Ni-ku-la.ke-pay-ni

尼古拉·哥白尼（拉丁語：Nicolaus Copernicus，波蘭語：Mikołaj Kopernik，1473年2月19日－1543年5月24日）是文藝復興時期的波蘭數學家、天文學家，他提倡日心說模型，提到太陽為宇宙的中心。1543年哥白尼臨終前發表了《天體運行論》一般認為他著的是現代天文學的起步點。它開啟了哥白尼革命，並對推動科學革命有相當大的貢獻。

Ni-ku-la.ke-pay-ni “La-tin a kamu, Nicolaus Copernicus Pow-lan, Mikołaj Kopernik, i 1473 a mihacaan 2 a bulad 19 a demiad katukuh 5 a bulad 24 a demiad u nalimaan misulitay kacumelakan a mihcaan su-sye-cya, mdigingkiway tu nu heal a tahak, patahkal musakamu tu sataliyuk a zazan nu masamuluay, musakamu tu cilal u nu kakalayan. 1543 a mihcaan ci Ke-pay ayaw a mapatay sakamu sa kaniyul nu „tahak” mahiniay nu ayzaay a ziday malingatu mikawaw tu demiaday nu misulitay tu cudad ciniza. mibuhat tu Ke-pay-ni amisumad, amicuzuh tu kesey amisumad tabaki ku paini.

哥白尼出生於皇家普魯士，該地區自1466年隸屬於波蘭王國。哥白尼獲得了教會法規博士學位，同時也是一名醫生，通曉多國語言，了解古典文學，能夠勝任翻譯，做過執政官、外交官，也是一名經濟學家（後續幾項都沒有學歷學位）。

Ke-pay-ni lecuhan i Hungti a luma’, Pu-lu-s,uyni a kakitizaan I 1466 a mihcaan u kanatal nu Pow-an. Ke-pay-ni pakal tu nu kiwkayay hulic a micudaday, namahiza u misaydan tu, matineng tu pinaay a kamu nu kitakit, matineng misulit tu nu misaigiay, taneng a pabelin, namala u situngusay tu kawaw, u tatengilan nu kanatal, u mitesekay tu keyzay “ kilul nanay amin ku nipicudad”.

1517年，哥白尼總結了貨幣量化理論，成為當今經濟學的重要基礎之一。1519年，哥白尼在托馬斯·格雷沙姆之前總結出劣幣驅逐良幣理論的前身。

1517 a mihcaan, Ke-pay-ni nipahezekan tu mahiniay kayadah nu kalisiw, mala u ayzaay nu misulitay tu kesey u kahenulan ku mahiniay. 1519 a mihcaan, Ke-pay-ni I To-ma-s-. ke-lye-mu ayaw nu nipahezek tu lacusay a mapakutay ku kapahay a kalisiw nizatengan.

哥白尼出生地，現為哥白尼博物館1473年哥白尼生於維斯瓦河畔的小城托倫，當時這裡屬於波蘭王國皇家普魯士行省。

nilecuh a kakitizaan ni Ke-payni. mala nuayzaay ni Ke-pay-ni pipazengan tu aazihan 1473 a mihcaanci Ke-pay-ni nilecuhani i Wi-s-wa a sa’wacan tu adidi’ay a niyazu Tu-lun, itawya itini tungusay nu Pow-lan Kowang Hingti a luma’ Pu-lu-s a kuwan.

父親是從克拉科夫來的商人，母親是托倫當地商人的女兒，家境寬裕，哥白尼是家中四個孩子裡最小的。哥白尼十歲到十二歲間父親去世，由他的舅父盧卡斯·瓦岑羅德領養。

u wama namakayzaay I Ke-la-ke-bu tayniay nu misiwbaya a tademaw, u wina sa nu To-lun nu tiniay nu misyubayay tatayna a wawaan, u kakitaan ku luma’,cu Ke-pay-ni luma’ay sasepat a wawaan u saadidi’ay. ci Ke-pay-ni cacay a bataan ku nihca katuku sabaw tusa ku mihcaan mapatay tu ku ama, u sinaama niza ci Lu-ka-s.W-in-te ku pahabayay.

1491年哥白尼進入克拉科夫市亞捷隆大學（當時稱克拉科夫大學）學習，在這裡他開始對天文學產生興趣。1496年他赴義大利波隆那大學帕多瓦大學求學，學習數學、天文學、法律、醫學等，並接受人文主義思想。

1491 a mihcaan ci Ke-pay-ni micumud tu Ke-la-ke-bu tuse Ye-cye-lung talakaw a cacudadan “iyawya ngangan Ke-la-ke-bu talakaway a cacudadan han”, minanam I itini minnam tu asipay, hekalay, hulic, padekuanya, amilayap tu nu tademaway nalimaan misulitay nu nizatengan

1503年在費拉拉大學獲得法學博士學位，他舅父提供給他一個在波蘭波羅的海邊上的弗倫堡的神父位置。1506年哥白尼回到波蘭，擔任他舅父的醫生和秘書。1512年他舅父去世，他將主要精力放在教士的責任和醫學研究上，

1503 a mihcaan i bey-la-la talakaway a cacudadan pakala tu migingkiway tu hulicay a nipicudada, pawapenen nu sinaama niza tu cacay i Pow-lan-po-loway a i bayuay a Bu-lun-paw aenengan nu sinpu. 1506 a mihcaan ci Ke-pay-ni taluma’ i Pow-lan, mala misaydan nu sinaama niza atu misu. 1512 a mihcaan mapatay tu ku sinaama niza, u icelang nu uzip tini tu I pasubana’ay situngus atu migingkiway tu nabakuanay,

同時利用工作之餘時間研究天文學。在弗倫堡30年間，他建了一個小天文台，後來被稱為「哥白尼塔」，自17世紀以來被人們作為天文學的聖地保存下來。但是從當時人的記載和哥白尼本人的著作來看，他很少進行天文觀測，他主要通過前人的觀測結果，進行哲學思考與數學計算，逐漸形成了自己的天文學體系

namahiza u lawad namisakawaw migingkiw tu hekalay demian misulit tu cudad. i Bo-lun-paw 30 a mihcaanan, patizeng ciniza tu cacay adidi’ay a piazih tu demiad, zikuz pangangan han “ke-pa-ni-ta”, makay 17 a zidayan pala u migingkiway tu hekal u pamedacay a kakitizaan masupeday tu. nika naitawya nisulitan nu tademaw atu ci Ke-pay-ni i nu uzipay a nisulitsn aziheh, caay tu pikawaw ciniza tu piazihan tu migingikiway tu hekalay demiad, angangan ciniza malakui’ tu nu ayawanan a tademaw kalaheci nu piazihan tu demiad, mikawaw tu migingkiway tu tineng aca atu migingkiw tu sapiasi tu cudad, haymaw sa masa nu uzipay tu a nigingkiwan tu hekalay demiad.