| dbo:abstract
|
- Yakhdun-Lim o Yahdun-Lim (a vegades transcrit com Yakhdunlim) va ser rei de Mari entre els anys 1810 aC fins i 1793 aC aproximadament, successor del seu pare Yaggid-Lim. Formava part de la dinastia amorrita dels Lim, que van ocupar el territori de l'antic regne de Mari. Inicialment va reforçar el seu poder lluitant contra els petits regnes d'aquella zona, i va sotmetre les ciutats de l'Eufrates mig entre elles Terqa, al nord de Tuttul. Després es va estendre cap a la vall del Khabur. Es va trobar amb l'oposició de Xamxi-Adad I d'Ekallatum que també es volia expandir per la mateixa zona i el va derrotar, cosa que el va convertir en un sobirà poderós. Va buscar aliats i va contactar primer amb Iamkhad (Alep) a l'oest, però finalment va optar per l'aliança amb Eshunna a l'est, encara que de fet en va ser vassall. Això va molestar a Iamkhad que va cridar a una revolta dels nòmades benjaminites contra Mari. Però Yakhdun-Lim en va sortir victoriós i va fer una expedició fins a la mateixa costa de la mar Mediterrània, potser al Líban. Per defensar la seva frontera occidental va fundar la ciutat de Dūr-Yahdun-Lîm («Fortalesa de Yakhdun-Lîm») més amunt de Terqa. Una inscripció diu que durant el seu regnat es van refer i engrandir les muralles de Terqa i de Mari. Va construir també un temple dedicat al déu Xamaix on s'ha conservat una inscripció que defineix al rei de Mari com un gran benefactor del seu poble, i que va estendre el seu poder fins al Mediterrani i va imposar tributs a molts regnes. Va tenir diversos enfrontaments amb Xamxi-Adad I, al que va derrotar. Sembla que Xamxi-Adad va tornar a lluitar amb ell un altre cop, i aquesta vegada devia vèncer, ja que s'ha conservat un fragment a les Tauletes de Mari que parlen del desastre sofert per Yakhdun-Lim, sense que se'n puguin esbrinar més detalls. Després d'aquest període d'èxits va arribar un final de regnat difícil. Hi va haver greus desacords a la família reial de Mari, que van provocar, al menys, l'expulsió del tron de Yakhdun-Lim pel seu fill usurpador Sumu-Yaman potser l'any 1793 aC. (ca)
- Jaḫdun-Lim war König von Mari im späten 19. Jahrhundert v. Chr. und folgte dort seinem Vater Jaggid-Lim auf den Thron. Offizielle Inschriften dokumentieren umfangreiche Baumaßnahmen in seiner Hauptstadt sowie Bewässerungsprojekte im Umland. Im Übrigen ist historischen Quellen wenig über seine Regierungszeit zu entnehmen. Es kann dennoch davon ausgegangen werden, dass er mehrere Feldzüge unternahm, die zur Grundlage für das folgende Aufblühen von Mari wurden. Diese richteten sich gegen semitische Stämme und Fürstentümer im Umland und sicherten so vornehmlich wichtige Handelsrouten. Er wurde schließlich von Ila-Kabkabi, dem Vater von Šamši-Adad I. getötet. Daraufhin trat sein Sohn für kurze Zeit die Thronfolge an, bevor dieser von Šamši-Adad I. durch dessen Sohn Jasmaḫ-Addu ersetzt wurde. (de)
