Kuşburnu (meyve)
Kuşburnu veya itburnu, çeşitli gül türlerin verdiği 'yalancı' meyvedir. Tipik olarak kırmızı ila turuncu renktedir, ancak bazı türlerde koyu mordan siyaha kadar renk farklılığı olabilir. İlkbaharda veya yaz başında çiçeklerin tozlaşmasından sonra kuşburnu oluşmaya başlar ve yaz sonundan sonbahara kadar olgunlaşır.
Kullanım
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuşburnudan reçel, jöle, marmelat, şurup, çorba, çay, şarap ve benzeri ürünle elde edilir.
Kuşburnu, çilek gibi çiğ olarak yenebilir. Tüyleri kaşıntı tozu olarak kullanılır.[1]
Belirgin, büyük, kırmızı ve şişe şeklindeki meyvelere sahip Rosa moyesii gibi birkaç gül türü bazen süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Kuşburnu genellikle bitki çaylarında kullanılır ve genellikle ebegümeci ile harmanlanır. Tohumlardan da yağ çıkarılır. Nyponsoppa isimli kuşburnu çorbası özellikle İsveç'te popülerdir. Bir çeşit bal likörü olan rhodomel kuşburnudan yapılır.
Kuşburnu, Macaristan ve Romanya gibi ülkelerde popüler olan geleneksel Macar içkisi pálinka'yı yapmak için kullanılır. Kuşburnu aynı zamanda Slovenya'nın ulusal meşrubatı olan cockta'nın ana bileşenidir.
Kurutulmuş kuşburnu da el sanatları ve ev kokuları için kullanılmaktadır. İnyupikler kuşburnu ile yabani frenk üzümü ve yüksek çalı kızılcıklarını karıştırıp şurup haline getirir.[2]
Yabani kuşburnu meyveleri, 100 g başına 426 mg[3] oranla C vitamini açısından özellikle zengindir. Bununla birlikte, taze kuşburnu ve ticari olarak temin edilebilen birkaç ürünün RP-HPLC analizleri, %0.03 ila %1.3 arasında değişen geniş bir C vitamini içeriğini ortaya çıkardı.[4]
Kuşburnu, beta-karoten, lutein, zeaksantin ve likopen içerir.[5][6] Kuşburnunun artrit ağrısını azaltıp azaltmadığı konusunda yapılan bir araştırma küçük bir etki olduğu sonucuna varmıştır.[7] Diz kireçlenmesi için kuşburnu kullanımı etkili bir tedavi olarak görülmemektedir.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Albert MR (1998). "Novelty shop "itching powder". Australasian Journal of Dermatology. 39 (3): 188-9. doi:10.1111/j.1440-0960.1998.tb01281.x. PMID 9737050.
- ^ Jones, Anore, 1983, Nauriat Niginaqtuat = Plants That We Eat, Kotzebue, Alaska. Maniilaq Association Traditional Nutrition Program, page 105
- ^ "Rose Hips, wild (Northern Plains Indians) per 100 g". US Department of Agriculture, National Nutrient Database, Standard Reference Release 28. 2016. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2018.
- ^ Ziegler SJ (1986). "Fast and Selective Assay of l-Ascorbic Acid in Rose Hips by RP-HPLC Coupled with Electrochemical and/or Spectrophotometric Detection". Planta Medica. 52 (5): 383-7. doi:10.1055/s-2007-969192. PMID 17345347.
- ^ Jacoby FC (1944). "Carotene and lycopene in rose hips and other fruit". Biochem J. 38 (3): 279-82. doi:10.1042/bj0380279. PMC 1258081 $2. PMID 16747793.
- ^ Horváth (2012). "Carotenoid composition and in vitro pharmacological activity of rose hips" (PDF). Acta Biochimica Polonica. 59 (1): 129-32. doi:10.18388/abp.2012_2187. PMID 22428123. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Ocak 2022.
- ^ Christensen (2008). "Does the hip powder of Rosa canina (rosehip) reduce pain in osteoarthritis patients?--a meta-analysis of randomized controlled trials". Osteoarthritis and Cartilage. 16 (9): 965-72. doi:10.1016/j.joca.2008.03.001. PMID 18407528. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2022.
- ^ McAlindon (2014). "OARSI guidelines for the non-surgical management of knee osteoarthritis". Osteoarthritis and Cartilage. 22 (3): 363-88. doi:10.1016/j.joca.2014.01.003. PMID 24462672.
