimush'un bazı açıklamalarına göre, Elam bölgesinde Meluhha birliklerine karşı savaştı:[23]

Gudea da yazıtlarından birinde Magan, Meluhha, Elam ve Amurru topraklarındaki zaferinden bahsetti.[8]

Çoğu bilgin Meluhha'nın İndus Vadisi Uygarlığı'nın Sümer ismi olduğunu ileri sürüyor.[26] Finlandıyalı Akademisyenler Asko ve Simo Parpola, önceki Sümer belgelerinden Dravidian mel akam "yüksek mesken" veya "yüksek ülke" ile Meluhha'yı (daha önce varyant Me-lah-ha) tanımlarlar . Ahşap, mineraller ve değerli taşlar gibi birçok ticaret ürünü gerçekten İndus yerleşimlerinin yakınındaki dağlık bölgelerden çıkarıldı. Meluhha kökeni olduğunu Onlar ayrıca iddia Sanskritçe mleccha "barbar, yabancı" anlamına gelen.[27]

Kraliyet Ur Mezarlığı'ndan Ur'un İlk Hanedanlığına (MÖ 2600-2500) ait bu kolye içindeki kazınmış carnelian boncuklar muhtemelen İndus Vadisi'nden ithal edilmiştir.[28]

Erken metinler (c. 2200 BC) Meluhha ya düşündüren, doğuya olduğunu gösterir gibi görünmektedir. Ancak, İndus Vadisi uygarlığının sona ermesinden çok sonra, Asurlular Kralı Assurbanipal'in (MÖ 668-627) istismarlarını belgeleyen çok daha sonraki metinler, Meluhha'nın Güney Hindistan'da veya Afrika, Mısır yakınlarında bir yerlerde olduğu öne sürüldü[29]

Mezopotamya ile Hint yarımadası arasındaki ticaret için yeterli arkeolojik kanıt vardır. İndus Vadisi Harappa kentinden kil mühürlerin izlenimleri, ters tarafta kordon veya çuval izleri ile kil mühür gösterimleri ifade ettiği için, mal paketlerini mühürlemek için açıkça kullanıldı. Bu Hint foklarından bazıları Ur ve diğer Mezopotamya bölgelerinde bulunmuştur.[30][31]

İran, Gujarat, Hindistan ve Failaka Adası'nda (Kuveyt) ve Mezopotamya'da Lothal'da görülen Dilmun'dan da bilinen rulo-mühürlerden ziyade İran-Körfezi tarzı dairesel mühürler, uzun mesafeli deniz ticaretinin desteklenmesini ikna ediyor ağ, GL Possehl "Orta Asya Etkileşim Küresi" dedi.[32] Ticaretin neden oluştuğu daha az kesindir: kereste ve değerli ahşaplar, fildişi, lapis lazuli, altın ve carnelian ve sırlı taş boncuklar, Basra Körfezi incileri ve kabuk ve kemik kakmalar gibi lüks ürünler Mezopotamya, gümüş, kalay, yünlü tekstil ürünleri, belki de yağ ve tahıllar ve diğer gıdalar karşılığında. Bakır külçe, elbette, Mezopotamya'da doğal olarak meydana gelen bitüm, Indus bölgesinin Mezopotamya'ya özgü olmayan başlıca ürünleri olan pamuklu tekstiller ve tavuklarla değiştirilmiş olabilir - bunların hepsi somutlaştırılmıştır.

Daha sonraki dönem

[değiştir | kaynağı değiştir]
Mezopotamya teknesi heykeli, MÖ 2700-2600.
Arazi bulmak için kuş bulma yön ile tekne.[33] Mohenjo-Daro conta modeli, MÖ 2500-1750.

