| dbo:abstract
|
- La línia d'univers és la trajectòria en l'espaitemps d'un objecte. La idea de les línies d'univers s'originà en física i fou introduïda per Albert Einstein. Aquest terme és ara més sovint usat en la teoria de la relativitat. Sigui com sigui les línies d'univers són una forma genèrica de representar el curs dels esdeveniments, i no es troben lligades a una teoria específica. (ca)
- خط العالم (بالإنجليزية: World line) لجسم ما «كالكواكب مثلا» هو وصف لمسار الجسم في الزمكان النسبي ذو الابعاد الاربعة (طول – عرض – ارتفاع) إضافة للبعد الرابع الزمن بتتبع تاريخ مسار الجسم في الفضاء «يقصد بالفضاء الفضاء الكوني ولا يقصد به الفضاء الخارجي لكوكب الأرض مثلا» في كل لحظة زمنية، يعتبر مفهوم خط العالم من أهم المفاهيم في الفيزياء الحديثة وبشكل خاص في الفيزياء النظرية. يتميز مفهوم «خط العالم» عن مفاهيم أخرى مثل المدار الفلكي (كمدار كوكب في الفضاء) أو المسار (كمسار سيارة على الطريق) بأنه:
* يشمل بعد زمني.
* نموذجيا يحيط «يدرس» نطاقات واسعة من الزمكان حيث المسارات مباشرة «يمكن ان تعتبر مستقيمة» مراجعة حسابيا لتظهر نسبيتها بشكل مدرك أكثر لموضع مطلق لتكشف الطبيعة النسبية الخاصة وتأثر الجسم بالجاذبية مثلا: سائق السيارة يقود في طريق مستقيم إلى الأمام أو الخلف «كلاهما يعتبر مسار مستقيم» عند مصادفته لمفترق طرق فإنه يختار إحدى الجهتين وبمجرد اختياره لإحدى الجهتين فإن مساره يعتبر مستقيم بعد الانعطاف أما بالنسبة لمراقب مطلق «شخص ما يراقب السيارة من بعيد» فإن طبيعة المسار قد تكون مستقيمة أو منحنية. ظهرت فكرة خط العالم على يد هيرمان مينكوفسكي ويستخدم المصطلح على نطاق واسع في النظرية النسبية لألبرت أينشتاين (مثل النسبية العامة والنسبية الخاصة). (ar)
- Světočára je množina všech bodů v prostoročasovém diagramu nazývaných události, která zobrazuje historii umístění událostí v prostoru a v jakémkoliv časovém okamžiku. Tento pojem zavedl do speciální teorie relativity matematik Hermann Minkowski. (cs)
- En fiziko, la monda linio de objekto estas la vojo je kiu la objekto vojaĝas tra 4-dimensia spacotempo. Ankaŭ, monda linio estas la sinsekva vojo de apartaj eventoj (kun tempo kaj loko kiel dimensioj) kiuj markas la historion de objekto. La koncepto de "monda linio" estas malsama de la koncepto de orbito aŭ trajektorio per enkonsidero de la tempa dimensio. Ekzemple, la orbito de la Tero en spaco estas proksimume cirklo, tri-dimensia (preskaŭ) fermita kurbo en spaco, la Tero revenas en la sama punkto en spaco post jaro (se la referenca kadro estas ligita kun la Suno). Tamen la monda linio de la Tero estas helico -simila kurbo en kvar-dimensia spactempo kaj ne revenas al la sama punkto. Spactempo estas la kolekto de punktoj nomata kiel eventoj, kaj ankaŭ kontinua kaj glata koordinatsistemo identiganta la eventojn. Ĉiu evento povas esti markita per kvar nombroj: tempa koordinato kaj tri spacaj koordinatoj; tial spactempo estas kvar-dimensia spaco. La matematika (termino, termo, membro, flanko) por spactempo estas kvar-dimensia sternaĵo. La koncepto povas esti aplikita kiel bone al pli alta-dimensia spaco. Por facilaj videbligoj de kvar dimensioj, du spacaj koordinatoj estas ofte subpremitaj. La evento estas tiam prezentata per punkto en du-dimensia spactempo, ebeno kutime grafike prezentita kun la tempa koordinato t vertikale kaj la spaca koordinato x horizontale. Monda linio estas spuro de la vojo de sola punkto en spactempo. estas la analoga du-dimensia surfaco kiu estas spuro de unu-dimensia linio (kordo) vojaĝanta tra spactempo. Monda volumeno estas la analoga tri-dimensia hipersurfaco kiu estas spuro de du-dimensia surfaco (membrano) vojaĝanta tra spactempo. Iam, la termino monda linio estas mise uzata por ĉiu kurbo en spactempo, ĉi tio povas kaŭzi konfuzojn. Pli dece, monda linio estas kurbo en spactempo kiuj