Asarak idam
Asarak infaz etme, tarihteki en eski ve en çok uygulanmış idam cezası yöntemlerinden biridir. Asarak infazda, ilk önce idam mahkûmü idam sehpasına çıkar ve cellat idam mahkûmünün boğazından ip geçirir. Sonra cellat idam sehpasını tekmeyle devirir ve idam mahkûmü boşlukta kaldığı için asılır, boynu kırılarak veya boğularak ölür. Ayrıca mahkûm infazdan kaçmasın diye elleri bağlanır. Asılmak, sadece idam yöntemi değil ayrıca bir intihar yöntemidir.
İp uzunluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Kısa ip
[değiştir | kaynağı değiştir]Yağlı urganın boyu kısaysa mahkûmun boynu kırılmaz, fakat boğularak ölür.[1]
Uzun ip
[değiştir | kaynağı değiştir]Eğer yağlı urganın boyu uzunsa bu sefer mahkümün boynu kırılır. İp çok uzunsa bu sefer asılan mahkûmün ağırlığından dolayı başı kopabilir.[1] Örneğin Black Jack Ketchum[2] ve Barzan İbrahim El-Tikriti[3] gibi kişilerin infazı sırasında yağlı urganın uzunluğundan dolayı başları kopmuştur. Ancak bu çok nadir görülür.
Dünyada idam
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika Birleşik Devletleri
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD, 19. ve 20. yüzyılların başında idamlarını ya asarak ya da kurşuna dizerek infaz ederdi. Abraham Lincoln'ün suikastçıları Mary Surratt, Lewis Powell, David Herold ve George Adzerodt, 7 Temmuz 1865'te halka açık bir şekilde asılarak idam edildiler. ABD'de son asılarak idam, 1996 yılında Washington eyaletinde gerçekleşmiştir. ABD, artık idamları zehirli iğne veya elektrikli sandalye ile infaz etmektedir.
Arnavutluk
[değiştir | kaynağı değiştir]Arnavutluk'ta genellikle idamlar bu yöntemle infaz edilirdi. Arnavutluk'un eski başbakanı Koçi Xoxe, 11 Haziran 1949 yılında asılarak idam edildi. Arnavutluk'ta son idam 29 Haziran 1995 yılında asılarak infaz edildi. Arnavutluk, 2006 yılında idam cezasını kaldırdı.
Hindistan
[değiştir | kaynağı değiştir]Hindistan'daki idamlar bu şekilde infaz edilir. Örneğin, Mahatma Gandhi'nin suikastçıları 15 Kasım 1949'da asılarak idam edildi. En son idam ise cinayetten idama mahküm edilen Dhananjoy Chatterjee 14 Ağustos 2004'te asıldı.
Irak
[değiştir | kaynağı değiştir]Irak'ta da infazlar böyle yapılır. Devrik lider Saddam Hüseyin 30 Aralık 2006'da asılarak idam edildi.
İran
[değiştir | kaynağı değiştir]İran'da da infazlar böyle yapılır. (Ayaz Marhuni ve Mahmut Asgari) ismindeki eşcinsel genç çift 19 Temmuz 2005'te Meşhed'de Adalet Meydanı'nda asıldılar.
Japonya
[değiştir | kaynağı değiştir]Japonya'da da infazlar böyle yapılır. Örneğin Yüksek Gerçek tarikatının lideri Şoko Asahara asılarak idam edildi
Macaristan
[değiştir | kaynağı değiştir]1956 yılında Macar Devrimi'nden sonra başbakanlığa getirilen Imre Nagy 1 Kasım'da Varşova Paktı'ndan ayrılma kararı aldı.Bunun üzerine Sovyetler Birliği hemen Macaristan'ı işgal etti. Imre Nagy tutuklandı. 2 yıl süren yargılamanın ardından asılarak idam edildi.
Macaristan'da son idam 31 Mayıs 1988 yılında infaz edildi. Macaristan 1990 yılında idam cezasını yürürlükten kaldırdı.
