Unggriya

Hungriya Magyarország (Hungaro)
Watawat Eskudo
Awitin: Himnusz "Himno"
Kabisera at pinakamalaking lungsod	Budapest 47°26′N 19°15′E / 47.433°N 19.250°E / 47.433; 19.250
Wikang opisyal	Hungaro
Katawagan	Hungaro
Pamahalaan	Unitaryong republikang parlamentaryo
• Pangulo	Tamás Sulyok
• Punong Ministro	Viktor Orbán
Lehislatura	Pambansang Asembleya
Kasaysayan
• Kahariang Kristiyano	25 Disyembre 1000
• Gintong Bula	24 Abril 1222
• Labanan sa Mohács	29 Agosto 1526
• Pagpalaya ng Buda	2 Setyembre 1686
• Himagsikang Liberal	15 Marso 1848
• Austria-Hungriya	30 Marso 1867
• Tratado sa Trianon	4 Hunyo 1920
• Estadong Pasista	16 Oktubre 1944
• Ikalawang Republika	1 Pebrero 1946
• Sosyalistang Republika	20 Agosto 1949
• Ikatlong Republika	23 Oktubre 1989
Lawak
• Kabuuan	93,030 km2 (35,920 mi kuw) (ika-108)
• Katubigan (%)	3.7
Populasyon
• Pagtataya sa 2024	9,584,627 (ika-95)
• Densidad	103/km2 (266.8/mi kuw) (ika-78)
KDP (PLP)	Pagtataya sa 2024
• Kabuuan	$448.456 bilyon (ika-53)
• Bawat kapita	$46,807 (ika-43)
KDP (nominal)	Pagtataya sa 2024
• Kabuuan	$228.806 bilyon (ika-57)
• Bawat kapita	$23,881 (ika-49)
Gini (2023)	29.0 mababa
TKP (2022)	0.851 napakataas · ika-51
Salapi	Forinto (HUF)
Sona ng oras	UTC+1 (CET)
• Tag-init (DST)	UTC+2 (CEST)
Kodigong pantelepono	+36
Internet TLD	.hu .eu

Ang Hungriya (Hungaro: Magyarország) ay bansang walang pampang sa Gitnang Europa. Hinahangganan ito ng Eslobakya sa hilaga, Ukranya at Rumanya sa silangan, Serbiya at Kroasya sa timog, Eslobenya sa timog-kanluran, at Austria sa kanluran. Sumasaklaw ito ng lawak na 93,030 km² at may populasyon na mahigit 9.6 milyon. Ang kabisera at pinakamalaking lungsod nito ay Budapest.

Pagkatapos ng sunod-sunod na paghahalinhinan ng mga Celt, Romano, Hun, Slav, Gepid, at Avar, ang mga pundasyon ng Unggarya ay naitatag noong ika-siyam na siglo ni Prinsipe Árpád sa katapusan ng Honfoglalás ("pagsakop-sa-lupang-sinilangan"). Naging Kristiyanong kaharian ang Unggarya nang naging pinuno ang kaniyang apo-sa-tuhod na si Stephen I noong 1000 CE. Sa pagdating ng ika-12 siglo, naging isang panggitnang kapangyarihan ang kaharian sa Europa. Pagkatapos ng Labanan sa Mohács nooong 1526 at isa't kalahating siglo ng di-lubusang panankop ng mga Ottomanong Turko (1541-1699), napasailalim sa kontrol ng mga Habsburg ang Unggarya, at naging bahagi ng Austro-Unggaryong Imperyo.

Ang mga hangganan ng Unggarya ay itinakda sa Tratado ng Trianon (1920) pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig, kung saan nawala sa Unggarya ang 71% ng lupain nito, 58% ng populasyon nito, at 32% ng mga Unggaryo. Nakipag-alyansa ito sa mga Axis Powers noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Napasailalim ito ng kontrol ng Unyong Sobyetiko pagkatapos ng digmaan, at naitatag rito ang apat-na-dekadang diktaturyang komunista (1947-1989). Natanyag ang bansang ito dahil sa Himagsikan ng 1956 at sa pagbubukas nito ng mga hangganan sa Austria nooong 1989, na nagpabilis sa pagbagsak ng Silangang Harang.

Noong 23 Oktubre 1989, naging isang demokratikong parliamentaryong republika muli ang Unggarya. Isang sikat na destinasyon ng mga turista ang Unggarya, na may bumisitang 10.675 milyong turista kada taon (2013). Dito matatagpuan ang pinakamalaking sistema ng bukal at ikalawa sa pinakamalaking mainit na lawa sa daigdig (Lawa ng Hévíz), ang pinakamalaking lawa sa Gitnang Europa (Lawa ng Balaton), at pinakamalaking damuhan sa Europa (Hortobágy National Park).

Ilan sa pinakamalalaking lungsod sa Unggarya ay and Budapest, Debrecen, Szeged, Miskolc, at Pécs.^[1] Ang Budapest ay may tinatayang higit na tatlong milyon ng populasyon sa 23 distrito nito. Parte ng populasyon ay binubuo rin ng maraming turista at mga imigrante.

Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.