estas spurita per iu partiklo, rigardanto aŭ malgranda objekto. Kurbo kiu konsistas de spacosimila (horizontala sur grafikaĵo laŭ la konvencio priskribita pli supre) segmento (linio je konstanta koordinata tempo), povas prezenti vergon en spactempo kaj devus ne esti monda linio en la propra senco. Oni kutime prenas la de objekto aŭ rigardanto kiel la kurban parametron τ laŭ la monda linio. Linio je konstanta spaca koordinato (vertikala sur grafikaĵo laŭ la konvencio priskribita pli supre) povas prezenti nemoviĝantan partiklon aŭ rigardanton. Klinitalinio prezentas partiklo kun konstanta koordinata rapido (konstanto ŝanĝo en spaca koordinato kun pligrandiĝanta tempa koordinato). Ju pli la linio estas klinita de la vertikalo, des pli granda estas la rapido. Du mondaj linioj kiuj komenciĝas aparte kaj iam poste intersekciĝas, signifas kolizion aŭ renkontiĝon. Du mondaj linioj kiuj komenciĝas je la sama evento en spactempo, kaj poste irantaj aparte, povas prezenti , de partiklo en al du la aliaj aŭ eligon de unu partiklo per alia. Mondaj linioj de partiklo kaj rigardanto povas esti interkonektita kun la monda linio de fotono (la vojo de lumo) kaj formi figuron kiu prezentas la eligon de fotono per partiklo kiu estas sinsekve observita per la rigardanto aŭ absorbita per alia partiklo. (eo)
- Weltlinie ist ein Begriff der Relativitätstheorie und bezeichnet die Trajektorie eines Objekts in der Raumzeit. (de)
- Partikula baten unibertso-lerroa partikula horrek lau dimentsioko espazio-denboran zehar jarraitzen duen ibilbidea da. Albert Einsteinek fisikan sartutako terminoa da. Gaur egun, terminoa erlatibitatearen teorietan erabili ohi da, esaterako erlatibitate orokorrean eta erlatibitate berezian. Ondorioz, unibertso-lerroek partikulek denbora eta espazioarekin duten bilakaera adierazten dute. Lerro horietako puntu bakoitzak partikula horren gertakari zehatz baten posizioa (x) eta aldiunea(t) adierazten ditu. Lerro osoak berriz, partikularen historia osoa adierazten du. (eu)
- La línea de universo de una partícula es la trayectoria que sigue dicha partícula en el espacio-tiempo de cuatro dimensiones. El concepto de líneas de universo en física fue introducido por Albert Einstein y el término es común actualmente en la teoría de la relatividad. El concepto de línea de universo es una forma geométrica que representa una sucesión causal de acontecimientos y no está restringido a ninguna teoría específica. Incluso el término ha sido usado en sentido artístico-humorístico; el físico George Gamow tituló su autobiografía My World Line : An Informal Autobiography ('Mi línea de universo: Una autobiografía informal'). (es)
- Garis dunia dari suatu objek adalah jejak objek tersebut dalam ruang waktu 4-dimensi. Garis dunia merupakan konsep yang penting dalam fisika modern, terutama fisika teori. Perbedaan antara konsep "garis dunia" dengan konsep-konsep lainnya seperti "orbit" atau "lintasan" (misalnya, orbit planet di luar angkasa atau lintasan mobil di jalan) adalah dimensi waktu, dan garis dunia biasanya mencakup ruang waktu yang luas di mana lintasan yang tampak lurus dihitung ulang untuk menunjukkan posisi mereka yang relatif lebih tepat—untuk mengungkapkan sifat dari relativitas khusus atau interaksi gravitasi. Ide garis dunia berawal dari fisika dan dipelopori oleh Hermann Minkowski. Istilah ini paling sering digunakan dalam teori relativitas (relativitas khusus dan relativitas umum). (in)