Polonya
[değiştir | kaynağı değiştir]Polonya'da genellikle asılarak idam uygulanırdı. Polonya'nın son idam mahkûmu tecavüzcü katil Stanisław Czabański, 21 Nisan 1988'de Kraków'da Montelupich Cezaevi'nde saat 05:10'da asıldı. İdam cezasına çarptırılan son kişi ise Henryk Moruś oldu. Polonya, 1 Eylül 1998 yılında idam cezasını kaldırdı. Ancak devlet başkanı Lech Kaczynski, idam cezasını kaldıran ülkelerin "kurbana karşı saldırgana inanılmaz bir avantaj verdiklerini" söylemiş ve Avrupa Birliği ülkelerinden idam cezasını yeniden yasallaştırmalarını istemiştir. Kaczynski ayrıca idam cezası yasağını, Avrupa medeniyeti içindeki karanlık koridorlardan biri olarak tanımlamıştır. Avrupa Konseyi ise açıklamaya sert tepki göstermiş ve Kaczynski'nin ifadelerini geri almaması halinde bunun Polonya'nın Konsey üyeliğine malolabileceğini ifade etmiştir.[4]
Rusya
[değiştir | kaynağı değiştir]Rusya, aslında idamlarını kurşuna dizerek infaz ederdi. Ama Bolşevik İhtilali öncesinde bazı infazlar asılarak gerçekleştirildi. Ayrıca Nazi lideri Friedrich Jeckeln Riga'da asılarak idam edildi. Rusya'daki son asılarak idam 2 Ağustos 1946'da, Nazi işbirlikçisi Sovyet general Andrey Vlasov ve 11 kişi oldu. O tarihten sonraki idamlar enseden tek kurşunla infaz edildi. 2009 yılı sonlarına doğru Rusya'da idam cezası kaldırıldı.
Türkiye
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'deki idamların çoğu asılarak infaz edilmiştir. Cumhuriyet tarihinde 712 kişi idam edildi. Ancak bu idamlar TBMM'nin onayladığı idamlardır. İstiklal Mahkemeleri'nin 1000-2000 civarında idam kararı bulunur.[kaynak belirtilmeli] 1967'ten önce idamların bazıları halkın gözü önünde infaz edilirdi.[5] 1967'ten sonraki idamlar ise cezaevlerinde, gün doğmadan gizli bir şekilde infaz edilirdi. Türkiye'deki son idam 25 Ekim 1984 yılında gerçekleşti. Devrimci-Yol militanı Hıdır Aslan, Burdur E Tipi Kapalı Cezaevi'nde asıldı. Türkiye'de idam cezası, ilk önce 3 Mayıs 2001'de savaş suçları, çok yakın savaş tehdidi ve terör suçları halleri dışındaki suçlar, 1 Ağustos 2002'de Savaş suçları ve yakın savaş tehditleri için kaldırıldı. 14 Temmuz 2004'te ise tüm suçlar için kaldırılmıştır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Jonathan Gromer, Cliff Gromer (Ocak 1998). "Machines of Death: Are Capital Punishment Technologies Humane And Painless?". Technology - Military law (İngilizce). New York, ABD: Popüler Mechanics. s. 2. 5 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (HTML) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2009.
- ^ Stanley, F. (2008). Mark Simmons (Ed.). No Tears for Black Jack Ketchum (İngilizce). Mary Jo Walker, Jack D. Rittenhouse. Santa Fe, New Mexico: Sunstone Press. s. 141. ISBN 0-86534-682-8, ISBN 978-0-86534-682-6.
- ^ Saddam Hussein's top aides hanged 2 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. There were "no violations" this time, officials said, but Saddam Hussein's half-brother, Barzan al-Tikriti, was decapitated as he was hanged. BBC News. 20 Mart 2009 tarihinde erişildi.
- ^ AB üyesi Polonya, idam cezası uygulamasına dönmeyi tartışıyor 22 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. AB Haber.com. 5 Ağustos 2006 tarihinde erişildi.
- ^ "Türkiye'de idam cezası". 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.