- Yahdun-Lim fue un rey de Mari, en la Alta Mesopotamia, durante el siglo XIX a. C.. De origen amorreo, se convirtió en rey, tras la muerte de su padre, Iaggidim. Yahdun-Lim levantó Mari hasta convertirla en uno de los mayores poderes de la región. Emprendió una victoriosa campaña a la costa del Mediterráneo. Su reino fue amenazado por incursiones de varias tribus nómadas, como los cananeos, pero fue capaz de vencerles y forzarles a pagar tributo. Después de haber restablecido la paz interior, construyó un templo al dios Shamash. Por otra parte, Shamshi-Adad I se había proclamado rey de Asiria. Yahdun-Lim recibió peticiones de ayuda de los reyes amenazados por los planes expansionistas del rey asirio, pero antes de que pudiera actuar, resultó asesinado por uno de sus servidores. De inmediato, Shamshi-Adad ocupó Mari. Zimri-Lim, hijo y heredero de Yahdun-Lim, se vio forzado a huir a Alepo, donde permaneció en el exilio hasta la muerte de Shamshi-Adad. (es)
- Yahdun-Lîm ou Yakhdun-Lîm, était Roi de Mari d'environ 1810 à 1794 av. J.-C. Il succède à son père Yaggid-Lîm, dont on ne sait quasiment rien. (fr)
- Yahdunlim (atau Yakhdunlim) merupakan nama dua raja yang berbeda di Mesopotamia Hulu: salah satu Mari selama abad ke-19 SM dan satu Karkemis selama abad ke-18 SM. Yang pertama asal Amori, menjadi raja setelah kematian ayahandanya, Yaggid-Lim. Yahdunlim membangun Mari sampai menjadi salah satu kekuatan utama di wilayah ini. Ia memimpin sebuah kampanye sukses ke pantai Laut Tengah. Kerajaannya terancam oleh serbuan dari berbagai suku nomaden, seperti Kanaan, tetapi ia mampu menaklukkan mereka dan memaksa mereka untuk membayar upeti. Setelah menciptakan kedamaian di dalam negeri, ia membangun sebuah kuil untuk dewa . Di tempat lain, Shamshi-Adad I telah menjadikan dirinya sendiri Raja Asyur, dan Yahdunlim menerima permintaan bantuan dari raja-raja yang terancam oleh rencana ekspansionis Shamshi-Adad. Namun sebelum Yahdunlim dapat bergerak melawan Shamshi-Adad, ia dibunuh oleh pelayannya sendiri. Di dalam kekacauan selanjutnya, Shamshi-Adad menduduki Mari. Zimri-Lim, putra dan pewaris Yahdunlim, terpaksa melarikan diri ke Aleppo, di mana ia akan tinggal di pengasingan sampai kematian Shamshi-Adad. (in)
- 약둔림은 기원전 19세기에 상부 메소포타미아의 마리 왕이었다. 아모리트계로서 그는 그의 부왕 야기트림의 사후 왕이되었다. 약둔림은 마리를 건설하여 지역의 주요 강대국 중의 하나로 성장하였다. 그는 지중해 연안으로의 성공적인 원정을 이끌었다. 그의 왕국은 예를 들면 가나안 인과 같은 다양한 유목민족에 의한 침입으로 위협받았다. 그러나 그는 그들을 굴복시켜서 조공을 바치게 하였다. 내부의 평화를 달성한 후에 그는 샤마슈신에게 사원을 지어 바쳤다. 다른 곳에서는 아시리아의 왕이 되었다. 약둔림은 삼시아닷의 팽창 계획에 위협받는 왕들의 구조 요청을 받았으나 그가 샴시아닷에 대항하여 움직일 수 있기 전에 그의 부하에 의해 암살되었다. 뒤따르는 혼란중에 샴시아닷은 마리를 점령하였다. 짐리림은 약둔림의 왕자이자 상속자로 알레포로 달아나야 했다. 그곳에서 그는 샴시아닷의 사망시까지 도망자로 남았다. (ko)
- Yahdunlim (or Yakhdunlim, Yahdun-Lim) was the king of Mari probably in 1820—1796 BC. He was of Amorite origin, and became king after the death of his father Iagitlim. Yahdunlim built Mari up to become one of the major powers of the region. He led a successful campaign to the coast of the Mediterranean. (en)
- ヤフドゥン・リム(Iakhdun lim、生没年不詳）は、紀元前1800年頃のアムル系のマリ王。アッシリアの王シャムシ・アダド1世と争ったがクーデターによって王位を奪われた。 (ja)