- En physique, la ligne d'univers d'un objet est le tracé d'un objet lorsqu'il voyage à travers l'espace-temps en 4 dimensions. Le concept de ligne d'univers se distingue du concept de l'« orbite » ou de la « trajectoire » (tel que l'orbite d'un corps dans l'espace ou la trajectoire d'un camion sur une route) par la dimension temporelle. L'idée des lignes d'univers trouve son origine dans la physique et Einstein en fut le pionnier. Le terme est maintenant utilisé le plus souvent dans les théories de la relativité (générale ou restreinte, par exemple). Cependant, les lignes d'univers sont une manière de représenter le cours des événements. Son utilisation n'est pas liée à une théorie spécifique. Dans un usage général, une ligne d'univers est un chemin séquentiel d'événements (avec le temps et l'endroit comme dimensions) qui marquent l'histoire d'un objet. Le carnet de bord d'un navire est une description de sa ligne d'univers, pour autant qu'il comprenne une « étiquette de temps » attachée à chaque position. Il en va de même pour la vitesse d'un navire selon une mesure de distance (appelée métrique) appropriée à la courbe de la surface de la Terre. (fr)
- 물리학에서 세계선(世界線, worldline)은 점입자가 시간에 따라 움직이면서 남기는 시공간 속의 궤적으로, 러시아 태생인 독일 물리학자 헤르만 민코프스키가 도입하여 상대성 이론에서 중요한 역할을 한다. 이때 공간좌표와 시간좌표를 같이 나타내는 것을 세계점(world point)이라고 하며 이러한 세계점이 그리는 궤적을 세계선이라고 부른다. (ko)
- The world line (or worldline) of an object is the path that an object traces in 4-dimensional spacetime. It is an important concept in modern physics, and particularly theoretical physics. The concept of a "world line" is distinguished from concepts such as an "orbit" or a "trajectory" (e.g., a planet's orbit in space or the trajectory of a car on a road) by the time dimension, and typically encompasses a large area of spacetime wherein perceptually straight paths are recalculated to show their (relatively) more absolute —to reveal the nature of special relativity or gravitational interactions. The idea of world lines originates in physics and was pioneered by Hermann Minkowski. The term is now most often used in relativity theories (i.e., special relativity and general relativity). (en)
- La linea di universo o linea oraria (o linea di mondo, dall'inglese worldline) è un concetto teorico ampiamente utilizzato in cosmologia. Essa è una rappresentazione schematica del percorso che un oggetto compie nello spaziotempo (o cronotopo) e può essere vista come la generalizzazione in uno spazio a quattro dimensioni (poiché è presente anche la coordinata temporale) del concetto di traiettoria di un corpo. Il primo a introdurre tale concetto fu Hermann Minkowski. (it)
- Een wereldlijn is een concept uit de relativiteitstheorie, dat op een abstracte manier het afgelegde pad van een voorwerp in de ruimtetijd beschrijft. Het is nauw verwant aan het begrip traject, maar is meer aangepast aan de relativiteitstheorie door ruimte en tijd op een gelijke manier te behandelen. (nl)
- 世界線（せかいせん、英: world line, 独: Weltlinie）とは、零次元幾何を持つ点粒子の時空上の軌跡を言う。一次元、二次元幾何を持つ物体の軌跡はそれぞれ世界面 (world sheet)、世界体積 (world volume) と呼ばれる。 (ja)
- Linia świata – linia kreślona w czasoprzestrzeni przez poruszające się ciało. W wybranym układzie współrzędnych czasoprzestrzennych każdemu punktowi linii świata można przypisać czterowektor położenia który zawiera:
* współrzędną czasową gdzie – czas mierzony zegarami nieruchomymi względem układu,
* współrzędne wektora położenia ciała w przestrzeni euklidesowej Linię świata można przedstawić na diagramie czasoprzestrzennym Minkowskiego. (pl)