Asur ve Helenistik çağlarda çivi yazısı eski yer adlarını kullanmaya (ya da canlandırmaya) devam ederek çağdaş olaylar ve uzak geçmişin olayları arasında yapay bir süreklilik hissi verdi.[34] Örneğin, Medya "ülkesi olarak adlandırılır Gutians ",[35] MÖ 2000 yıllarında belirgin olmuştu bir kişi.

Meluhha da bu metinlerde, "Meluhha" ve "Magan" ın Mısır'a bitişik krallıklar olduğunu belirten bağlamlarda yer almaktadır. Assurbanipal, Mısır'a karşı ilk yürüyüşü hakkında şöyle yazıyor: "İlk kampanyamda, Mısır kralı Magan, Meluhha, Tarka ve Etiyopya kralı Esarhaddon'un beni terk eden babasını, yenilgiye uğradığı ve topraklarını onun altında. " Helenistik dönemde, bu terim bazen Altıncı Suriye Savaşı'nın sonucunu kutlayan bir festivalde olduğu gibi Ptolemaic Mısır'ı ifade etmek için kullanılır.[36]

Bu referanslar mutlaka Meluhha'ya yapılan erken atıfların Mısır'a da atıfta bulunduğu anlamına gelmez. Sümer ve İndus Vadisi arasındaki doğrudan temaslar, Umman ve Bahreyn'in (Magan ve Dilmun) aracı oldukları Olgun Harappan aşamasında bile sona ermişti. Ur'un Elamitler tarafından işten çıkarılmasından ve ardından Sümer'deki istilalardan sonra ticareti ve temasları batıya doğru değişti ve Meluhha neredeyse mitolojik hafızaya geçti. İsmin yeniden canlandırılması, zengin ve uzak bir arazinin kültürel belleğini, bu kralları ağırlaştırmaya hizmet eden Ahameniş ve Seleukos askeri seferlerinin kayıtlarında kullanımını yansıtabilir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Jane McIntosh (2008). The Ancient Indus Valley: New Perspectives (İngilizce). ABC-CLIO. s. 46. ISBN 978-1-57607-907-2. 
  2. ^ "I will spread in the world respect for my Temple, under my name the whole universe will gather in it, and Magan and Meluhha will come down from their mountains to attend" "J'étendrai sur le monde le respect de mon temple, sous mon nom l'univers depuis l'horizon s'y rassemblera, et [même les pays lointains] Magan et Meluhha, sortant de leurs montagnes, y descendront" (cylinder A, IX:19)" in "Louvre Museum". 16 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  3. ^ "The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature". etcsl.orinst.ox.ac.uk. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  4. ^ Peter Roger Stuart Moorey (1999). Ancient Mesopotamian Materials and Industries: The Archaeological Evidence (İngilizce). Eisenbrauns. s. 352. ISBN 978-1-57506-042-2. 
  5. ^ a b Peter Roger Stuart Moorey (1999). Ancient Mesopotamian Materials and Industries: The Archaeological Evidence (İngilizce). Eisenbrauns. s. 87. ISBN 978-1-57506-042-2. 
  6. ^ M. A. Nayeem (1990). Prehistory and Protohistory of the Arabian Peninsula: Bahrain (İngilizce). s. 32. ISBN 9788185492025. 
  7. ^ "Sa'ad and Sae'ed Area in Failaka Island". UNESCO. 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2013. 
  8. ^ a b "MS 2814 - The Schoyen Collection". www.schoyencollection.com (İngilizce). 11 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  9. ^ "J'étendrai sur le monde le respect de mon temple, sous mon nom l'univers depuis l'horizon s'y rassemblera, et [même les pays lointains] Magan et Meluhha, sortant de leurs montagnes, y descendront" (cylinder A, IX:19)" in "Louvre Museum". 16 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  10. ^ Peter Roger Stuart Moorey (1999). Ancient Mesopotamian Materials and Industries: The Archaeological Evidence (İngilizce). Eisenbrauns. s. 97. ISBN 978-1-57506-042-2. 
  11. ^ Maurizio Tosi: Die Indus-Zivilisation jenseits des indischen Subkontinents, in: Vergessene Städte am Indus, Mainz am Rhein 1987, 3805309570, S. 132-133
