Chrom

Oainskuppe
[Ar] 3d54s1 24 Cr Periodensystem . . . . . . . . . . Klik ap sun litje Blok foar n uur Element
Algemeen
Noome, Symbol, Oardnengstaal	Chrom, Cr, 24
Serie	Uurgongsmetalle
Gruppe, Periode, Blok	6, 4, d
Uutsjoon	säälwersk metallisk
Massenandeel an ju Äidhülle	1,9 · 10−2 %
Atomar
Atommasse	51,9961 u
Atomradius (bereekend)	140 (166) pm
Kovalenten Radius	127 pm
Van-der-Waals-Radius	- pm
Elektronekonfiguration	[Ar] 3d54s1
Elektrone pro Energieniveau	2, 8, 13, 1
Uuttreedoarbaid	4,60 eV
1. Ionisierungsenergie	652,9 kJ/mol
2. Ionisierungsenergie	1590,9 kJ/mol
3. Ionisierungsenergie	2987 kJ/mol
4. Ionisierungsenergie	4743 kJ/mol
5. Ionisierungsenergie	6702 kJ/mol
6. Ionisierungsenergie	8744,9 kJ/mol
Physikalisk
Aggregoattoustand	fääst
Kristallstruktuur	kubisk ruumzentrierd
Tichte	7,14 g/cm3[1]
Mohshädde	8,5
Magnetismus	antiferromagnetisch (Neél-Temp.: 475 K[1])
Smiltpunkt	2130 K (1857 °C)
Sjoodepunkt	2945 K (2672 °C)
Molar Volumen	7,23 · 10−6 m3/mol
Ferdampengswaarmte	344,3 kJ/mol
Smiltwaarmte	16,9 kJ/mol
Dampdruk	990 Pa bei 2130 K
Skalgauegaid	5940 m/s bei 293,15 K
Spezifiske Waarmtekapazität	450 J/(kg · K)
Elektriske Laitfäiegaid	7,74 · 106 S/m
Waarmtelaitfäiegaid	93,7 W/(m · K)
Chemisk
Oxidationstoustande	6, 3, 2
Oxide (Basizität)	- (stäärk suur)
Normoalpotentioal	-
Elektronegativität	1,66 (Pauling-Skala)
Isotope
Isotop NH t1/2 ZM ZE MeV ZP 48Cr {syn.} 21,58 h ε 1,659 48V 49Cr {syn.} % 42,3 min ε 2,631 49V 50Cr 4,345 % >1,8 · 1017 a 2 εε 1,037 50Ti 51Cr {syn.} 27,7025 d ε 0,753 51V 52Cr 83,789 % Stabil 53Cr 9,501 % Stabil 54Cr 2,365 % Stabil 55Cr {syn.} 3,497 min β− 2,603 55Mn 56Cr {syn.} 5,94 min β− 1,617 56Mn
NMR-Oainskuppe
Spin γ in rad·T−1·s−1 E fL bei B = 4,7 T in MHz 53Cr −3/2 1,512 · 107 0,000903 11,3
Sicherhaidswaiwiesengen
Gefoarstofkänteekenge
Pulver F Leichtent- zündlich Xn Suundhaids- schoadelk
R- und S-Sätze	R: Foarloage:R-Sätze (Pulver)[2]
	S: Foarloage:S-Sätze(Pulver)[2]
Sowied muugelk un gebruukelk, wäide SI-Eenhaide ferwoand. Wan nit uurs fermäärkt, jäilde do anroate Doaten bie Standoardbedingengen.

Chrom is 'n chemisk Element in ju periodiske Tabelle mäd dät Symbol Cr un Atomtaal 24. Chrom is n Uurgongsmetall.

Chrom is n stäilgries, häd, glansjend Metal wät n hoogen Glans kricht mäd Polierjen, smilt mäd Moite un mäd de Tied Fläkken kricht.

Do maast algemeene Oxidationsstappen fon Chrom sunt +2, +3, un +6 mäd +3 as ju maast stabile Stappe. +4 un +5 sunt relativ säilden. Chromferbiendengen mäd ju +6 Oxidationsstappe sunt gjucht kräftige Oxidationsmiddele.

