Apokalipto

Apokalipto

Apocalypto
Film afişi
Yönetmen	Mel Gibson
Yapımcı	Mel Gibson ve Farhad Safinia
Senarist	Mel Gibson, Farhad Safinia
Oyuncular	Rudy Youngblood, Dalia Hernandez Jonathan Brewer
Müzik	James Horner
Görüntü yönetmeni	Roberto Bonelli, Naaman Marshall
Stüdyo	Icon Entertainment
Dağıtıcı	Icon Entertainment
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Aksiyon, Dram
Renk	Renkli
Yapım yılı	2006, ABD
Süre	139 dk.
Dil	Yukatek Mayacası
Bütçe	40,000,000$
Hasılat	120,654,337$

Apocalypto, Mel Gibson'ın Maya uygarlığı hakkında çektiği 2006 yapımı bir filmdir. Filmde kullanılan dil Yukatek Mayacasıdır.

Film, köylerinde mutlu bir şekilde yaşayan Maya halkının hayatlarından kesitler ile başlıyor. Köye gelen bir grup asker köyü yağmalar ve kadınları köle, erkekleri ise Maya geleneğine göre kurban etmek üzere esir alırlar. Çocuklar ise köyde bırakılır.

Filmde baş roldeki erkek Jaguar Pençesi (Rudy Youngblood) isimli bir yerli. Hamile eşi ve çocuğunu bir şekilde yağmacılardan koruyan ana kahraman onlara geri döneceğine dair söz vermeyi de ihmal etmiyor. Sonrasında esir yerli halkı zorlu ve sonunun ne olduğunu bilmedikleri bir yolculuk bekliyor. Filmin yaklaşık kırk dakikalık bölümünü içeren ve seyirciyi de merak içinde bırakan bu yolculuk sonrası zigguratları ve insan kurbanı ayinleri ile ünlü Maya başkentine ulaşıyorlar. Kuraklığın problem olduğu bölgede kurban törenleri yapılmakta ve esir alınan köy halkını da bu akıbet beklemektedir. Bu arada kadınlar ise açık artırmayla satılır. Kurban töreni filmin en can alıcı sahnelerini oluşturmakla birlikte kahramanlara sıra geldiğinde güneş tutulmakta ve bunu bir işaret sayan kral ve büyücüler onları bu akıbetten bir bakıma kurtarmaktadır. Ancak onları esir alan yağmacıların insafına terk edilen köy erkekleri daha iyi bir yola koyulamazlar. Bu kez de bir nevi arena oyununa atılan kahramanlardan Jaguar Pençesi bu oyun esnasında yağmacıların şefinin oğlunu öldürür ve filmin ikinci bölümünde hızlı bir kovalamaca başlar. Kovalamacanın sonunda İspanyolların Amerika'yı keşif gemileri ve sahile yaklaşmakta olan tekneleri görülür.

Apocalypto, tarihçiler ve Maya kültürüyle ilgilenen insanlar tarafından hayal kırıklığıyla karşılandı ve gerçeği yansıtmadığı belirtildi.^[1] Bu eleştiriler şu noktalarda yoğunlaşmaktadır:

• Filmin, Mayaların 7. yüzyıldaki düşüş dönemini anlattığı söylenmekte ama filmin sonunda Avrupalıların ayak basması sahnesine bakılırsa 15. yüzyılda geçtiği görülüyor. Tarihsel çelişki söz konusu.
• Filmde Mayalar veba hastalığının çözümü için tanrılara insan kurban etmekte ve Avrupalılar daha sonra gelmektedir. Halbuki bu hastalıklar Avrupalılar Amerika kıtasına ayak bastıktan sonra bu bölgede ilk defa görüldü.
• Film, insan kurbanına karşı Avrupalıların adaleti getirdiği görüşüyle taraflı bir bakışa sahip.
• Film, orman Mayalarını izole bir yaşam süren avcılar olarak betimlemekte. Fakat aslında onlar ticaret yolları aracılığıyla şehirlere bağlı olan çiftçilerdi.
• Film bir Maya şehrinin kralını çok sayıda insanı kurban eden acımasız bir lider olarak gösteriyor. Fakat bu aslında uzmanların daha çok Azteklerle ilişkilendirdiği bir durum. Kurban edilecek insanların, kurban edilmeden önce maviye boyanması da Aztek kayıtlarında net bir şekilde görülmekteyken, Maya kayıtlarında yoktur. Gerçekte Maya kralları, halkları için kültürel ve dini, çok yönlü rol oynamaktaydılar.
• Yukarıdaki eleştirileri okudum da,insanlarımızın ne kadar izlemekten ve okumaktan aciz olduklarını gördüm. Okumadıkları ve izlemedikleri gibi,anlamaktan da mümkün olduğu kadar uzaklar. Aztekler M.S 14.yy Mezoamerika uygarlığıdır. Mayalar ise M.Ö 7.yy ile M.S 16.yy arasında var olan bir uygarlık tır. Film mayalardan iki ayrı grubu anlatıyor. Kasaba kabileleri ve orman köy kabileleri. Aynı coğrafya uygarlıkları oldukları için Tüm ibadet ve inanç ritüelleri benzerlik gösterir. Mayalar da daha az olan insan kurbanı Aztekler döneminde en yüksek noktaya ulaşmıştır. Ancak bu mayalarda insan kurbanı yok demek değildir. Ritüel öncesi Maviye boyamak Azteklerin değil, Mezoamerika insanlarına has bir gelenektir. Hatta Amerikan yerlilerinde dahi olan birşeydir. Kimisi kurban ederken kurban edeceği canlıyı maviye boyar,kimisi ise kurbanı değil,ibadet ederken kendini boyar. Mavinin anlamı vardır,o da gök'tür. Buraya gelen yerlilerin Bering boğazından geçen Asyalılar olduğu düşünüldüğünde sanırım mavi çok uzak olmasa gerektir bizlere. Aztek yada maya değil,bu coğrafya da hangi uygarlık olursa olsun bu ritüeli ucundan da olsa almış olacaktır. Birileri filmin M.Ö 6.yy da geçtiğini iddia etmiş. Tamamen cahilce bir iddia. Çünkü filmde buna dair tek bir iz yok. Film M.S 15.yy da Amerika'nın keşfi döneminde geçiyor. Sanırım birisi İnternete girip Mayaların ortaya çıktığı tarihe bakmış ve bu yorumu yapmış. Halbuki 21.yy da olduğumuz halde hala dünyanın bir çok yerinde bu şekilde kabileler yaşamakta. İlkelliğe bakıp bu M.Ö dir diye yorum yapmak sadece bilgisizlik demektir. Film çok çok iyiydi. Gayet sürekleyici ve etkileyici idi. Tek tuhaf olan,aşırı bir şans eseri Güneş tutulmasıyla Kurban edilmekten kurtulan kişinin yine bir çok şans eseri hayatta kalıp verdiği o sürekleyici mücadele idi ama tabiki sonuçta kurgudur. Keyifli ve bilgilendirici bir filmdi.

• Vikisöz'de Apocalypto ile ilgili özlü sözler bulunur.
• Resmî web sitesi
• Resmî tanıtım sitesi 14 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• IMDb'de Apokalipto
• Rotten Tomatoes'ta Apocalypto