- Linha de universo é o caminho de um objeto no espaço-tempo 4-dimensional, rastreando a história de sua localização no espaço em cada instante no tempo. É um conceito importante na física moderna e particularmente na física teórica. O conceito de "linha de universo" distingue-se de conceitos como uma "órbita" ou uma "trajetória" (por exemplo, a órbita de um planeta no espaço ou a trajetória de um carro em uma estrada) pela dimensão temporal e tipicamente engloba uma grande área do espaço-tempo em que caminhos perceptualmente retos são recalculados para mostrar seus estados de posição (relativamente) mais absolutos - para revelar a natureza da relatividade especial ou interações gravitacionais. A ideia de linhas do Universo tem origem na física e foi apresentada por Hermann Minkowski. O termo é agora mais frequentemente usado em teorias de relatividade (isto é, relatividade especial e na relatividade geral). (pt)
- Мировая линия объекта — это путь объекта в 4-мерном пространстве-времени. Это важное понятие в современной физике, и в особенности в теоретической физике. Концепция «мировой линии» отличается от таких понятий, как «орбита» или «траектория» (например, орбита планеты в космосе или траектория автомобиля на дороге) наличием измерения времени и обычно охватывает большую область пространства-времени, в которой воспринимаемые прямые пути пересчитываются так, чтобы показать их (относительно) более абсолютные состояния положений для раскрытия природы специальной теории относительности или гравитационных взаимодействий. Идея мировых линий зародилась в физике и была предложена Германом Минковским. Этот термин сейчас чаще всего используется в теориях относительности (то есть специальной теории относительности и общей теории относительности). (ru)
- 世界線（英語：World line）是德国数学家赫尔曼·闵可夫斯基於其1908年論文《空间与时间》中提及的概念。 他將時間和空間合稱為四維時空，粒子在四維時空中的運動軌跡即為世界線。 在物理學上，世界線是物體穿越四維時空唯一的路徑，因加入時間維度而有別於力學上的「軌道」或「路徑」。 (zh)
- Світова лінія — фізичний термін, що визначає унікальний шлях об'єкта через 4-вимірний просторово-часовий континуум. Поняття «світова лінія» відрізняється від поняття «орбіта» або «траєкторія» (таких як орбіта планети у просторі або траєкторія вантажівки на дорожній мапі) наявністю часового виміру і зазвичай охоплює велику площу в просторово-часовому континуумі в якому сприйняття прямих шляхів перераховуються для того, щоб показати їх (відносно) більш абсолютні положення — пояснюючи природу спеціальної теорії відносності та гравітаційні взаємодії. Поняття світових ліній у фізиці було введено Ейнштейном. На сьогодні цей термін найбільш часто застосовується в теорії відносності (тобто, загальна теорія відносності та спеціальна теорія відносності). У широкому тлумаченні термін світова лінія застосовується для представлення будь-якої послідовності подій. Його використання не обмежується якою-небудь конкретною теорією. Таким чином, загалом, термін світова лінія може означати послідовність особистих людських подій (із зазначенням часу й місця, як вимірів), що відмічає собою історію людини — можливо починаючи з часу і місця її народження і до її смерті. Бортовий журнал судна є описом світової лінії судна, якщо він містить мітки часу, що відповідають кожному положенню. Світова лінія дозволяє розрахувати швидкість судна, враховуючи відстані за метрикою, що відповідає криволінійній поверхні Землі. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- La línia d'univers és la trajectòria en l'espaitemps d'un objecte. La idea de les línies d'univers s'originà en física i fou introduïda per Albert Einstein. Aquest terme és ara més sovint usat en la teoria de la relativitat. Sigui com sigui les línies d'univers són una forma genèrica de representar el curs dels esdeveniments, i no es troben lligades a una teoria específica. (ca)
- Světočára je množina všech bodů v prostoročasovém diagramu nazývaných události, která zobrazuje historii umístění událostí v prostoru a v jakémkoliv časovém okamžiku. Tento pojem zavedl do speciální teorie relativity matematik Hermann Minkowski. (cs)