- Yaḫdun-Lim ca. 1817-1803 v.Chr. was koning van Mari in het land van de Simalieten. Hij was de zoon van . Zijn vader had een verdrag gesloten met Ila-kabkabu de vader van Shamshi-adad I en dit gebroken. Yaḫdun-Lim werd daarom door Ila-Kabkabu enige tijd gevangen gehouden. Of Yagid-Lim zelf Mari geregeerd heeft daarna is niet duidelijk, maar van Yaḫdun-Lim is dat wel zo. Hij wist de macht van Mari tot aan de Balich en het gebied van de Khabur uit te breiden en versloeg onder andere de Yaminitische koning van Tuttul. Hij stichtte een nieuwe nederzetting die hij Dûr-Yaḫdun-Lim noemde. De locatie is niet met zekerheid bekend, maar Deir ez-Zor is een goede kandidaat. Hij groef zelfs een kanaal van de Eufraat naar de Khabur dat hij ook naar zichzelf Išim-Yaḫdun-Lim noemde. Hij pocht daarover: Ik opende kanalen en maakte diegenen die water uit putten haalden overbodig. Er is een inscriptie van hem ter gelegenheid van de bouw van de tempel Egirzalanki voor Šamaš. In deze inscriptie zegt hij: En sinds de dagen van weleer dat de god de stad Mari bouwde, had een koning die zetelde in Mari nog niet de Middellandse Zee bereikt, en had de cederwouden en bokshoutwouden niet bezocht en de grote bergen en had hun hout niet gekapt. Nu is Yaḫdun-Lim, zoon van Yagid-Lim, de machtige koning, de wilde stier onder de koningen, met macht en sterkte opgetrokken naar de kust van de zee, en bracht offers aan de zee overeenkomstig zijn koninklijke majesteit en zijn leger waste zich in het water van de zee. Hij begaf zich naar de cederbergen en de bokshoutbergen, de grote bergen en hij kapte bokshout, ceder, taskarinnum, jeneverbes en elamakku-hout. Deze houtsoorten kapte hij. Hij richtte een monument op, vestigde zijn naam en riep zijn macht uit. De god waarnaar de koning hier verwijst is mogelijk El maar het kan ook de legendarische stichter van de stad Itur-Mer zijn, die als eerste koning vergoddelijkt werd. Nadat Šamši-Adad vaste voet had gekregen in Ekallatum, Assur onderworpen had en zich in Shehna gevestigd had, schijnt Yaḫdun-Lim eerst zijn bondgenoot geweest te zijn en hem zelf bezocht te hebben in Ekallatum, maar hij kwam onvermijdelijk met hem in conflict. Eerst werd het Khabur-gebied min of meer tussen hen verdeeld, maar uiteindelijk kwam het tot een treffen bij Tell Brak. Yaḫdun-Lim won, maar zag genoopt bondgenootschappen te wisselen. Hij gaf de brui aan Aleppo (de hoofdstad van Yamhad) en verbond zich met Eshnunna, ondanks zijn eerdere huwelijk met een prinses van Aleppo. Dit leverde hem nog meer de wrok op van de priesters van Addu (Adad). Hij had eerder al de stad Emar afgepakt van Sumu-Epuh de koning van Yamhad en de Yaminietenstammen verslagen. De Yaminieten waren Amoritische stammen die rivaliseerden met de Simalieten. Hij werd spoedig daarna waarschijnlijk vermoord door zijn zoon Sumu-Yamam, die op zijn beurt na een jaar of twee op de troon door zijn eigen dienaren gedood werd, waardoor Šamši-Adad Mari kon innemen en er zijn zoon op de troon zetten. Zimri-Lim, die beweerde Yaḫduns zoon te zijn, vluchtte, maar wist later op de troon van Mari terug te keren. Yaḫdum-Lim had ook een dochter waarvan we de naam weten, Yamama die uitgehuwelijkt werd aan Asqudum. Van Asqudum zijn documenten uit Mari bekend.Een andere dochter was Inibšina. Zij was een nin-dingir-ra (ugbabtu) van de god Hadad in Mari. Dit was ongetwijfeld een hoge functie als priesteres, maar de precieze betekenis is niet bekend. (nl)
