Augustus Forumu

Augustus Forumu, Antik Roma'da İmparator Augustus tarafından Roma kentinde inşa ettirilen bir İmparatorluk forumu. Forum içerisinde Mars Ultor Tapınağı da bulunur.

Augustus, MÖ 42 yılında yapılan Filippi savaşı sırasında Roma savaş tanrısı Mars Ultor adına bir tapınak adamıştı. Marcus Antonius'un yardımı ile savaşı kazandıktan sonra, Augustus kendisini evlatlık edinen üvey babası Jül Sezar'ın intikamını almış oldu. Augustus MÖ 27 yılında Roma'nın ilk imparatoru oldu ve yapılacak yeni forum içinde tapınak planı şekillenmeye başladı.

Görünüşe göre forumun yapımına Augustus'un Marcus Licinius Crassus'a ait sancağı müzakereler sonucunda Partlardan geri alarak bir kez daha Romalıların intikamını aldığı MÖ 20 yılına kadar başlanmamıştır. Forum'un inşa edileceği arazi Augustus'un kendi mülküydü. Ancak ilk plan, eldeki araziden biraz daha fazla yere ihtiyaç duyuyordu. Planı araziye uydurabilmek için inşaat üzerinde yeniden düşünülmesi ve planın kısmen değiştirilmesi gerekiyordu. Bu değişiklik özellikle alanın doğu köşesinde görülen simetri hatasına neden oldu; Suetonius, Augustus'un forumun etrafında bulunan evlere zorla el koymaya cesaret edemediğinden bahseder.^[1] Bu eylem, daha çok Augustus'un masrafları azaltmak için yapmış olduğu bir manevraya benziyordu. Bu arazi sorununa ilave olarak ortaya çıkan pek çok mimari kaza inşaatın uzamasına neden oldu. Forumun tamamının ve tapınağın açılışı, adanmasından yaklaşık 40 yıl sonra MÖ 2 yılında yapılabildi.^[2]

Augustus Forumu, hem tanrı Mars adına inşa edilmiş bir tapınağa ev sahipliği yapmak hem de artık çok kalabalık bir hale gelen Forum Romanum'un yerine yasal işlerin yürütülebilmesi için yeni bir yer sunabilmek için inşa edilmişti.^[3] Savaştan önce, ordu komutanları düzenlenen bir törenin ardından Mars tapınağından yoıla çıkarlardı. Tapınakta ayrıca genç erkeklerin toga virilis giyme seremonisi de düzenlenirdi. Senato, savaşla ilgili tartışmalarda tapınakta toplanır ve muzaffer komutanlar savaşta elde ettikleri ganimetleri tapınağın sunağından tanrı Mars'a adarlardı. Yine savaşlarda düşmanlardan ele geçirilen silahlar, eşyalar ve ganimetler de forumda muhafaza edilirdi.^[4]

Forum, günümüzde Via dei Fori Imperiali olarak adlandırılan ve forumun henüz kazılmamış bölümlerinin üzerine inşa edilmiş olan bir yolla kesilmiş halde Sezar Forumu'na dikey olarak uzanır. Yoldan bakıldığında, Augustus Forumunun solunda Trajan Forumu sağında ise Nerva Forumu bulunur. Forumun hemen arkasında, Roma'nın görece fakir semtleri olan bölgeler bulunuyordu. Bu sebeple hem Forumun mermer mimarisini yangınlardan korumak hem de bu görkemli yapıyı komşu izbe görüntüden soyutlayabilmek için halâ ayakta olan, yüksek ve sağlam bir taş duvar inşa edilmişti.^[5]

Forumun kendisi görece basit bir mimariye sahipti. Yapı, her iki tarafında da mermer sütunların sıralandığı oldukça büyük bir (125 m x 90 m) alandan oluşuyordu ve hemen arkasında Mars Ultor tapınağı yer alıyordu. Tapınak, merdivenli bir yükseltinin üzerinde yer alıyordu ve giriş yolu sütunlarla çevrelenmişti. Tapınağın içinde yer alan uzun cella, içerisinde Mars ve Venüs'e ait birer heykel bulunan apsis ile sona eriyordu. Tapınağın her iki yanında da, exedrae olartak adlandırılan yarım daire şeklinde iki oda bulunuyordu. Eksedra, Forumda yer alan heykellerin çoğunun bulunduğu yerdi.^[6]

Forum, döneminin en güzel mimari yapılarından biriydi. Yaşlı Plinius, bu eserin hayatında gördüğü en güzel üç eserden biri olduğunu yazmıştır. Diğer iki yapı barış tapınağı ve Basilica Aemilia'dır.^[7] İnşaatta kullanılan malzemeler oldukça güzel ve pahalıydı. Ahşap, Raetia Alplerinden kesilen ağaçlardan elde edilmiş olup ele geçen parçaları günümüzde bile kullanılabilir durumdadır. Kullanılan mermer (cipollino), o dönemde satın alınabileceklerin en iyilerinden birisiydi.

Forum, farklı heykellerden oluşan zengin bir süslemeye sahipti. En dikkat çekici yontu, Forum, Mars ve Venüs tapınaklarının tam merkezinde yer alan askeri üniformalı Augustus heykeliydi. Toplam 108 portreden oluşan ve her birinin üzerinde özel başarılarının yazılı olduğu heykeller Augustus'un kendisine Roma tarihinde nasıl bir rol biçtiğinin bir göstergesiydi.^[8] İlave olarak, tüm Romalı kahramanların mermer ve bronzdan yapılmış heykelleri Forumun sol tarafında ve sol eksedra içinde yer alırken, forumun sağında ve sağda yer alan eksedra içinde Julian-Claudian ailesine ait kişilerin heykelleri bulunuyordu. Bu heykeller, Augustus'tan geriye doğru nesebini izleyerek önce on dört Alban Kralına ve onlardan Roma'nın kurucuları kabul edilen Aeneas ve Romulus'a kadar uzanan bir silsileyi tasvir ediyordu. Bu figürler, Roma soyunun önemini desteklemekle birlikte aynı zamanda Augustus'un sahip olduğu prestijli soyu da göstermeye yarıyordu.^[9] Bu tanıtımla, gücünü ve liderliğini pekiştirmeyi amaçlamış ve tüm bunlara ilave olarak kendisini de Roma'nın önemli kahramanları arasında tasvir etme şansını elde etmiş oluyordu.

• Raaflaub. Between the Republic and Empire (Cumhuriyet ve İmparatorluk arasında). 
• Luce, T.J. Livy Augustus and the Forum Augustum (Livy Augustus ve Augustus forumu). 123-138. 
• Galinski, Karl. Augustan Culture (Augustus dönemi kültürü). s. 197-213. 
• Roth, Leland M. (1993). Understanding Architecture: Its Elements, History and Meaning (Mimariyi anlamak: Esasları, Tarihi ve Anlamı). Boulder, CO: Westview Press. s. 222. ISBN 0-06-430158-3. 
• Earl, Donald C. The Age of Augustus (Augustus çağı). New York: Crown Publishers. s. 116. 
• The Cambridge Ancient History. Londra: Cambridge University Press. 1970. s. 193. 
• Platner, Samuel Ball. A Topographical Dictionary of Ancient Rome (Antik Roma'nın Topografik Sözlüğü). 
• Magie, David (1967-1968). Scriptores Historiae Augustae, David Magie tarafından yapılan İngilizce çevirisi ile. Harvard University Press. s. 235.