Borgward IV
| Schwerer Sprengladunsträger Borgward IV | |
|---|---|
 Borgward IV, Munster Tank Müzesi. | |
| Çeşidi | Mühimmat ve bomba taşıma aracı |
| Uyruğu |  Almanya
|
| Hizmet geçmişi | |
| Kullanıcılar | Almanya (Wehrmacht)
|
| Kullanıldığı savaşlar | İkinci Dünya Savaşı |
| Üretim tarihi | |
| Üretici | Borgward |
| Üretildiği tarih | 1942-Eylül 1944 |
| Üretim adedi | 1193 |
| Çeşitleri | Ausf. A Ausf. B Ausf. C |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 3.600 kg (7.900 lb) |
| Uzunluk | 3.962 mm (13 ft 0 in) |
| Genişlik | 1.829 mm (6 ft 0 in) |
| Yükseklik | 1.362 mm (4 ft 5,6 in) |
| Mürettebat | 1 kişi (sürücü) |
| Zırhı | Kaynaklı çelik plaka Ön: 10 mm (0,39 in) Yanlar: 13 mm (0,51 in) |
| Motor | Borgward IV sıralı altı silindirli su soğutmalı OHV benzin motoru 49 kW (67 PS) |
| Transmisyon | 1 ileri, 1 geri vites kutusu, ağır ve seri dişli, hidrolik kavramalı |
| Süspansiyon donanımı | Burulma çubuklu süspansiyon, her palette 5 adet yol tekerleği |
| Depo kapasitesi | 108 L (29 US gal) |
| Harekat menzili | 120 km (75 mi) |
| Azami hızı | 50 km/sa (31 mph) |
Borgward IV (Tam adı: Schwerer Ladungsträger Borgward IV; Alm. Ağır yük taşıyıcısı Borgward IV; Wehrmacht envanter adı: Sd.Kfz.301), İkinci Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası ordusunda hizmet gören, bir hedefe uzaktan kumanda ile patlayıcı yük bırakan paletli bir mühimmat/bomba taşıma aracıdır. 1193 adet üretilmiştir.[1]
Tarihi ve geliştirilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]İkinci Dünya Savaşı'nda Wehrmacht envanterinde, mayın temizleme ve sabit hedefleri imha etme görevlerinde kullanılmak üzere ağırlıkça üç farklı sınıfta tam paletli yük taşıyıcısı modeli kullanılmıştır:
- Hafif sınıf yük taşıyıcı Goliath (Sd.Kfz. 302/303a/303b),
- Orta sınıf yük taşıyıcı Springer (Sd.Kfz.304)
- Ağır sınıf yük taşıyıcı Borgward IV (Sd.Kfz. 301).
Borgward IV, bu araçların en büyüğü ve en ağırıydı, ayrıca patlama gerçekleşmeden önce patlayıcı yükünü indirip tehlike bölgesinden çekilebilen tek araçtı. Daha küçük diğer iki yük taşıyıcısı da patlayıcı yükleri ile birlikte imha edilmekteydi.
Aracın geliştiricisi ve üreticisi olan Borgward, başta Borgward IV'ü ağır tank ve kundağı motorlu toplara lojistik destek için bir mühimmat taşıyıcı aracı (VK3.01 ve VK3.02 Munitionsschlepper) olarak geliştirdi. Ancak aracın, tasarımı itibarıyla amaçlandığı role uygun olmadığı anlaşıldı. Uzaktan kumandalı mayın temizleme makinesi kullanımı ise, araçlar çoğu durumda taşıdığı patlayıcı yüküyle birlikte imha olduğu için sürdürülemez ve yüksek maliyetli bir yöntemdi. Waffenamt, bu nedenle 1941'de Borgward IV'ü uzaktan kumandalı daha büyük bir yük taşıyıcıya dönüştürmeye karar verdi. İlk araçlar 1942'de Heereswaffenamt'a teslim edildi. Araç Goliath ve Springer'dan daha büyüktü ve nispeten daha büyük bir patlayıcı yükü taşıyabilmekteydi.
Uzaktan kumandayla yönlendirilen araç hedefe geldiğinde patlayıcı yükünü ön tarafından bırakıyor ve tehlike bölgesinden çekiliyordu. Kısa mesafede sadece telsizle uzaktan kontrol edilen Goliath ve Springer'ın aksine, Borgward IV'ün uzun menzilde hedefe sürücüyle götürülmesi gerekiyordu. Sürücü hedefe yeterince yaklaştığında araçtan iner ve aracı uzaktan kumanda ile kullanmaya devam eder. Bu operasyon, sürücü için vurulma gibi tehlikeler arz etmekteydi. Borgward IV zırhlıydı, ancak 1942-43'ten itibaren aracın zırh kalınlığı artık yeterli değildi. Ek olarak, Goliath ve Springer'dan büyük olması nedeniyle tespit edilmesi diğer iki araçtan daha kolaydı. Zırhları, telsizleri ve ağırlıkları değişik Ausführungen A, B ve C olmak üzere üç çeşidi vardır. İlki 613 adet, diğer ikisi 565 adet üretildi. En küçük muadili olan Goliath ise, tüm varyantlarda 6200'den fazla adet üretildi.