  12. ^ Gelb (1970). "Makkan and Meluḫḫa in Early Mesopotamian Sources". Revue d'Assyriologie et d'Archéologie Orientale. 64 (1): 4. 
  13. ^ Philip L. Kohl (2015). The Bronze Age Civilization of Central Asia: Recent Soviet Discoveries (İngilizce). Routledge. s. 389. ISBN 978-1-317-28225-9. 
  14. ^ "Sumerian Dictionary "Dar" entry". oracc.iaas.upenn.edu. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  15. ^ "Sumerian Dictionary "Gunu" entry". oracc.iaas.upenn.edu. 1 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  16. ^ Why Did the Chicken Cross the World?: The Epic Saga of the Bird that Powers Civilization (İngilizce). Simon and Schuster. 2016. ISBN 978-1-4767-2990-9. 
  17. ^ a b Jane McIntosh (2008). The Ancient Indus Valley: New Perspectives (İngilizce). ABC-CLIO. s. 187. ISBN 978-1-57607-907-2. 
  18. ^ "Asian monkey statuette from Susa". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  19. ^ a b Vermaak (2008). "Guabba, the Meluhhan village in Mesopotamia". Journal for Semitics (İngilizce). 17/2: 454-471. 8 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  20. ^ a b Simo Parpola, Asko Parpola and Robert H. Brunswig, Jr "The Meluḫḫa Village: Evidence of Acculturation of Harappan Traders in Late Third Millennium Mesopotamia?" 12 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. in Journal of the Economic and Social History of the Orient Vol. 20, No. 2, 1977, p. 136-137
  21. ^ "CDLI-Found Texts". cdli.ucla.edu. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  22. ^ Sargonic and Gutian Periods (İngilizce). ss. 55-56. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  23. ^ a b William J. Hamblin (2006). Warfare in the Ancient Near East to 1600 BC: Holy Warriors at the Dawn of History (İngilizce). Routledge. ss. 93-94. ISBN 978-1-134-52062-6. 
  24. ^ "CDLI-Archival View". cdli.ucla.edu. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  25. ^ Sargonic and Gutian Periods (İngilizce). ss. 57-58. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  26. ^ Possehl, Gregory L. (2002), The Indus Civilization: A Contemporary Perspective, s. 219, ISBN 9788178292915 
  27. ^ Parpola (1975). "On the relationship of the Sumerian Toponym Meluhha and Sanskrit Mleccha". Studia Orientalia. 46: 205-238. 
  28. ^ British Museum notice: "Gold and carnelians beads. The two beads etched with patterns in white were probably imported from the Indus Valley. They were made by a technique developed by the Harappan civilization" Photograph of the necklace in question
  29. ^ Hansman (1973). "A "Periplus" of Magan and Meluhha". Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London. 36 (3): 554-587. 
  30. ^ "urseals". hindunet.org. 11 Aralık 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2020. 
  31. ^ India: A History. 2000. s. 16. 
  32. ^ Possehl, G.L. (2007), “The Middle Asian Interaction Sphere”, Expedition 49/1
  33. ^ K.S. Mathew (2017). Shipbuilding, Navigation and the Portuguese in Pre-modern India (İngilizce). Routledge. s. 32. ISBN 978-1-351-58833-1. 
  34. ^ The Ancient Mesopotamian City. Oxford: Clarendon Press. 1997. ss. 44. 
  35. ^ Astronomical Diaries & Related Texts from Babylonia, vol.1. Viyana: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. 1988. ss. -330 Obv.18. 
  36. ^ Astronomical Diaries & Related Texts from Babylonia, vol.2. Viyana: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften. 1988. ss. -168 A Obv.14-15. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Meluhha&oldid=33955623" sayfasından alınmıştır