- Weltlinie ist ein Begriff der Relativitätstheorie und bezeichnet die Trajektorie eines Objekts in der Raumzeit. (de)
- Partikula baten unibertso-lerroa partikula horrek lau dimentsioko espazio-denboran zehar jarraitzen duen ibilbidea da. Albert Einsteinek fisikan sartutako terminoa da. Gaur egun, terminoa erlatibitatearen teorietan erabili ohi da, esaterako erlatibitate orokorrean eta erlatibitate berezian. Ondorioz, unibertso-lerroek partikulek denbora eta espazioarekin duten bilakaera adierazten dute. Lerro horietako puntu bakoitzak partikula horren gertakari zehatz baten posizioa (x) eta aldiunea(t) adierazten ditu. Lerro osoak berriz, partikularen historia osoa adierazten du. (eu)
- 물리학에서 세계선(世界線, worldline)은 점입자가 시간에 따라 움직이면서 남기는 시공간 속의 궤적으로, 러시아 태생인 독일 물리학자 헤르만 민코프스키가 도입하여 상대성 이론에서 중요한 역할을 한다. 이때 공간좌표와 시간좌표를 같이 나타내는 것을 세계점(world point)이라고 하며 이러한 세계점이 그리는 궤적을 세계선이라고 부른다. (ko)
- La linea di universo o linea oraria (o linea di mondo, dall'inglese worldline) è un concetto teorico ampiamente utilizzato in cosmologia. Essa è una rappresentazione schematica del percorso che un oggetto compie nello spaziotempo (o cronotopo) e può essere vista come la generalizzazione in uno spazio a quattro dimensioni (poiché è presente anche la coordinata temporale) del concetto di traiettoria di un corpo. Il primo a introdurre tale concetto fu Hermann Minkowski. (it)
- Een wereldlijn is een concept uit de relativiteitstheorie, dat op een abstracte manier het afgelegde pad van een voorwerp in de ruimtetijd beschrijft. Het is nauw verwant aan het begrip traject, maar is meer aangepast aan de relativiteitstheorie door ruimte en tijd op een gelijke manier te behandelen. (nl)
- 世界線（せかいせん、英: world line, 独: Weltlinie）とは、零次元幾何を持つ点粒子の時空上の軌跡を言う。一次元、二次元幾何を持つ物体の軌跡はそれぞれ世界面 (world sheet)、世界体積 (world volume) と呼ばれる。 (ja)
- Linia świata – linia kreślona w czasoprzestrzeni przez poruszające się ciało. W wybranym układzie współrzędnych czasoprzestrzennych każdemu punktowi linii świata można przypisać czterowektor położenia który zawiera:
* współrzędną czasową gdzie – czas mierzony zegarami nieruchomymi względem układu,
* współrzędne wektora położenia ciała w przestrzeni euklidesowej Linię świata można przedstawić na diagramie czasoprzestrzennym Minkowskiego. (pl)
- 世界線（英語：World line）是德国数学家赫尔曼·闵可夫斯基於其1908年論文《空间与时间》中提及的概念。 他將時間和空間合稱為四維時空，粒子在四維時空中的運動軌跡即為世界線。 在物理學上，世界線是物體穿越四維時空唯一的路徑，因加入時間維度而有別於力學上的「軌道」或「路徑」。 (zh)
- خط العالم (بالإنجليزية: World line) لجسم ما «كالكواكب مثلا» هو وصف لمسار الجسم في الزمكان النسبي ذو الابعاد الاربعة (طول – عرض – ارتفاع) إضافة للبعد الرابع الزمن بتتبع تاريخ مسار الجسم في الفضاء «يقصد بالفضاء الفضاء الكوني ولا يقصد به الفضاء الخارجي لكوكب الأرض مثلا» في كل لحظة زمنية، يعتبر مفهوم خط العالم من أهم المفاهيم في الفيزياء الحديثة وبشكل خاص في الفيزياء النظرية. يتميز مفهوم «خط العالم» عن مفاهيم أخرى مثل المدار الفلكي (كمدار كوكب في الفضاء) أو المسار (كمسار سيارة على الطريق) بأنه: (ar)
- En fiziko, la monda linio de objekto estas la vojo je kiu la objekto vojaĝas tra 4-dimensia spacotempo. Ankaŭ, monda linio estas la sinsekva vojo de apartaj eventoj (kun tempo kaj loko kiel dimensioj) kiuj markas la historion de objekto. La koncepto de "monda linio" estas malsama de la koncepto de orbito aŭ trajektorio per enkonsidero de la tempa dimensio. Oni kutime prenas la de objekto aŭ rigardanto kiel la kurban parametron τ laŭ la monda linio. (eo)
- La línea de universo de una partícula es la trayectoria que sigue dicha partícula en el espacio-tiempo de cuatro dimensiones. El concepto de líneas de universo en física fue introducido por Albert Einstein y el término es común actualmente en la teoría de la relatividad. (es)