Teknik bilgi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Borgward IV, paletli ve zırhlı bir araçtır. Aracın bazı teknik değerleri hakkında farklı tespitler bulunmaktadır. Bu tespitlere göre Borgward IV, 3658 mm (ABD raporu)[2] (George Bradford'un raporuna göre 3962 mm[3]) uzunluğunda, 1829 mm genişliğinde ve 1397 mm yüksekliğinde olup, gövdesi önde 10 mm, yanlarda toplam 13 mm kalınlığında kaynaklı çelikten yapılmıştır. En güçlü noktasında zırh 20 mm kalınlığındadır.[4] Bradford ve ABD raporlarına göre Borgward IV'ün kütlesi yaklaşık 3600 kg, Viyana Askeri Tarih Müzesi'ne göre ise 4500 kg'dır. Tarczyński aracın kütlesinin 5000 kg olduğunu[5] Fritz Trenkle ise, farklı versiyonlarda 4000–6000 kg arasında değiştiğini belirtmektedir.[1] Araç, üç bölmeye ayrılmış kaynaklı bir zırhlı gövdeye sahiptir. Aracın motoru, hidrolik aksamı ve telsiz ekipmanı arka bölmede, şanzıman ve direksiyon dişli seti ön bölmede ve kokpit orta bölmede yer almaktadır. Araç, 3745 cm³ hacminde su soğutmalı sıralı altı silindirli üstten subaplı benzin motoru, ABD raporuna göre 80 HP (60 kW), Viyana Askeri Tarih Müzesi'ne göre 70 PS (51 kW), Tarczyński'ye göre 57 kW güç üretmektedir. Tahrik, motordan ıslak bir kavrama ile her biri ağır ve seri dişlilere sahip olan 1 ileri 1 geri vitesli şanzımana, final hız redüksiyonu dört adet düz dişli üzerinde olmak üzere şanzımandan aracın önünde yer alan cer dişlisine aktarılır. Süspansiyon sistemi burulma çubuklu olup, araç beş adet yol tekerleği üzerindedir. Her bir palette lastik pabuç takılabilir 50 adet bakla bulunmaktadır. Bu, Borgward IV'ün karayolunda yaklaşık 50 km/sa azami hıza çıkmasını sağlamaktadır. Patlayıcı yük, aracın ön tarafına takılır ve hedefe uzaktan kumanda ile indirilebilir. Patlayıcı yükün (Ekrasit) kütlesi, ABD raporuna göre 800 lb (363 kg), Bradford, Trenkle ve Avusturya Savaş Tarihi Müzesi'ne göre 500 kg, Diğer kaynaklara göre ise 450 kg[6] Uzaktan kumanda sistemi, 24.6 MHz'lik yayında çalışan, ara frekansı 0,464 MHz olan, genlik modülasyonlu bir süperheterodin alıcıyla sağlanmaktadır.
Diğer bilgiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Günümüze ulaşan araçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]
31 Mart 2010'da, Viyana'da bir hafriyat sahası içerisinde iyi korunmuş bir adet Borgward IV Ausf. C[7] ile birlikte Viyana Taarruzu'ndan kalma diğer savaş kalıntıları bulundu. Araç Viyana Askeri Tarih Müzesi'nden uzmanlar tarafından kurtarılıp, sergilenmek üzere restore edilmiştir.[8]
Borgward IV tipi ağır yük taşıyıcıları aşağıdaki müzelerde sergilenmektedir :
- Askeri Tarihi Müzesi, Viyana
- Alman Tank Müzesi, Munster
- Kubinka Tank Müzesi
- American Heritage Museum, Boston
Ayrıca Warsaw 44 filminin çekimlerinde kullanılması için birebir ölçülerde, çalışır ve yürür durumda bir replika da imal edilmiştir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- SWORDS, ABD silahlı kuvvetlerinde Borgward IV ile benzer role sahiptir.
Alanyazın
[değiştir | kaynağı değiştir]- Thomas Ilming: Südbahnhof altındaki "mucize silah": Borgward B IV c, içinde: Viribus Unitis, Ordu Tarihi Müzesi Yıllık Raporu 2010. Viyana 2011, s. 150–156, ISBN 978-3-902551-19-1
- Alexander Lüdeke, İkinci Dünya Savaşı'nda silah teknolojisi. Piyade silahları, zırhsız araçlar, zırhlı araçlar, toplar, özel silahlar, uçaklar, gemiler. Parragon Books, Bath 2007, ISBN 978-1-4054-8584-5 .
- Markus Jaugitz: Alman uzaktan kumanda grubu . Bölüm 1: 1940-1943. Podzun-Pallas, Wölfersheim-Berstadt 1994, ISBN 3-7909-0502-X, (Waffen-Arsenal Özel 10).
- Markus Jaugitz: Alman uzaktan kumanda grubu . Bölüm 2: 1943-1945. Podzun-Pallas, Wölfersheim-Berstadt 1995, ISBN 3-7909-0529-1, (Waffen-Arsenal Özel 12).
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Fritz Trenkle: Die deutschen Funklenkverfahren bis 1945. Hüthig. 1987. S. 154
- ^ RADIO CONTROLLED DEMOLITION VEHICLE – B IV
- ^ George Bradford: German Late War Armored Fight Vehicles. Stackpole Books. 2006. ISBN 978-0-8117-3355-7. S. 28
- ^ Beschreibung des Fahrzeuges im Heeresgeschichtlichen Museum (kleines Schild, im Bild rechts zu sehen)
- ^ Jan Tarczyński: Pojazdy Armii Krajowej w Powstaniu Warszawskim: szkic historyczny. Wydawn. Komunikacji i Łączności, 1994. ISBN 9788320611212. S. 27
- ^ Uwe Feist, Robert Johnson, Kurt Rieger: Die Wehrmacht, Volume 2, Band 2. Battle Born Books. 2008. ISBN 978-0-615-22233-2. S. 173
- ^ Heeresgeschichtliches Museum / Militärhistorisches Institut (Hrsg.): Das Heeresgeschichtliche Museum im Wiener Arsenal. Verlag Militaria, Wien 2016, ISBN 978-3-902551-69-6, S. 148
- ^ Bild des ausgestellten Fahrzeugs 3 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. auf dmmb.info, abgerufen am 12. Februar 2014