Chrom(0) is instabil in Suurstof un produsiert fluks ne tänne Oxydloage, ju der uuntruchläitend is foar Suurstof un so dät unnerlääsende Metal beskutset.

Ferweendengen fon Chrom:

• In ju Metallurgie wäd dät bruukt foar ju Korrosionsbeständegaid un uum n Glans tou reeken:
  • as Bestanddeel fon ne Legierenge, t.B. in Eedelstäil,
  • in eloxierd Aluminium (wierbie ju Uurfläche fon dät Aluminium bouksteeuwelk in Rubin annerd wäd).
• As Faawesrtof in Faawen.
  • Chrom(III)oxid is n metalpoliermiddel.
  • Chromsoalte wäide ferwoand uum Glääs smaragdgräin tou faawjen.
  • Chrom is dät Element, wät an n Rubin sien roode Faawe rakt un wäd deeruum bruukt uum synthetiske Rubine tou moakjen.
• As n Katalysator.
• Chromit wäd ferwoand foar Jootfoarme foar dät Moakjen fon Baksteene.
• Chromsoalte wäide ferwoand foar ju Leeder-Beräidenge.
• Kaliumdichromat is n chemisk Reagenz wät ferwoand wäd uum Laborglääs skeen tou moakjen un as n Middel foar ju Titration. Et wäd as Baitsmiddel foar ju Fixierenge fon ju Faawe in Geweeuwe ferwoand.
• Chrom(IV)oxid (CrO₂) wäd ferwoand foar ju Häärstaalenge fon Magnetbeend, beeter as Iersenoxid-Beend.
• In Boormudde bie Ouljewällen wäd dät ferwoand juun Korrosion.

In dät Jier 1761 häd Johann Gottlob Lehman n orange-rood Mineroal in dän Urall äntdäkt, wät hie Siberisken Menie naamde. Dät Mineral, wät eerste falsk as ne as ne Loodferbiendenge mäd Selenium un Iersenkomponente betrachted wuude, is leeter identifizierd as Loodchromat (PbCrO₄) un is däälich bekoand as dät Mineroal Krokoit.

In dät Jier 1770 häd Peter Simon Pallas jusälge Steede as Lehmann besoacht un dät roode "Lood" Mineroal fuunen, wät uutgeteekende Oainskuppe hiede as Faawepigment. Ju Ferweendenge fon siberiske Menie as Faawepigment äntwikkelde sik deerätter gau. N ljuchtend jeele Faawestof ju der uk fon Krokoit moaked wäd, wuud gjucht beljoowed.

In dät Jier 1797 häd Nicolas- Louis Vauquelin ferskeedene Proben fon Krokoit ärheelden. Hie häd deeruut Chromoxid (CrO₃) oulat, truch Krokoit mäd Soaltsüüre tou miskjen. Dan 1798 häd Vauquelin äntdäkt, dät hie metallisken Chrom kriege kuude truch dät Oxid in n Holtkoole-Ougend heet tou moakjen. Hie häd uk ju Anweesenhaid fon Spuure fon Chrom in Eedelsteene as Rubin un Smaragd fääststoald.

Unner do 1800er Jieren is Chrom foarallen as Bestanddeel fon Lakken ferwoand wuuden, man däälich is ju wichtichste Anweendenge foar Metallegierengen (85%), mäd ju uurblieuwende Froage wät in ju chemiske Industrie, foar fjuurfääste Materialien un in Jooteräien ferwoand wäd.

Chrom lat sin Noome ou fon dät Griechiske Woud chroma, wät Faawe betjut, weegen do fuule bunte Ferbiendengen, do deeruut häárstoald wäide konnen.

1. ↑ ^{1,0 1,1} Holleman-Wiberg: Lehrbuch der Anorganischen Chemie
2. ↑ ^{2,0 2,1} Sicherheitsdatenblatt (alfa-aesar) (in kompakter Form: nur Xn, R:40, S:36/37)