[go: up one dir, main page]
More Web Proxy on the site http://driver.im/İçeriğe atla

Melanom

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Melanom
Malign Melanom
UzmanlıkOnkoloji Bunu Vikiveri'de düzenleyin

Melanom, (Yunanca μέλας — melas, "koyu"),[1] melanositlerden kaynaklanan malign (kötü huylu) bir kanser türüdür.[2] Melanositler koyu renkli bir pigment olan melanin üreten hücrelerdir ve cilt renginden sorumludurlar. Genellikle deride bulunurlar ancak bağırsaklar ve göz gibi vücudun diğer bölgelerinde de bulunabilirler. Bu yüzden Malign Melanom, melanosit içeren vücudun herhangi bir bölümünden kaynaklanabilir.

Melanomların yaklaşık %25'i benlerden gelişmektedir. Bir bende melanom olduğunu gösterebilecek değişiklikler arasında boyutun artması—özellikle hızlı bir artış—, düzensiz kenarlar, renk değişikliği, kaşıntı veya ciltte bozulma yer alır.[3]

Melanom, diğer deri kanseri türlerine göre daha az görülür ancak erken teşhis edilmezse çok tehlikelidir. Deri kanserine bağlı ölümlerin büyük çoğunluğu (%75) melanom nedeniyledir.[4] Dünya genelinde yılda 160.000 yeni melanom vakası tespit edilmektedir. Kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Kadınlarda en sık bacaklarda görülürken erkeklerde en sık sırtta görülmektedir.[5] Beyaz ırkta; özellikle Kuzey Avrupalılarda daha sık görülür. Avustralya, Yeni Zelanda, Kuzey Amerika (özellikle Teksas ve Florida), Latin Amerika ve Kuzey Avrupa'da insidans oranı yüksektir.[6] bunun yanında paradoksal olarak güney İtalya ve Sicilya'da insidansı düşüktür.[7] Bu coğrafi yayılımın oluşmasında temel etken ultraviyole ışık maruziyeti ve nüfustaki deri pigmentasyon oranı düşüklüğüdür.[8][9][10]

UV ışığından kaçınmak ve UV ışığının yoğun olduğu güneş koşullarında güneş kremi kullanmak melanomun önlenmesine yardımcı olabilir.[11] Melanom tedavisi genellikle melanomun ve sınırındaki potansiyel olarak etkilenmiş bitişik dokunun cerrahi olarak çıkarılmasını içerir. Daha büyük kanserler, yakındaki lenf düğümleri yayılma (metastaz) açısından test edilebilir.[3] Çoğu insan, metastaz gerçekleşmemişse tedavi ile iyileşmektedir. Melanomun yayıldığı durumlarda, immünoterapi, biyolojik tedavi, radyasyon tedavisi veya kemoterapi, hayatta kalma oranlarını artırabilir.[12] Tedavi ile, Amerika Birleşik Devletleri'nde beş yıllık sağkalım oranları melanomu metastaza uğramamış olanlarda %99, lenf düğümlerine yayıldığında %74 ve uzak yayılım olanlarda %35'tir.[13] Melanomanın tekrarlama veya yayılma olasılığı, kalınlığına, hücrelerin ne kadar hızlı bölündüğüne ve üzerindeki cildin bozulup bozulmadığına bağlıdır.

Dünya Sağlık Örgütü raporuna göre her yıl dünya genelinde 48.000 kişi melanom ile ilişkili nedenlerden dolayı ölmektedir.[14]

Belirti ve Bulgular

[değiştir | kaynağı değiştir]

Önceden var olan bir nevüste (ben) kaşıntı, kanama, ülserasyon, renk değişikliği, boyutlarında değişme malign melanom açısından şüphe uyandırmalıdır. Malign melanomun klinik değerlendirilmesinde ABCDE kuralı kullanılır:

  • Asimetri (Asymmetry)
  • Sınır düzensizliği (Border irregularity)
  • Renk değişikliği (Color change)
  • 6 mm'den büyük çap (Diameter)
  • Renkli lezyonda değişiklik (Evolution)[15]

Bu sınıflandırma, kendi sınıflandırmalarına sahip olan nodüler melanom için geçerli değildir:

  • Ben cilt yüzeyinde belirgin bir biçimde yükselmiştir (Elevated)
  • Dokunulduğunda serttir (Firm)
  • Büyümektedir (Growing) [16]

Metastatik melanom, iştah kaybı, bulantı, kusma ve yorgunluk gibi spesifik olmayan paraneoplastik semptomlara neden olabilir. Erken evredeki melanomun metastaz (yayılma) yapması mümkündür, ancak nispeten nadirdir; erken teşhis edilen melanomların beşte birinden daha azı metastatik hale gelir. Beyin metastazları, metastatik melanom hastalarında özellikle yaygındır.[17] Ayrıca karaciğere, kemiklere, karın bölgesine veya uzak lenf düğümlerine de yayılabilir.

Sınıflama

[değiştir | kaynağı değiştir]

Melanom aşağıdaki gibi sınıflandırılır:[18]

Malign melanom ve normal benlerin kıyaslaması, solda MM sağda normal benler

Evreleme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha ayrıntılı kanser evrelemesi bilgisi TNM sayfasında mevcuttur.

Evrelemede en önemli faktör, tümör invazyonunun mikroskopik derinliğini gösteren "Clark seviyesi" ve "Breslow derinliği" dir

Melanom evreleri:[19] 5 yıllık sağ kalım oranları:

Multipl lezyonlar gösteren bir melanom hastasında F18-FDG PET / CT görüntüsü, muhtemelen metastaz

Evre 0: Melanoma in situ (Clark Seviye I),% 99.9 sağkalım

Evre I / II: İnvaziv melanom, % 85-99 sağkalım

  • T1a: Ülserasyon olmadan 1.00 mm altında primer tümörün kalınlığı ve mitoz <1/mm2:
  • T1b: 1.00 mm'den az primer tümörün kalınlığı, ülserasyon var veya mitoz ≥ 1/mm2 ile
  • T2a: 1,00-2,00 mm arası primer tümörün kalınlığı, ülserasyon olmadan

Evre II: Yüksek riskli melanom,% 40-85 sağkalım

  • T2b: 1,00-2,00 mm primer tümörün kalınlığı, ülserasyon ile
  • T3a: 2,00-4,00 mm primer tümörün kalınlığı, ülserasyon olmadan
  • T3b: 2,00-4,00 mm primer tümörün kalınlığı, ülserasyon ile
  • T4a: 4,00 mm'den büyük primer tümör kalınlığı, ülserasyon olmadan
  • T4b: 4,00 mm'den büyük primer tümörün kalınlığı, ülserasyon ile

Evre III: Bölgesel metastaz,% 25-60 sağkalım

  • N1: Tek pozitif lenf nodu
  • N2: İki ya da üç lenf nodu pozitif VEYA bölgesel deri metastazı
  • N3: Dört lenf nodu pozitif VEYA bir lenf nodu ve bölgesel deri metastazı

Evre IV: Uzak metastaz,% 9-15 sağkalım

  • M1a: Uzak cilt metastazı, normal LDH
  • M1b: Akciğer metastazı, normal LDH
  • M1c: Diğer uzak metastaz VEYA yüksek LDH ile herhangi bir uzak metastaz

