Antependium

Antependium (Latince: ante "ön" ve pendere "asmak") ya da eski adıyla vestus altaris (altar kıyafeti) kilise altarı üzerine serilerek önü ve yanlarını kapatan zengin bir biçimde süslenmiş örtüye verilen addır.

MÖ 4. yüzyıldan bu yana kullanımda olduğu düşünülen bu örtülerin, eskiden altarın tamamını kapladığı bilinmektedir. İlk olarak Geç Orta Çağ'da kullanılan Antependium kavramı, altar örtüsünün zamanla geçirdiği evrime işaret etmektedir. Zira bu dönemden itibaren altar örtüsünün en çok süslenen kısmı ön tarafı (ante) olmuştur.

Orta Çağ'da Altar süslemeleri sadece örtü ile yapılmamış, altın, ahşap ve metal gibi çeşitli maddeler kullanılarak üretilen kabartmalar altar örtüsünün rolünü üstlenmişlerdir. Antependium olarak adlandırılmaya devam edilen bu altar süslemelerinin en ünlüsü Basel Antependium'udur.

• Joseph Braun: Die Liturgischen Paramente in Gegenwart und Vergangenheit. Ein Handbuch der Paramentik. 2., verbesserte Auflage. Herder, Freiburg (Breisgau) 1924 (Reprographischer Nachdruck. Verlag Nova und Vetera, Bonn 2005, ISBN 3-936741-07-7), S. 191–197.
• Josef Braun SJ: Altarantependium (A. In der katholischen Kirche) 20 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in: Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte, Bd. 1. Metzler, Stuttgart 1937, Sp. 441–458.
• Georg Stuhlfauth: Altarantependium (B. In der protestantischen Kirche) 20 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., in: Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte, Bd. 1. Metzler, Stuttgart 1937, Sp. 459–466
• Burkhard von Roda: Die goldene Altartafel (= Basler Kostbarkeiten. Bd. 20). Basel 1999, ISBN 3-9520458-9-6.
• Herta Lepie: Pala d'Oro der Goldaltar im Aachener Dom. Ottonische Wandmalereien im Aachener Dom (= Karlsverein-Dombauverein. Schriftenreihe. Bd. 5, ZDB-ID 2190430-3). Thouet, Aachen 2002.