- Garis dunia dari suatu objek adalah jejak objek tersebut dalam ruang waktu 4-dimensi. Garis dunia merupakan konsep yang penting dalam fisika modern, terutama fisika teori. Perbedaan antara konsep "garis dunia" dengan konsep-konsep lainnya seperti "orbit" atau "lintasan" (misalnya, orbit planet di luar angkasa atau lintasan mobil di jalan) adalah dimensi waktu, dan garis dunia biasanya mencakup ruang waktu yang luas di mana lintasan yang tampak lurus dihitung ulang untuk menunjukkan posisi mereka yang relatif lebih tepat—untuk mengungkapkan sifat dari relativitas khusus atau interaksi gravitasi. (in)
- En physique, la ligne d'univers d'un objet est le tracé d'un objet lorsqu'il voyage à travers l'espace-temps en 4 dimensions. Le concept de ligne d'univers se distingue du concept de l'« orbite » ou de la « trajectoire » (tel que l'orbite d'un corps dans l'espace ou la trajectoire d'un camion sur une route) par la dimension temporelle. L'idée des lignes d'univers trouve son origine dans la physique et Einstein en fut le pionnier. Le terme est maintenant utilisé le plus souvent dans les théories de la relativité (générale ou restreinte, par exemple). (fr)
- The world line (or worldline) of an object is the path that an object traces in 4-dimensional spacetime. It is an important concept in modern physics, and particularly theoretical physics. The concept of a "world line" is distinguished from concepts such as an "orbit" or a "trajectory" (e.g., a planet's orbit in space or the trajectory of a car on a road) by the time dimension, and typically encompasses a large area of spacetime wherein perceptually straight paths are recalculated to show their (relatively) more absolute —to reveal the nature of special relativity or gravitational interactions. (en)
- Linha de universo é o caminho de um objeto no espaço-tempo 4-dimensional, rastreando a história de sua localização no espaço em cada instante no tempo. É um conceito importante na física moderna e particularmente na física teórica. A ideia de linhas do Universo tem origem na física e foi apresentada por Hermann Minkowski. O termo é agora mais frequentemente usado em teorias de relatividade (isto é, relatividade especial e na relatividade geral). (pt)
- Мировая линия объекта — это путь объекта в 4-мерном пространстве-времени. Это важное понятие в современной физике, и в особенности в теоретической физике. Концепция «мировой линии» отличается от таких понятий, как «орбита» или «траектория» (например, орбита планеты в космосе или траектория автомобиля на дороге) наличием измерения времени и обычно охватывает большую область пространства-времени, в которой воспринимаемые прямые пути пересчитываются так, чтобы показать их (относительно) более абсолютные состояния положений для раскрытия природы специальной теории относительности или гравитационных взаимодействий. (ru)
- Світова лінія — фізичний термін, що визначає унікальний шлях об'єкта через 4-вимірний просторово-часовий континуум. Поняття «світова лінія» відрізняється від поняття «орбіта» або «траєкторія» (таких як орбіта планети у просторі або траєкторія вантажівки на дорожній мапі) наявністю часового виміру і зазвичай охоплює велику площу в просторово-часовому континуумі в якому сприйняття прямих шляхів перераховуються для того, щоб показати їх (відносно) більш абсолютні положення — пояснюючи природу спеціальної теорії відносності та гравітаційні взаємодії. Поняття світових ліній у фізиці було введено Ейнштейном. На сьогодні цей термін найбільш часто застосовується в теорії відносності (тобто, загальна теорія відносності та спеціальна теорія відносності). (uk)
|