Madagaskar mitolojisi
Madagaskar mitolojisinin kökleri sözlü tarihe dayanır ve hikâye anlatım ile (angano, "hikaye"), özellikle de Ibonia döngüsü dahil Andriambahoaka destanı, aktarılmıştır.
Ülkenin en az %52-59'u Fomba Gasy olarak bilinen dine inanır.[1]
Madagaskar'daki geleneksel mitoloji, Zanahary olarak anılan bir yaratıcı tanrıyı ve Cennet ile Dünya'nın Zanahary ile oğlu Andrianerinerina arasında bölünmesini anlatır. İsyankar bir kahraman ve Tanrı'nın oğlu olarak ibadetlerin sık sık teması olan Andrianerinerina[2] veya insan bedenlerini kilden işleyen Ratovantany gibi toprak tanrıları mitlerde sıklıkla görülür. Bu mitlerde Zanahary insanlara hayat vermiştir.[3] Andrianerinerina'nın aksine, Andriamanitra ("Kokulu Lord" anlamına gelen Merina terimi) saygı duyulan atalara atıfta bulunmak için kullanılır.[4] Madagaskar kültürleri genellikle çok tanrılıydı ve tanrılar ile saygı duyulan atalar arasındaki çeşitli varlıklara tapınılıyordu.[5][6]
Atalar genellikle yaşayanların yaşamında yardımsever bir güç olarak görülür, ancak bazı Madagaskarlar arasında ataların ruhlarının, göz ardı edilir veya istismar edilirse angatra (ölülerin hayaletleri) olabileceğine inanılır.[7] Angatra'nın kendi mezarlarına musallat olduğuna ve onları rahatsız edenlere hastalık ve talihsizlik getirdiğine de inanılıyor. Farklı Anagatra çeşitleri vardır, bunlardan biri ise Kinoly'dir. İnsanlara benzeyen, ancak kırmızı gözleri ve uzun tırnakları olan ve canlı insanların vücutlarını deşen varlıklar olarak tanımlanabilir. Famadihana gibi ritüeller dinin unsurlarından biridir. Ölülerin bedenlerinin el yapımı bezler ile 5-10 yılda bir kutsanmasıyla yapılan bu ritüel en bilinenlerden biridir. Ataların güçleri ve faaliyetleriyle ilgili inançlar, Madagaskar'da toplumdan topluma büyük ölçüde değişir.
Ataların beyanları veya eylemleri, genellikle Malgaş topluluklarının sosyal yaşamını şekillendiren tabuların kaynağıdır. Madagaskar genelinde lemurlar genellikle saygı görür ve fady tarafından korunur. Mitlere göre genellikle ortak ata yoluyla insanlık ile lemurlar arasında bazı bağlantılar vardır. Özellikle İndri'nin kökeni hakkında çok sayıda açıklama vardır, ancak hepsi lemurların kutsal hayvanlar olduğu için avlanmamaları veya zarar görmemeleri emreder.
Madagaskar mitolojisi, Vazimba adı verilen cüce benzeri bir insanı orijinal sakinler olarak tasvir eder. Bazı Madagaskarlılar, bu orijinal yerlilerin hala ormanların en derin yerlerinde yaşadıklarına inanıyor. Bazı topluluklarda, ölülere hürmet gösterme pratiği ataların en eskisi olan Vazimba'ya saygı duymaya kadar uzanabilir. Bazı Madagaskar kabilelerinin kralları, sonunda tüm Madagaskar'ı yöneten Merina Hanedanı da dahil olmak üzere, Vazimba ile kan akrabalığı olduğunu iddia etmektedir. Merina Hanedanlığı Vazimba soyunun, kraliyet soyunun kurucuları annesi Kraliçe Rafohy'nin ve Kral Andriamanelo'nun aracılığıyla olduğunu iddia ediyor.
Mitolojik figürlerin listesi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Zanahary: Yaratıcı gökyüzü tanrısı ve genellikle en saygı duyulan tanrı. Varlıklara üfledi ve yaşam verdi. Ölümle birlikte bütün canlıların özleri onun yanına (cennete) döner.[3]
- Andrianerinerina: Zanahary'nin oğlu, halk kahramanı ve kraliyet soyunun atası.
- Andriambahomanana: İlk insan[8] ve bir ay tanrısı.
- Mahaka ve Kotofetsy: Bir çift hileci tanrı.[5]
- Ratovantany: Yaratıcı dünya tanrısı. Varlıkların fiziksel bedenlerini şekillendirdi ve öldükten sonra kalıntılarını talep etti.
- Rapeto: Toprağı şekillendirmekle tanınan bir dünya tanrısı / efsanevi kahraman.[9]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "The Possessed and the Dispossessed". publishing.cdlib.org. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2020.
- ^ Ottino, P. (1983). Ancient Malagasy Dynastic Succession: The Merina Example. History in Africa, 10, 247-292.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2020.
- ^ a b Lee Haring (2007). Stars and Keys: Folktales and Creolization in the Indian Ocean, Indiana University Press.
- ^ Virginia Thompson, Richard Adloff (1965). The Malagasy Republic: Madagascar Today, Stanford University Press.
- ^ Gods, goddesses, and mythology. Marshall Cavendish. 2005. s. 74. ISBN 9780761475590. Erişim tarihi: 19 Haziran 2010.
- ^ Cotterell, Arthur (1979). A Dictionary of World Mythology.
- ^ Zoë Crossland (2014). Ancestral Encounters in Highland Madagascar: Material Signs and Traces of the Dead, Cambridge University Press.
- Paul Ottino (1982). Mit ve Tarih: The Malagasy "Andriambahoaka" and the Indonesian Legacy, History in Africa.
- Colleen J. McElroy (1999). Dünyanın Dudağının Üzeri: Madagaskar Hikayecileri Arasında,978-0-295-97824-6 .
- Yves Bonnefoy, Wendy Doniger (1993).Asya Mitolojileri, Chicago Press Üniversitesi,978-0-226-06456-7, s. 187–201.
- Lee Haring (1994). Ibonia: Madagaskar Destanı, Bucknell University Press,978-0-8387-5284-5 .
- Peter Tyson (2000). Sekizinci Kıta: Madagaskar'ın Kayıp Dünyasında Yaşam, Ölüm ve Keşif,978-0-380-97577-8 .
- C. Renel (1930). Contes de Madagaskar .
- A. Dandouau (1922). Populaires Des Sakalava Et Des Tsimihety'yi içerir .
- Didier Randriamanantena. Le Roi et Ifara (savurgan oğul Razafimbolamena efsanesini yeniden anlatan çizgi roman).