- Jahdun-Lim – amorycki władca królestwa Mari (środkowy Eufrat), panujący u schyłku XIX w. p.n.e., syn i następca Jaggid-Lima. Pierwszy amorycki władca Mari, który doprowadził je do znacznej potęgi. Podczas swoich wypraw wojskowych dotarł aż na wybrzeże Morza Śródziemnego i pobił innego Amorytę - Szamszi-Adada I, władcę Asyrii.Jahdun-Lim rozbudował Mari m.in. wybudował wielką świątynię dla boga Szamasza, a także doprowadził do zastąpienia lokalnego dialektu bardziej uniwersalnym dialektem babilońskim, który od tej pory był używany przez skrybów w Mari. Przyczyniło się to do pewnego otwarcia na świat bardziej dotychczas zacofanego miasta-państwa. Jahdun-Lim zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach ok. 1798 r. p.n.e., otruty najprawdopodobniej przez wysłanników Szamszi-Adada I. Po śmierci Jahdun-Lima Mari dostało się pod kontrolę Asyrii i jego rola w regionie znacznie podupadła. (pl)
- Яхдун-Лим — царь Мари, правил приблизительно в 1813 — 1796 годах до н. э. Сын Яггид-Лима, унаследовал трон своего отца. (ru)
- Яхдун-Лім (д/н — бл. ) — лугаль (володар) Трього царства Марі близько — років до н. е. За його панування держава набула найбільшого піднесення. (uk)
- 雅弗多·利姆（英语：Iakhdun lim）是马里的国王，大约生活在前19世纪，是亚摩利人。他是艾格提姆（Iagitlim）的儿子。他大规模建设灌溉工程，加强了防御。他征服了迦南人等游牧民族，使自己的城邦内部稳定起来。他在任内建立了沙马什（Shamash）神祇。在其他地方，沙姆希阿达德一世成为了亚述国王，他受到了来自亚述的威胁。后来他被自己的仆人刺杀。在随后的混乱中，沙姆希阿达德一世占领了马里。他的儿子兹姆里·利姆成为了他的继承人，并流亡到了阿勒颇。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Yahdun-Lîm ou Yakhdun-Lîm, était Roi de Mari d'environ 1810 à 1794 av. J.-C. Il succède à son père Yaggid-Lîm, dont on ne sait quasiment rien. (fr)
- 약둔림은 기원전 19세기에 상부 메소포타미아의 마리 왕이었다. 아모리트계로서 그는 그의 부왕 야기트림의 사후 왕이되었다. 약둔림은 마리를 건설하여 지역의 주요 강대국 중의 하나로 성장하였다. 그는 지중해 연안으로의 성공적인 원정을 이끌었다. 그의 왕국은 예를 들면 가나안 인과 같은 다양한 유목민족에 의한 침입으로 위협받았다. 그러나 그는 그들을 굴복시켜서 조공을 바치게 하였다. 내부의 평화를 달성한 후에 그는 샤마슈신에게 사원을 지어 바쳤다. 다른 곳에서는 아시리아의 왕이 되었다. 약둔림은 삼시아닷의 팽창 계획에 위협받는 왕들의 구조 요청을 받았으나 그가 샴시아닷에 대항하여 움직일 수 있기 전에 그의 부하에 의해 암살되었다. 뒤따르는 혼란중에 샴시아닷은 마리를 점령하였다. 짐리림은 약둔림의 왕자이자 상속자로 알레포로 달아나야 했다. 그곳에서 그는 샴시아닷의 사망시까지 도망자로 남았다. (ko)
- Yahdunlim (or Yakhdunlim, Yahdun-Lim) was the king of Mari probably in 1820—1796 BC. He was of Amorite origin, and became king after the death of his father Iagitlim. Yahdunlim built Mari up to become one of the major powers of the region. He led a successful campaign to the coast of the Mediterranean. (en)
- ヤフドゥン・リム(Iakhdun lim、生没年不詳）は、紀元前1800年頃のアムル系のマリ王。アッシリアの王シャムシ・アダド1世と争ったがクーデターによって王位を奪われた。 (ja)
- Яхдун-Лим — царь Мари, правил приблизительно в 1813 — 1796 годах до н. э. Сын Яггид-Лима, унаследовал трон своего отца. (ru)
- Яхдун-Лім (д/н — бл. ) — лугаль (володар) Трього царства Марі близько — років до н. е. За його панування держава набула найбільшого піднесення. (uk)
- 雅弗多·利姆（英语：Iakhdun lim）是马里的国王，大约生活在前19世纪，是亚摩利人。他是艾格提姆（Iagitlim）的儿子。他大规模建设灌溉工程，加强了防御。他征服了迦南人等游牧民族，使自己的城邦内部稳定起来。他在任内建立了沙马什（Shamash）神祇。在其他地方，沙姆希阿达德一世成为了亚述国王，他受到了来自亚述的威胁。后来他被自己的仆人刺杀。在随后的混乱中，沙姆希阿达德一世占领了马里。他的儿子兹姆里·利姆成为了他的继承人，并流亡到了阿勒颇。 (zh)
- Yakhdun-Lim o Yahdun-Lim (a vegades transcrit com Yakhdunlim) va ser rei de Mari entre els anys 1810 aC fins i 1793 aC aproximadament, successor del seu pare Yaggid-Lim. Formava part de la dinastia amorrita dels Lim, que van ocupar el territori de l'antic regne de Mari. Inicialment va reforçar el seu poder lluitant contra els petits regnes d'aquella zona, i va sotmetre les ciutats de l'Eufrates mig entre elles Terqa, al nord de Tuttul. Després es va estendre cap a la vall del Khabur. Es va trobar amb l'oposició de Xamxi-Adad I d'Ekallatum que també es volia expandir per la mateixa zona i el va derrotar, cosa que el va convertir en un sobirà poderós. Va buscar aliats i va contactar primer amb Iamkhad (Alep) a l'oest, però finalment va optar per l'aliança amb Eshunna a l'est, encara que de f (ca)