Uygun tedaviyle AJCC beş yıllık sağ kalım oranlarıdır

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
Özel
  1. ^ μέλας 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, on Perseus
  2. ^ "Drugs in Clinical Development for Melanoma". Pharm Med. 26 (3). 2012. ss. 171-183. 1 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2012. 
  3. ^ a b "Melanoma Treatment (PDQ®) - NCI". www.cancer.gov (İngilizce). 21 Haziran 2024. 8 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024. 
  4. ^ Jerant AF, Johnson JT, Sheridan CD, Caffrey TJ (Temmuz 2000). "Early detection and treatment of skin cancer". Am Fam Physician. 62 (2). ss. 357-68, 375-6, 381-2. PMID 10929700. 24 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2012. 
  5. ^ Cancer Research UK statistics team 2010 22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  6. ^ Parkin D, Bray F, Ferlay J, Pisani P (2005). "Global cancer statistics, 2002". CA Cancer J Clin. 55 (2). ss. 74-108. doi:10.3322/canjclin.55.2.74. PMID 15761078. 9 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2012. 
  7. ^ "Documento annuale 2009. I nuovi dati di incidenza e mortalità. Periodo 2003–2005. [Annual Document 2009. The new data of incidence and mortality. 2003–2005]". Associazione Italiana Registri Tumori. [ölü/kırık bağlantı]
  8. ^ Kanavy HE, Gerstenblith MR (Aralık 2011). "Ultraviolet radiation and melanoma". Semin Cutan Med Surg. 30 (4). ss. 222-8. doi:10.1016/j.sder.2011.08.003. PMID 22123420. 19 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2012. 
  9. ^ Jemal A, Siegel R, Ward E; ve diğerleri. (2008). "Cancer statistics, 2008". CA Cancer J Clin. 58 (2). ss. 71-96. doi:10.3322/CA.2007.0010. PMID 18287387. 
  10. ^ Jost LM (Temmuz 2003). "ESMO Minimum Clinical Recommendations for diagnosis, treatment and follow-up of cutaneous malignant melanoma". Ann. Oncol. 14 (7). ss. 1012-3. PMID 12853340. 
  11. ^ Stewart, Bernard W.; Wild, Chris; International Agency for Research on Cancer; World Health Organization, (Ed.) (2014). World cancer report 2014. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer. ISBN 978-92-832-0429-9. OCLC 861207319. 
  12. ^ Yalcin, Doruk (15 Nisan 2024). "A Comprehensive Review of Artificial Intelligence Algorithms and Applications in Melanoma Diagnosis" (İngilizce). doi:10.5281/ZENODO.10938253. 
  13. ^ "Melanoma Survival Rates | Melanoma Survival Statistics". www.cancer.org (İngilizce). 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024. 
  14. ^ Lucas, Robyn; McMichael, Tony; Smith, Wayne; Armstrong, Bruce (2006). Solar Ultraviolet Radiation: Global burden of disease from solar ultraviolet radiation (PDF). Environmental Burden of Disease Series. 13. World Health Organization. ISBN 92-4-159440-3. 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Temmuz 2012. 
  15. ^ Kasper, D., Fauci, A., Hauser, S., Longo, D., Jameson, L. J., & Loscalzo, J. (2019). Harrisons Manual of Medicine, 20th Edition (20th ed.). McGraw-Hill Education / Medical.
  16. ^ "Home | MoleMap New Zealand". MoleMap (İngilizce). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2024. 
  17. ^ Fidler, Isaiah J. (Eylül 1995). "Melanoma Metastasis". Cancer Control (İngilizce). 2 (5): 398-404. doi:10.1177/107327489500200503. ISSN 1073-2748. 
  18. ^ James, William D.; Berger, Timothy G.; ve diğerleri. (2006). Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ss. 694-9. ISBN 0-7216-2921-0. 
  19. ^ Balch C, Buzaid A, Soong S, Atkins M, Cascinelli N, Coit D, Fleming I, Gershenwald J, Houghton A, Kirkwood J, McMasters K, Mihm M, Morton D, Reintgen D, Ross M, Sober A, Thompson J, Thompson J (2001). "Final version of the American Joint Committee on Cancer staging system for cutaneous melanoma". J Clin Oncol. 19 (16). ss. 3635-48. PMID 11504745. 5 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2012. 
Genel

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Melanom ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Sınıflandırma
Dış kaynaklar


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Melanom&oldid=33735039" sayfasından alınmıştır