- Jaḫdun-Lim war König von Mari im späten 19. Jahrhundert v. Chr. und folgte dort seinem Vater Jaggid-Lim auf den Thron. Offizielle Inschriften dokumentieren umfangreiche Baumaßnahmen in seiner Hauptstadt sowie Bewässerungsprojekte im Umland. Im Übrigen ist historischen Quellen wenig über seine Regierungszeit zu entnehmen. (de)
- Yahdun-Lim fue un rey de Mari, en la Alta Mesopotamia, durante el siglo XIX a. C.. De origen amorreo, se convirtió en rey, tras la muerte de su padre, Iaggidim. Yahdun-Lim levantó Mari hasta convertirla en uno de los mayores poderes de la región. Emprendió una victoriosa campaña a la costa del Mediterráneo. Su reino fue amenazado por incursiones de varias tribus nómadas, como los cananeos, pero fue capaz de vencerles y forzarles a pagar tributo. Después de haber restablecido la paz interior, construyó un templo al dios Shamash. (es)
- Yahdunlim (atau Yakhdunlim) merupakan nama dua raja yang berbeda di Mesopotamia Hulu: salah satu Mari selama abad ke-19 SM dan satu Karkemis selama abad ke-18 SM. Yang pertama asal Amori, menjadi raja setelah kematian ayahandanya, Yaggid-Lim. Yahdunlim membangun Mari sampai menjadi salah satu kekuatan utama di wilayah ini. Ia memimpin sebuah kampanye sukses ke pantai Laut Tengah. Kerajaannya terancam oleh serbuan dari berbagai suku nomaden, seperti Kanaan, tetapi ia mampu menaklukkan mereka dan memaksa mereka untuk membayar upeti. Setelah menciptakan kedamaian di dalam negeri, ia membangun sebuah kuil untuk dewa . (in)
- Yaḫdun-Lim ca. 1817-1803 v.Chr. was koning van Mari in het land van de Simalieten. Hij was de zoon van . Zijn vader had een verdrag gesloten met Ila-kabkabu de vader van Shamshi-adad I en dit gebroken. Yaḫdun-Lim werd daarom door Ila-Kabkabu enige tijd gevangen gehouden. Of Yagid-Lim zelf Mari geregeerd heeft daarna is niet duidelijk, maar van Yaḫdun-Lim is dat wel zo. Hij wist de macht van Mari tot aan de Balich en het gebied van de Khabur uit te breiden en versloeg onder andere de Yaminitische koning van Tuttul. Hij stichtte een nieuwe nederzetting die hij Dûr-Yaḫdun-Lim noemde. De locatie is niet met zekerheid bekend, maar Deir ez-Zor is een goede kandidaat. Hij groef zelfs een kanaal van de Eufraat naar de Khabur dat hij ook naar zichzelf Išim-Yaḫdun-Lim noemde. Hij pocht daarover: (nl)
- Jahdun-Lim – amorycki władca królestwa Mari (środkowy Eufrat), panujący u schyłku XIX w. p.n.e., syn i następca Jaggid-Lima. Pierwszy amorycki władca Mari, który doprowadził je do znacznej potęgi. Podczas swoich wypraw wojskowych dotarł aż na wybrzeże Morza Śródziemnego i pobił innego Amorytę - Szamszi-Adada I, władcę Asyrii.Jahdun-Lim rozbudował Mari m.in. wybudował wielką świątynię dla boga Szamasza, a także doprowadził do zastąpienia lokalnego dialektu bardziej uniwersalnym dialektem babilońskim, który od tej pory był używany przez skrybów w Mari. Przyczyniło się to do pewnego otwarcia na świat bardziej dotychczas zacofanego miasta-państwa. (pl)
|